شهر «وان» ترکیه؛ الگوی گردشگری برای نقاط مرزی ایران

در جریان سفر دو روزه‌ به شهر وان ترکیه، اختلاف سطح امکانات گردشگری در شهر وان ترکیه با نقاط مرزی ایران، کاملا مشهود بود. این شهر که در شرقی‌ترین نقطه ترکیه واقع شده است، به نسبت استانبول و آنکارا، شهری کمتر توسعه یافته است، اما به خوبی توانسته است گردشگران پرشماری را از کشورهای ایران و عراق به خود جذب کند.

بارزترین نکته‌ای که در ابتدای مسیر سفر به این شهر عمدتا کردنشین ترکیه خودنمایی می‌کند، اختلاف کیفیت راه‌های مرزی در ایران و ترکیه است. مسیر شهر خوی به مرز رازی که ساکنان ترکیه به آن مرز «کاپیکوی» می‌گویند، جاده‌ای باریک، پر از دست انداز و پیچ‌های خطرناک است که همزمان فقط دو خودرو می‌توانند از این جاده بگذرند، اما فقط به فاصله چند کیلومتر دورتر از مرز رازی و در خاک ترکیه، همین جاده مرزی به یک جاده چهار بانده، ایمن و با کیفیت آسفالت مطلوب تبدیل می‌شود.

در سراسر شهر وان ترکیه هم پیاده‌روها برای رفت و آمد معلولان مناسب‌سازی شده است، در حالی که چنین مناسب‌سازی در شهرهای خوی، مرند، بازرگان و حتی تبریز دیده نمی‌شود.

جدای از برتری کیفی معابر در شهر وان که برای گردشگران بسیار با اهمیت است، هتل‌های متعدد و با کیفیتی نیز در این شهر ترکیه دیده می‌شود. از سمت تبریز که به نقطه صفر مرزی می‌رسید، فقط یک هتل در شهر خوی وجود دارد که امکاناتی در حد یک هتل دو ستاره دارد، اما در شهر وان با انبوهی از هتل‌های لوکس و پنج ستاره روبرو می‌شوید که برای جذب مشتری با همدیگر رقابت دارند.

با پرداخت حدود ۵۰ لیر معادل حدود ۱۰۰ هزار تومان (این قیمت‌ها مربوط به تاریخ ۲۵ آذر ۹۷ است) مسافر می‌تواند در شهر وان ترکیه به یک اتاق در هتل سه ستاره با امکانات صبحانه مفصل، اتاق شیک، اینترنت، حمام داخل اتاق، تلویزیون و … دسترسی داشته باشد، در حالی که در شهرهای مرزی نزدیک به مرز رازی، اصلا چنین هتل‌هایی وجود ندارد و در خود تبریز هم چنین قیمت‌هایی پیدا نمی‌کنید.

ساکنان شهر قطور ایران در نزدیکی نقطه صفر مرزی رازی، مردمانی عمدتا فقیر هستند که خیلی از آنها با جابجایی وسایل مسافران، دستفروشی سیگار و فروش لیر به مسافران، روزگار را می‌گذرانند، اما به محض ورود به خاک ترکیه، دستفروش ترکیه‌ای در نقطه مرزی دیده نمی‌شود. همچنین بسیاری از خانه‌های روستایی ترکیه در حوالی نقطه مرزی «کاپیکوی» از تکنولوژی‌های پیشرفته برای تبدیل انرژی خورشیدی به انرژی الکتریسیته استفاده می‌کنند و استفاده از «پنل های خورشیدی» در پشت بام اغلب خانه‌های روستایی وان کاملا مشهود است، در حالی که از تبریز تا مرز رازی در ایران، پنل‌های خورشیدی دیده نمی‌شود.

دریاچه وان ترکیه نیز به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه این کشور از ابتدای جاده مرزی رازی تا شهر وان، خودنمایی می‌کند و ترکیه نسبت به حفظ این شریان حیاتی، تلاش زیادی کرده است؛ در حالی که در ایران برای احیای دریاچه ارومیه، طرح خرید آب دریاچه وان ترکیه و انتقال آن به دریاچه ارومیه مطرح می‌شود.

در سطح شهر وان هم بسیاری از فروشگاه‌ها از نوشته‌هایی با زبان فارسی استفاده می‌کنند تا مسافر بتواند اجناس و قیمت‌ها را متوجه شود. سیستم حمل و نقل عمومی در شهر وان ترکیه هم مطلوب گردشگران است و می‌شود با پرداخت دو لیر معادل چهار هزار تومان، از ابتدا تا انتهای خیابان جمهوریت، مهم‌ترین خیابان این شهر را طی کرد.

از سوی دیگر، انبوه فروشگاه‌ها با برندهای خارجی و داخلی ترکیه، رستوران‌ها و کافه‌های متنوع، اهمیت دادن به زیباسازی شهر و وجود پارک‌ها و شهربازی های متعدد، گردشگران را برای اقامت بیشتر در این شهر ترغیب می‌کند.

در کل با توجه به اختلاف سطح بین شهرها و روستاهای مرزی در ایران و ترکیه، شاید بتوان به گردشگر خارجی حق داد که سفر به ترکیه را به سفر به ایران ترجیح بدهد، آن هم در حالی که ظرفیت‌های گردشگری ایران، دست کمی از ترکیه ندارد.

امین جلالوند