راننده تاکسی‌ها، فعال‌تر از شرکتهای تسهیل‌گرند
گفت‌وگو با سعید خان‌محمدی مدیر داخلی و سمیرا رئوفی کارشناس IPD بیمارستان مدائن
بیمارستان‌ها نقش عمده‌ای را در توریست درمانی بازی می‌کنند. شناسایی، تحلیل و رفع نیازهای این بازیگران می‌تواند در جهت توسعه این صنعت در کشور تاثیر به‌سزایی داشته باشد. بیمارستان مدائن یکی از بیمارستان‌های قدیمی تهران است که از اواخر سال ۹۴ مجوز IPD خود را دریافت کرده است. با سعید خان محمدی مدیر داخلی و سمیرا رئوفی کارشناس IPD بیمارستان مدائن درخصوص فعالیت‌ها و مشکلات این بیمارستان در توریست درمانی و همچنین چالش‌های این صنعت به‌گفت‌وگو نشسته‌ایم.
چه خدماتی در بخش درمانی و در بخش هتلینگ به گردشگران سلامت ارائه می‌دهید؟
رئوفی: کلیه درمان‌ها به‌جز چشم پزشکی در بیمارستان مدائن ارائه میشود. این بیمارستان ۱۴۵ تخت مصوب دارد. بیماران خارجی در این بیمارستان اتاق تک تخته به‌همراه وای فای دارند. برای هر وعده غذایی یک منوی انتخابی نیز دارند. ما همچنین یک ساختمان نزدیک به بیمارستان را برای هتلینگ همراهان بیماران تجهیز کرده و در مدت زمان بستری بیمار در بیمارستان، همراهان می‌توانند در آن‌جا اقامت کنند.
گردشگران سلامت بیشتر برای چه بیماری‌هایی به این بیمارستان مراجعه کرده‌اند؟
رئوفی: بیماران ما بیشتر برای آنژیوگرافی، آنژیو پلاستی، عمل قلب باز، عمل اسلیو معده، جراحی‌های عمومی و شیمی‌درمانی سرپایی. همچنین در حوزه بیماری‌های استخوانی و ارتوپدی بیماران زیادی پذیرش کرده‌ایم.
خان‌محمدی: مشکلات برای همه بیمارستان‌ها در صنعت گردشگری سلامت تقریبا مشابه است. صنعت گردشگری سلامت مشکلات ساختاری و اجرایی در بیمارستان‌ها ندارد. در اصل مشکل اصلی صنعت توریست درمانی نداشتن متولی است. که باعث ایجاد مشکلات بسیاری شده است.
در این مدت فعالیت‌تان در این حوزه چه نوع تبلغیاتی را برای معرفی خود به بیماران خارجی به‌کار گرفته‌اید؟
رئوفی: تاکنون تبلیغات گسترده‌ای را در این صنعت انجام نداده‌ایم. بیشتر بیماران این بیمارستان از طریق معرفی بیماران دیگر به این بیمارستان آمده‌اند و اینکه در سایت سه زبانه وزارت بهدات که برای گردشگری سلامت راهاندازی شده است نیز معرفی شده‌ایم.
در مدت فعالیت‌تان در این صنعت با چه چالش‌ها و مشکلاتی مواجه شده‌اید؟
خان‌محمدی: مشکلات برای همه بیمارستان‌ها در صنعت گردشگری سلامت تقریبا مشابه است. صنعت گردشگری سلامت مشکلات ساختاری و اجرایی در بیمارستان‌ها ندارد. در اصل مشکل اصلی صنعت توریست درمانی نداشتن متولی است. که باعث ایجاد مشکلات بسیاری شده است. برای نمونه اگر نگاهی به این صنعت بیاندازیم می‌بینیم راننده‌های تاکسی فعال‌تر از شرکتهای تسهیل‌گر درمان هستند؛ زیرا تعداد بیمارانی که به بیمارستان‌ها می‌آورند بسیار بیشتر از شرکت‌ها است. درواقع شرکتهای گردشگری سلامت و آژانس‌ها هیچ فعالیتی در این صنعت انجام نمی‌دهند و همچنین وجه خوبی نزد بیمارستان‌ها ندارند؛ زیرا آنها برای گرفتن امتیاز و ساختن یک رزومه خوب با بیمارستان‌ها قرارداد می‌بندند. ما در بیمارستان مدائن بیشتر از یک سال است که با شرکتهای گردشگری سلامت قرارداد نمی‌بندیم و به آنها می‌گوییم شما در یک بازه زمانی یک ماهه برای ما از خارج از کشور بیمار بیاورید و سپس ما با شما وارد قرارداد کاری شویم. آن موقع است که دیگر شرکت‌ها ناپدید می‌شوند. در لیست معاونت درمان وزارت بهداشت نزدیک به ۷۰ شرکت تسهیل‌گر درمان ثبت شده است که بیشترشان در خوزستان قرار دارند اما هیچ‌کدام به بیمارستان بیمار نمی‌دهند. باید بپذیریم بیشتر بیماران از طریق دلال وارد بیمارستان میشود. سال‌ها است که پیگیری‌هایی در این حوزه انجام میشود ایده‌ها و طرح‌هایی نیز مطرح میشود اما درنهایت باز راننده تاکسی از شرکت تسهیل‌گر درمان موفق‌تر است؛ زیرا متولی در مرز وجود ندارد. اکثر بیماران هم از مرز زمینی وارد می‌شوند. درواقع نبود متولی درست که تمام این موضوعات را پوشش دهد و این مشکلات را رفع کند عامل اصلی این موضوع است. در این راه باید سازوکار و ضابطه‌ای وجود باشد که ضمانت اجرایی داشته باشد و این سازوکار باید توسط متولی امر تعیین شود.
یکی دیگر از موضوعاتی که از نبود متولی امر ناشی میشود بحث دریافت هزینه از گردشگان سلامت است. وزارت بهداشت به ما گفته است که بیمارستان خصوصی برای دریافت هزینه از گردشگر سلامت آزاد است و بیمارستان دولتی تا ۶ برابر نرخ مصوب است. این آزاد به چه معنا است؟ اگر از بیمار یک و نیم تا دو برابر نرخ مصوب دریافت کنیم، مریض کاملا طرد میشود و دیگر به آن بیمارستان مراجعه نمی‌کند.
تمام کسانی که در این سیستم فعالیت می‌کند معمولا چند مشغله‌ای هستند. سیستم توریست درمانی این نیست که یک کارشناس گردشگری سلامت آن را هدایت کند. آیا تمام مسولینی که از وزارت بهداشت، سازمان میراث فرهنگی، شورای راهبردی و… فعالیت دارند تنها فعالیت‌شان در توریست درمانی است؟ قطعا جواب خیر است. صحبت من این است که شورای راهبردی اگر می‌خواهد متولی باشد باید یک ضمانت اجرایی از وزارت بهداشت بگیرد. از کارشناسان IPD بیمارستان‌های موفق در این صنعت، کارشناسان IPD نظام پزشکی، کارشناس یا رئیس IPD وزارت بهداشت همچنین سازمان میراث فرهنگی و سایر نهادهای دیگر ذی‌نفع برای پیش‌برد اهداف و حل مشکلات موجود استفاده کند.
رئوفی: در ابتدای شکل‌گیری این صنعت در کشور یکی از مشکلاتی که با آن روبه‌رو بودیم درخصوص استاندارهای بین‌المللی IHR که درباره کنترل عفونت است، بود. درواقع بسیاری از بیماران خارجی که به بیمارستان مراجعه می‌کردند هپاتیت مثبت داشتند. در بیمارستان مدائن برای مراقبت از سلامت سایر بیماران و پرسنل بیمارستان و همچنین انجام اقدامات لازم، هپاتیت Bو Cو HIV تمام بیماران بین‌الملل چک میشود.
یکی از مهمترین و اساسی‌ترین مشکلی که ما با آن روبه‌رو هستیم کمبود بیمار و جذب اولیه بیمار خارجی است. پایان‌نامه من در سال ۹۵ درخصوص گردشگری سلامت بود که در این پایان‌نامه باتوجه به سرفصل‌هایی که درنظر گرفته بودم به چندین بیمارستان خصوصی رفته و درباره مشکلات و فرصت‌های این صنعت در این مراکز تحقیق و صحبت کردم. بزرگترین مشکلی که در آن زمان تمام این بیمارستان‌ها با آن مواجه بودند همین موضوع بود. درواقع به‌سبب قوانین IPD وزارت بهداشت، نمی‌توانیم از هر طریقی بیمار خارجی را جذب کنیم. همین عامل سبب شده است که مجوز IPDبیمارستان مدائن از یک سال به ۶ ماه تغییر کند. باتوجه به این قوانین بیمارانی که شرایط اورژانسی نداشته باشند و همراه دلال به بیمارستان مراجعه کردند را نباید پذیرش کنیم. البته نبود تبلیغات و برندینگ مناسب هم بی‌تاثیر نیست. از سویی تعداد بیمارانی که توسط شرکتهای تسهیل‌گر به ایران می‌آیند بسیار کم است؛ زیرا بیشتر این شرکت‌ها نوپا هستند و هنوز وارد فعالیت گسترده‌ای را در این صنعت آغاز نکرده‌اند. همین امر سبب شده‌است که انگیزه‌ای برای تبلیغات این حوزه در بین مسئولین بیمارستان وجود نداشته باشد. چندی پیش پیشنهادی به معاونت درمان در این خصوص شد که ستاد هدایتی شبیه به ستاد هدایت بیماران ایرانی در یکی از مراکز دانشگاهی یا مسئول وجود داشته باشد تا بیماران را به‌طور مساوی و باتوجه به ظرفیت‌های بیمارستان و بیمار به مراکز درمانی بفرستد تا تمامی مراکز درمانی از این صنعت نفع ببرند. اما متاسفانه این ایده موردقبول واقع نشد.
یکی دیگر از چالش‌هایی که باز در این تحقیقات با آن برخورد کردم، عدم ثبت اطلاعات دقیق بیماران توسط خودشان بود. همین امر سبب شده است که نتوانیم فالوآپ خوبی داشته باشیم؛ زیرا پس از ترخیص بیمار تقریبا دسترسی به بیمار نخواهیم داشت.
باید سازمانی مانند نظام پزشکی در این صنعت تشکیل شود با نام سازمان گردشگری سلامت که مستقیما زیرنظر ریاست جمهوری فعالیت کند. سازمانی که نیروی انتظامی، قوه قضاییه، وزارت بهداشت، میراث فرهنگی و سایر ارگان‌های مربوطه پشت این سازمان بایستند
به تبلیغات و برندینگ نامناسب این صنعت اشاره کرده‌اید. به‌نظر شما مسئول عدم تبلغیات مناسب این صنعت کدام ارگان و نهادی است و چگونه می‌توان این مشکل را برطرف کرد؟
رئوفی: به‌نظرمن وزارت بهداشت مقصر اصلی این اتفاق است. بیمارستان مدائن یک بیمارستان انتفاعی است. زمانی‌که بیمار داخلی بسیاری را دارد دیگر به سرمایه‌گذاری برای جذب گردشگر سلامت فکر نمی‌کند. هرچند که در گذشته هزینه‌هایی را درباره این موضوع انجام داده است اما متاسفانه نتیجه مثبتی نگرفته است. اگر وزارت بهداشت از ابتدای پایه‌گذاری این صنعت این کار را انجام می‌داد و پایه‌های این صنعت را به‌درستی می‌چید این وضعیت پیش نمی‌آمد. در این مدت تنها کاری که وزارت بهداشت درخصوص تبلیغات و معرفی بیمارستان‌ها انجام داده است راهاندازی سایتی برای معرفی بیمارستان‌ها است که بیشتر مواقع با مشکل روبه‌رو است.
خان‌محمدی: یک صنعت برای رشد نیازمند تبلیغات و برندینگ است. درواقع تبلیغ یکی از مولفه‌های تولیت صنعت است. اما این تبلیغات باید درست انجام شود و نقش تبلیغات درست در این حوزه بسیار موثر است. چندی پیش شرکتی یک بروشور تبلیغاتی را برای معرفی به ما نشان داد. نزدیک به ۹۰ درصد بروشور درباره خدمات شرکت و باقی درباره بیمارستان بود. این تبلیغات اصلا درست نیست. در این تبلیغات باید عدالت رعایت شود. همچنین از ارائه خدمات در بیمارستان و یا مسیر رسیدن به سلامتی توضیح داده شود. در این تبلیغات باید مقایسه با رقیب‌ها مطرح شود. برای نمونه خدمتی که در ترکیه با ۵هزار دلار می‌گیرید در ایران آن خدمت با را ۱۰۰۰ دلار خواهید گرفت. متاسفانه ما نتوانستیم بیمارهای غیر عراقی را جذب کنیم. خصوصا ریال به شدت سقوط کرد و این می‌توانست یک امتیاز بسیار بالا برای جذب گردشگر سلامت باشد. زیرا تبلیغات درست نداریم.
مورد دیگری که در تبلیغات مهم است این است که جنس بیمارانی که به ایران می‌آیند فرق می‌کند. به این معنا که یک بیمار اهل ژاپن، آلمان، ترکیه و… علاوه بر درمان ایران را هم می‌گردد اما یک بیمار عراقی این کار را نمی‌کند. بنابراین باید باتوجه به هرکدام تبلیغات جداگانه‌ای صورت گیرد.
اخبار اکوسیستم گردشگری سلامت را در تلگرام مدتورپرس دنبال کنید
آقای خان‌محمدی با توجه به مشکلاتی که مطرح کردید به‌نظر شما چگونه می‌توان مشکل متولی را برطرف کرد؟
خان‌محمدی: به‌نظر من باید سازمانی مانند نظام پزشکی در این صنعت تشکیل شود با نام سازمان گردشگری سلامت که مستقیما زیرنظر ریاست جمهوری فعالیت کند. سازمانی که نیروی انتظامی، قوه قضاییه، وزارت بهداشت، میراث فرهنگی و سایر ارگان‌های مربوطه پشت این سازمان بایستند. تشکیل این سازمان کار سختی نیست یک سازوکار درست با یک پشتوانه قوی می‌خواهد. اگر اینگونه باشد زمانی‌که دلال بیمار می‌آورد بیمارستان موظف است که این موضوع را سریعا گزارش دهد. با توجه به این مواردی که مطرح کردم ساماندهی این صنعت چندجانبه است که هرکدام باید به‌صورت جداگانه بررسی و حل‌وفصل شوند و همه این موارد زیر نظر سازمان این صنعت کار کنند.
دلیل اینکه می‌گویم زیرنظر ریاست جمهوری باشد این است که اگر زیرنظر هرکدام از ارگان‌ها باشد ارگان‌های ذی‌نفع دیگر زیربار نخواهند رفت و حرف‌شنوی ندارند.
اقای خان‌محمدی شما می‌گویید که این دلال‌ها هستند که بیمار می‌آورند. اما مادامی‌که بیمارستان‌ها با آنها کار می‌کنند نمی‌توان آنها را از این کار منع کرد. همچنین بیمارستان‌ها با شرکتهای تسهیل‌گر همکاری نمی‌کنند. این موارد نقدی است که به بیمارستان‌ها می‌رود.
خان‌محمدی: باتوجه به شرایط اقتصادی موجود کشور بیمارستان‌ها هم اگر از طریق دلال بیمار جذب می‌کنند مقصر نیستند. تمام این مراکز درمانی با بیمه کار می‌کنند. بیمه حداقل ۶ ماه پس از انجام امور درمانی بیمار پول بیمارستان را پرداخت می‌کند. این موضوع برای خرید تمام مایحتاج بیمارستان هم نیز صدق می‌کند. این درحالی است که پول بیمار خارجی اگر هم به همان نرخ بیمار ایرانی پرداخت شود به‌صورت نقدی است. هرچند که ما بیمارستان ها باید این بیماران را از طریق شرکتهای تسهیل‌گر جذب کنیم اما همانطور که گفتم شرکت‌ها فعال نیستند و برای این فعالیت نیازمند یک سازوکار صحیح و وجود یک سازمان مستقل که تمام ارگان‌های ذی‌نفع از آن حرف شنوی داشته باشند.
درخصوص شرکت‌ها و آژانس‌ها هم اشاره کرده‌ام به‌سبب فعالیت‌هایشان وجه خوبی را در میان بیماستان‌ها ندارند و باید برای دست کردن آن تلاش کنند.
ظرفیت گردشگری سلامت ایران چطور می‌بینید؟
خان‌محمدی: ایران فرصت گردشگری و گردشگری سلامت بسیار دارد. ایران از نظر جاذبه گردشگری بسیار عالی و بی‌نظیر است. ایران از نظر پزشکی هم بسیار قوی است. پیشرفتی که در حوزه قلب، چشم، پوست، سیستم‌های تشخیصی و درمانی داریم بسیار عالی است. مگر اینکه کمی از نظر دارویی دچار مشکل باشیم. اما کسی که این دو را به هم وصل کند نداریم.
مطالب مرتبط:
- منتظر دهکده سلامت کیش باشید
- باید زودتر مشکلات حقوقی برخی درمان‌ها را برطرف کنیم
- بیمارستان‌ها دست از رقابت با یکدیگر بردارند!
گفت‌وگو: افروز کریمی