گردشگری سلامت می‌تواند اقتصاد ما را نجات دهد
محمدرضا واهبی مدیرعامل اردیبهشت شفا از چالش اهداف خود در صنعت گردشگری سلامت می‌گوید
شرکت مسافرتی و گردشگری اردیبهشت شیراز در سال ۹۵ با مدیریت محمدرضا واهبی تاسیس شد و همچنی دپارتمان گردشگری سلامت این شرکت در سال ۹۶ با نام اردیبهشت شفا راه‌اندازی شد. واهبی درباره شیوه عملکرد اردیبهشت شفا می‌گوید: «صنعت گردشگری سلامت یک صنعت پر سود و ارزآور است و ما برای موفقیت در این صنعت باید بسیار با قدرت وارد عرصه می‌شدیم. از این‌رو نیازمند یک زیرساخت قوی بودیم که برای این منظور از افراد ماهر در حوزه‌های مختلف استفاده کرده و یک کار علمی را برای تهیه این زیرساخت تدوین کردیم. ما مرحله به مرحله این‌کار را به سمت جلو حرکت دادیم.»
کمی درباره شرکت اردیبهشت شفا بگویید.
ما فعالیت خود را در این صنعت از کشور عمان آغاز کردیم و در حال حاضر در شهر مسقط عمان و در کشور عراق نمایندگی داریم. کشورهای هدف در اردیبهشت شفا به‌ترتیب عمان، عراق و افغانستان است. همچنین برنامه‌‌ریزی برای جذب گردشگر سلامت از کشورهای همسایه شمالی ایران داریم. یکی دیگر از اهداف ما پس از به‌نتیجه رسیدن گفت‌وگوهایمان با شرکت‌های بیمه درخصوص ارتباط با بیمه کشورهای دیگر برای کار در گردشگری سلامت ورود به بازار اروپا است.
شیوه بازاریابی و تبلیغات شرکت اردیبهشت شفا چگونه است؟
بهترین نوع و شیوه بازاریابی در این صنعت تبلیغ مردمی است. درواقع رضایتمندی گردشگران سلامت که از طریق شرکت ما یا شرکت‌های همکار به ایران سفر می‌کنند، مهمترین تبلیغ برای گردشگری سلامت ایران است. این افراد پس از آنکه به کشور خود بازگشتند ما را به افراد دیگری که نیازمند درمان هستند و یا برای عمل‌های زیبایی به‌دنبال جراح و پزشک ماهر و همچنین شرکت گردشگری سلامت معتبری هستند، توصیه می‌کنند. در همین راستا سعی کردیم که تمهیدات لازم را در این حوزه انجام دهیم. ما با بیمارستانی که خواهان همکاری با شرکت اردبیهشت شفا هستند قرارداد بستیم و باتوجه به تعهداتمان در قبال آنها از سوی شرکت به کارمندان بیمارستان از نگهبانی تا پرستاران درخصوص نحوه برخورد با بیماران چه ایرانی و چه خارجی به‌صورت مختصر و مفید آموزش می‌دهیم. اعتقاد ما این است که باید روندی را به‌وجود آوریم، زمانیکه بیمار و همراهش به ایران سفر می‌کنند در امنیت کامل باشند و او این امنیت را از محض ورود به کشور تا ورود و خروج از بیمارستان حس کند. این حس امنیت باعث اعتماد و دلگرمی او خواهد شد.
از اینکه آمار ورود گردشگر سلامت به یک بیمارستان توسط دلال نسبت به یک شرکت گردشگری سلامت بیشتر است کاملا درست است؛ زیرا تعداد دلال‌ها بسیار بیشتر از تعداد آژانس‌های فعال در این زمینه و شرکت‌های گردشگری سلامت است. در شیراز که حوزه فعالیت ما است، شاید تعداد شرکت‌های گردشگری سلامت که به ثبت رسیده به اندازه تعداد انگشتان دست هم نیست. طبق آخرین آماری که در سال ۹۷ به دست ما رسیده است حدود ۶۵۰ دلال تنها در شهر شیراز درحال فعالیت هستند.
مورد دیگری که در این زمینه بسیار کمک کننده است، تبلیغات در فضای مجازی است. ما تبلیغاتی را در سایت شرکت، اینستاگرام، فیسبوک، واتساپ و… انجام می‌دهیم. براساس تحقیقات ما هریک از این شبکه‌های مجازی در ساعت خاصی از شبانه‌روز و در یک کشور خاصی نیز مخاطب دارند و ما براساس فرهنگ و نیاز بازار هدف‌مان در این فضاها محتوای تبلیغاتی تولید می‌کنیم.
مطالب مرتبط:
چیزی که در کار ما بسیار مهم است شناساندن تخصص‌ها و مهارت‌های ما در این صنعت به مخاطبانمان است. در واقع ما باید اول بدانیم که چه توانمندی‌هایی را در امر پزشکی داریم و سپس آن را به مخاطب نشان دهیم. متاسفانه در این حوزه بیمارستان‌ها همکاری نمی‌کنند؛ زیرا برایشان هزینه‌بر است. اما اگر این همکاری صورت می‌گرفت پکیج‌های تبلیغاتی کامل‌تری را آماده می‌کردیم و قطعا مجموعه توریسم درمانی کشور موفق‌تر از حالا بود.
آیا قصد دارید برای جذب بیمار از پلتفرم‌های آنلاین بهره ببرید؟
قطع به یقین اگر می‌خواهیم از دنیا عقب نمانیم باید به روز باشیم. درحال حاضر کشور ترکیه تلفن گویا با ۶ زبان گذاشته است که این بسیار خوب است. ما هم باید در راستای تکنولوژی جدید در این صنعت برای رضایتمندی متقاضیان و همچنین سهولت در امر دسترسی به اطلاعات، وارد کار در این قسمت شویم. اگر نه فقط ما بلکه همه ذی‌نفعان این صنعت وارد استفاده از تکنولوژی در صنعت گردشگری سلامت نشوند قطعا عمر خدمتمان در این صنعت کوتاه خواهد بود. اما اگر هر شخص فعال در این حوزه که تاکنون موفق عمل کرده است خود را نسبت به اطلاعات به‌روز کند حتما پیشرفت روزافزونی خواهد داشت.
شما در خلل صحبت‌هایتان به عدم همکاری بیمارستان‌ها با شرکت‌های گردشگری سلامت اشاره کرده‌اید. این درحالی است که، بیمارستان‌ها نقدی را نسبت به آژانس‌های گردشگری و شرکت‌های گردشگری سلامت دارند. آنها می‌گویند که شرکت‌ها بیمار بسیار کمی برای ما می‌آورند و بیشتر بیماران ما توسط دلال‌ها جذب می‌شود. حتی بعضی از شرکت‌ها فقط یک قرارداد با ما بستند. چرا باید همچین مواردی در این تعاملات رخ دهد؟
از اینکه آمار ورود گردشگر سلامت به یک بیمارستان توسط دلال نسبت به یک شرکت گردشگری سلامت بیشتر است کاملا درست است؛ زیرا تعداد دلال‌ها بسیار بیشتر از تعداد آژانس‌های فعال در این زمینه و شرکت‌های گردشگری سلامت است. در شیراز که حوزه فعالیت ما است، شاید تعداد شرکت‌های گردشگری سلامت که به ثبت رسیده به اندازه تعداد انگشتان دست هم نیست. طبق آخرین آماری که در سال ۹۷ به دست ما رسیده است حدود ۶۵۰ دلال تنها در شهر شیراز درحال فعالیت هستند. اما اگر تعامل درستی بین دستگاه‌های اجرایی یعنی بیمارستان، پزشک و شرکت‌های تسهیل‌گر به‌وجود می‌آمد، قطع به‌یقین ماجرا بسیار فرق می‌کرد. یکی دیگر از دلایل این اتفاق این است که ذی‌نفعان این صنعت خودشان را از یکدیگر جدا می‌دانند این درحالی است که کار ما به یکدیگر متصل است و همه ما یک مجموعه هستیم.
موضوع بسیار مهمی که در این صنعت وجود دارد بحث دلال‌ها در صنعت گردشگری سلامت است. تعداد دلال‌ها بسیار زیاد است و تاکنون بیماران بسیاری هم توسط آنها به ایران آمده‌اند. ناگفته نماند که در حال حاضر بیماران خارجی بسیاری هم توسط پزشک‌ها به بیمارستان‌ها معرفی می‌شوند. به این معنا که دلال‌ها با پزشکان وارد کار شده‌اند و تعامل آنها با یکدیگر بسیار زیاد است.
من برای آوردن یک بیمار هزینه‌های بسیاری متحمل می‌شوم. در مجموعه اردیبهشت شفا ۱۴ پرسنل مشغول فعالیت هستند تا بتوانند بیمار را قانع کنند که برای انجام کارهای درمانی خود به ایران سفر کند و در ادامه کارهای مربوط به سفرش را انجام دهیم که این روند بعضا به یک ماه هم رسیده است. اما متاسفانه قسمت درمانی این تفکر را دارد که ما کاری در این حوزه انجام نمی‌دهیم. من در کشور عمان تبلیغات بسیاری را برای حوزه درمانی به‌خصوص در شهر شیراز انجام داده‌ام. چون باید بیمار را متقاعد کنم که خدمات درمانی ایران بسیار باکیفیت است. درواقع آنقدر که من برای این موضوع تبلیغ کرده‌ام برای شرکت اردیبهشت شفا انجام نداده‌ام. باتوجه به این موارد باید بگویم که هزینه‌های شرکت‌های گردشگری بسیار بالاست اما نادیده گرفته می‌شوند و بعضی از بیمارستان حق واقعی این شرکت‌ها پرداخت نمی‌کنند.
به نظر شما چه مشکلاتی دامن‌گیر رشد و توسعه این صنعت در کشور است؟
یکی از مشکلات ما در این صنعت این است که ما علاوه‌بر رقابت با کشورهای همسایه در حوزه گردشگری سلامت مانند ترکیه، هند، مالزی و… باید با سایر شهرها هم رقابت کنیم. همه ما شهرهای یک کشور هستیم و این اتفاق بسیار بد است. برای رفع مشکلات این‌چنین باید سیستمی در کشور اجرا شود که قیمت‌ها براساس تخصص پزشک، درجه بیمارستان مشخص شود. اینگونه رقابت‌های ناسالم از بین خواهد رفت و ما می‌توانیم در سایت شرکت قیمت‌ها را ثبت کنیم. همچنین بیمار قبل از ورود به کشور کلیه هزینه خود را برآورد می‌کند.
موضوع بسیار مهمی که در این صنعت وجود دارد بحث دلال‌ها در صنعت گردشگری سلامت است. تعداد دلال‌ها بسیار زیاد است و تاکنون بیماران بسیاری هم توسط آنها به ایران آمده‌اند. ناگفته نماند که در حال حاضر بیماران خارجی بسیاری هم توسط پزشک‌ها به بیمارستان‌ها معرفی می‌شوند. به این معنا که دلال‌ها با پزشکان وارد کار شده‌اند و تعامل آنها با یکدیگر بسیار زیاد است. اما شرکت‌های گردشگری سلامت مانند ما به‌صورت مستقیم با بیمارستان‌ها در ارتباط هستیم؛ زیرا ما با جان بیماران طرف هستیم و رفتن به‌سوی راه درست در این سیستم برای ما یک رسالت بزرگ است.
مطالب مرتبط:
باتوجه به مواردی که گفتم می‌توان نتیجه گرفت که دلال‌ها را نمی‌توان حذف کرد بلکه باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن آنها را ساماندهی کرد تا از مشکلات بسیاری که همه به آنها واقف هستند جلوگیری شود. متاسفانه پس از گذشت چندین سال از شروع و رشد این صنعت در کشور این اتفاق نیفتاده است و این یک زنگ‌خطر بزرگی برای این صنعت در ایران است. امیدوارم مسئولین هرچه سریع‌تر درخصوص این موضوع اقداماتی را انجام دهند. همچنین سازمان نظام‌پزشکی باید بیمارستان و پزشک را مکلف کند که بدون دریافت نامه از این سازمان نمی‌توانند در این حوزه فعالیت کنند. اینگونه رابطه دلال‌ها با پزشکان هم تا حدودی از بین خواهد رفت.
از دیگر مشکلات این صنعت که در قبل به آن اشاره کرده‌ام عدم تعامل مناسب بین دستگاه‌های اجرایی این کار است. یعنی بیمارستان‌ها، تسهیل‌گران و ارگان‌هایی مانند وزارت بهداشت، سازمان میراث‌فرهنگی و نظام پزشکی که ناظر بر این صنعت هستند. متاسفانه از قدیم در بین دستگاه‌های ناظر اختلاف وجود داشت که پس از گذشت سال‌ها هیچ ساماندهی درستی در این صنعت به‌وجود نیامده است.
۶ سال پیش کشور ایتالیا شرایط اقتصادی بسیار بدی را داشت اما گردشگری این کشور را نجات داد. ما هم اکنون با توجه به تحریم‌های که به ما تحمیل شده است که در ادامه باعث مشکلات اقتصادی بسیاری شده است می‌توانیم با تکیه بر گردشگری و گردشگری سلامت که در بحث پزشکی آن بسیار ماهر هستیم شرایط اقتصادی بسیار خوبی را برای کشور به‌وجود آوریم.
ما برای پیشرفت در این صنعت باید رقبایمان را رصد کنیم تا دلیل موفقیت آنها را بررسی و آنها را در کشور پیاده کنیم. رقبایمان در کشور خودشان به‌صورت کامل حمایت می‌شوند. اما در کشور این حمایت وجود ندارد و بخش خصوصی این صنعت مانند سایر حوزه‌های دیگر خودش کار خود را به سمت جلو سوق می‌دهد.
با توجه به این موارد ما هنوز در این صنعت به تفکر درست و خرد جمعی نرسیده‌ایم که برای پیشرفت این صنعت چگونه کار کنیم تا بتوانیم بهترین نتیجه را برای داشته باشیم.
باتوجه به توافق‌نامه‌ای که بین وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری امضا شد تا چه میزان می‌تواند مشکلات این حوزه را برطرف کند؟
اگر بندهای توافق‌نامه درست و اصولی باشد بسیار مثبت است. برای نمونه وجود یک پزشک در شرکت تسهیل‌گر الزامی است. این یکی از بهترین مواردی است که در قوانین ایجاد شرکت‌های گردشگری سلامت وجود دارد؛ زیرا پزشکان قسم خورده هستند و قطع‌به یقین نمی‌توانند زمانیکه فردی به درمان نیاز نداشته باشد بی‌دلیل آن‌را از کشور دیگری برای موضوعات مالی به ایران بیاورند. درواقع وجود پزشک در شرکت می‌تواند تضمینی بر سلامت کار باشد.
در مدت فعالیت‌تان در این صنعت، ظرفیت این صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در شرکت اردیبهشت شفا، با توجه به ارزیابی که در کشورهای هدف‌مان انجام داده‌ایم و توانمندی علمی آنها را بررسی کرده‌ایم، می‌توانم بگویم که ایران در موضوعات پزشکی و درمان در میان این کشورها سرآمد بوده و هست. حتی زمانی که ایران را با کشورهایی مانند ترکیه، مالزی، هند و تایلند مقایسه کرده‌ایم به این موضوع پی بردیم که ظرفیت ایران بسیار بالاتر این کشورها است و قابل مقایسه نیستند. البته شاید هتلینگ و موضوعاتی که درباره مقررات اجتماعی در کشور وجود دارد متفاوت باشد.
۶ سال پیش کشور ایتالیا شرایط اقتصادی بسیار بدی را داشت اما گردشگری این کشور را نجات داد. ما هم اکنون با توجه به تحریم‌های که به ما تحمیل شده است که در ادامه باعث مشکلات اقتصادی بسیاری شده است می‌توانیم با تکیه بر گردشگری و گردشگری سلامت که در بحث پزشکی آن بسیار ماهر هستیم شرایط اقتصادی بسیار خوبی را برای کشور به‌وجود آوریم. تنها به شرط اینکه این صنعت ساماندهی شود و مسئولین توجه بیشتری به این حوزه داشته باشند.
چه برنامه و اهدافی را برای آینده در شرکت اردیبهشت شفا دارید؟
برنامه‌ای که طبق مصوبه هیئت مدیره‌مان شکل گرفته است این است که اطلاعات کامل و جامعی را نسبت به توانمندی ایران درخصوص مداوا و حتی عمل‌های زیبایی به بیرون از مرزهایمان انتقال دهیم و خدمات شرکتمان را به‌عنوان یک تسهیل‌گر را به گردشگران سلامت بشناسانیم. تاکنون در این حوزه موفق عمل کرده‌ایم. همچنین برنامه‌ای برای فالوآپ بیماران داریم که در آینده آن را اجرا می‌کنیم.
تاکنون چه تعداد بیمار از طریق شرکت شما به ایران آمده‌اند؟
ما چندماه اول به‌دنبال درست کردن زیرساخت قوی بودیم. از اردیبهشت ۹۷ ما به عمان رفته و در آنجا دفتر تاسیس کرده‌ایم و کم‌کم شرایط برای ما بهتر شد. تاکنون حدود ۱۰۰ بیمار از طریق شرکت ما وارد کشور ما شده است.