یک ممنوعیت نابه‌جا!
چرا ممنوعیت جراحی‌های زیبایی به بهانه کرونا یک تصمیم اشتباه است
طیبه ۳۴ ساله است. روزی ۸ تا ۱۰ ساعت در محیط‌های مختلف کاری در رفت و آمد است و با دایره زیادی از آدم‌هایی که او را می‌شناسند در ارتباط است. مدت‌هاست در یکی از مجلات کشور قلم می‌زند. اما هیچ‌وقت عکسی از خودش پای مطالبش چاپ نمی‌کند.
دلیل طیبه برای امتناع از کار کردن عکس خودش این است که چندین سال است تصمیم گرفته بینی‌اش را جراحی کند. او دوست دارد وقتی بینی‌اش به شکلی که دوست دارد تغییر کرد از عکس خودش در جراید استفاده کند. از طرفی هر وقت از او می‌پرسید که چرا زودتر دست به این کار نمی‌زند می‌گوید از اینکه آدم‌ها او را با چهره متورم و چسب‌زده ببینند گریزان است. او به دنبال فرصتی است تا یک تعطیلی یک ماهه پیدا کند و بعد دست به این کار بزند.
حالا اما که کرونا خودش را به زندگی همه تحمیل کرده؛ فرصت مناسبی برای طیبه است که قصد چندین ساله‌اش را عملی کند. چراکه هم دورکار شده و از خانه کارهایش را انجام می‌دهد و هم هر وقت بیرون می‌رود ماسک برصورت دارد.
اما طیبه حالا هم نمی‌تواند جراحی‌اش را انجام دهد؛ هزاران نفر دیگر که مترصد رسیدن یک فراغت خاص بودند که بتوانند جراحی‌های زیبایی یا ترمیمی خود را انجام دهند هم مثل او هستند.
دلیل روشن است: فعلا جراحی‌های زیبایی در ایران ممنوع شده است! آن هم با یک بخشنامه از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت در تاریخ ۱۰ تیرماه ۱۳۹۹. دلیل ممنوعیت هم خطر کرونا و محدودیت‌هایی که کرونا ایجاد کرده عنوان شده است. متن نامه دکتر قاسم جان‌بابایی درباره ممنوعیت جراحی‌های زیبایی غیردرمانی این است:
«با عنایت به روند رو به افزایش بیماران در اپیدمی کووید-۱۹ و لزوم مدیریت مجدد تخت‌های بیمارستانی و جلوگیری از گسترش بیماری و حفظ سلامت بیماران و کادر درمانی کشور دستور فرمایید از انجام اعمال جراحی که صرفا جنبه زیبایی (غیر درمانی) داشته تا اطلاع ثانوی خودداری گردد. قابل ذکر است انجام اعمال ترمیمی که لغو یا تاخیر آن باعث آسیب جسمی یا ناتوانی در بیماران می‌گردد، همچنان بلامانع می‌باشد.»
در واقع برای ممنوع کردن یکی از مهم‌ترین جراحی‌هایی که اقتصاد کلینیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی زیادی به آن وابسته است دلایل زیر عنوان شده است:
- لزوم مدیریت تخت‌های بیمارستانی
- جلوگیری از گسترش بیماری
- حفظ سلامت کادر درمان
اما بیایید یک بار دیگر دلایل دکتر جان‌بابایی را از زاویه دیگری مورد بررسی قرار دهیم و مجددا ببینیم چقدر این دلایل موجه هستند و مضرات آن در برابر فوایدش چیست.
رابطه ممنوعیت جراحی‌های زیبایی و مدیریت تخت‌های بیمارستانی
جراحی‌های زیبایی در زمره جراحی‌هایی با درجه ریسک متوسط و کم محسوب می‌شوند. جراحی‌هایی اغلب اختیاری که پیش از آن با انجام مشاوره‌ها و ویزیت‌های متعدد، هم پزشک و هم متقاضی دقیقا می‌دانند از جراحی چه می‌خواهند و فرایند و روند اجرای آن به چه صورت است.
ساعت و تاریخ آن را معمولا متقاضی پیشنهاد می‌دهد و مدت زمان آن هم مشخص است. بیشتر جراحی‌های زیبایی در کلینیک‌های حراجی محدود انجام می‌شود که عملا هیچ‌گونه خدماتی به بیماران کرونایی نمی‌دهند. بخش دیگری از بار جراحی‌های زیبایی روی دوش بیمارستان‌های خصوصی است. بیمارستان‌هایی که بیشتر از اینکه بخش‌های بستری کرونا داشته باشند، کار آزمایش‌ها و تشخیص این بیماری را برعهده گرفته‌اند.
از این رو شاید ممنوع کردن بیماری‌های زیبایی به امید اینکه تخت‌های بیشتری در اختیار بیماران کرونایی قرار بگیرد عملا کارکردی نداشته باشد.
جراحی‌های زیبایی کمترین ضریب اشغال تخت بستری را دارند، ریسک پایین و مشخص بودن فرآیند آن‌ها و از همه مهم‌تر انجام شدنشان در کلینیک‌ها و مراکز درمانی که به بستری بیماران کرونایی ارتباط چندانی ندارند، باعث می‌شود که ممنوعیت یا انجام آن‌ها تاثیر چندانی بر وضعیت بیماران کرونایی نداشته باشد.
رابطه ممنوعیت جراحی‌های زیبایی با جلوگیری از گسترش بیماری
شکی نیست که مهار کرونا جز با محدود کردن دایره ارتباط ناقلان بیماری و افراد سالم از یک سو و رعایت حداکثری پروتکل‌های بهداشتی از سوی دیگر امکان‌پذیر نیست.
اما وقتی صحبت از جراحی‌های زیبایی می‌شود باید دید این دسته از جراحی‌ها که همان‌طور که گفته شد حجم قابل‌توجهی از اقتصاد درمان را شامل می‌شود چه بخشی و چه درصدی از مراجعات و رفت‌و‌آمدهای پزشکی را شکل می‌دهد.
بر اساس آخرین آمار منتشرشده می‌توان گفت سالانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار ایرانی دست به جراحی‌های زیبایی می‌زنند. از طرف دیگر بنا به گفته معاون کل وزارت بهداشت، حجم مراجعات سالانه ایرانی‌ها به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها، بیش از ۸۵۰ میلیون بار است.
به عبارتی اگر رفتوآمد یک متقاضی جراحی زیبایی تا رسیدن به مرحله جراحی را بیش از ۵ بار هم درنظر بگیریم، باز میزان مراجعات مربوط به جراحی‌های زیبایی در ایران کمتر از یک هزارم درصد کل مراجعات پزشکی سالانه است.
به عبارت دیگر ممنوعیت جراحی‌های زیبایی که بخش زیادی از کلینیک‌ها و مراکز درمانی را دچار خسارت مالی کرده تنها تاثیری یک‌هزارم درصدی در پیشگیری از شیوع کرونا می‌تواند داشته باشد!
اگرچه شاید گفته شود ممکن است پزشکی که صبح‌ها در درمانگاه یک بیمارستان کار تخصصی درمانی انجام می‌دهد و بعدازظهرها در کلینیک، جراحی‌های زیبایی می‌کند ممکن است خود موجب سرایت ویروس به مراجعه‌کنندگانش باشد ولی باید درنظر گرفت با این استدلال می‌بایست بسیاری از پزشکان و بسیاری از حوزه‌های دیگر نظام سلامت را هم تا اطلاع ثانوی به حالت تعطیل درآورد.
رابطه ممنوعیت جراحی‌های زیبایی و حفظ سلامت کادر درمان
این روزها، روزهای سختی برای نظام سلامت کشور است. سهل‌انگاری در برقراری پروتکل‌ها و ممنوعیت‌های رفتوآمد در ماه‌های اول ورود ویروس کرونا به کشور و اطلاع‌رسانی نادرست از سوی مراجع مطلع درخصوص ابعاد این بیماری باعث شد تا بیماری کووید ۱۹ به شکلی غیرمنتظره در ایران شیوع پیدا کند.
بار این شیوع و مدیریت غیراصولی هم به دوش مراکز درمانی و پزشکان فداکار ایرانی افتاده که در خط مقدم جبهه مبارزه با کرونا هستند. از این‌رو تلاش برای حفظ سلامت کادر درمانی کشور در این روزها، یک وظیفه ملی است. وظیفه‌ای که بخشی از آن با رعایت استانداردهای بهداشتی از سوی شهروندان محقق خواهد شد و بخشی دیگر با فراهم آوردن تجهیزات و وسایل موردنیاز و استاندارد محافظتی از سوی وزارت بهداشت.
اما اینکه ممنوع کردن جراحی‌های زیبایی تا چه اندازه می‌تواند در حفظ کادر درمان تاثیرگذار باشد بحثی است که با تکیه بر داده‌هایی که در پاراگراف‌های بالا از درصد پزشکان و مراجعه‌کنندگان مرتبط با این دست جراحی‌ها به نسبت کل مراجعات نظام سلامت می‌توان به فهم درست‌تری از آن رسید.
افزایش تعداد جراحی‌های زیبایی در دنیا با شیوع کرونا!
برخلاف ایران که دست به ممنوعیت انجام جراحی‌های زیبایی زده؛ در دنیا و در کشورهای دیگری که درگیر کرونا هستند نه‌تنها چنین تصمیمی گرفته نشده، بلکه آمارها نشان می‌دهد کلینیک‌های زیبایی پررونق‌تر هم شده‌اند.
گزارشی که وب‌سایت انگلیسی‌زبان بی‌بی‌سی منتشر کرده نشان می‌دهد انجام جراحی‌های زیبایی در کشورهایی چون آمریکا، کره جنوبی، ژاپن و استرالیا به شدت افزایش پیدا کرده است. آمارها در کره جنوبی از افزایش ۵۰ درصدی جراحی‌های زیبایی در مقایسه با آمار مشابه سال قبل خبر می‌دهد.
کم‌شدن درآمدهای ناشی از توریست‌های زیبایی که به کره سفر می‌کردند باعث شده تا کلینیک‌ها به شهروندان کره‌ای تخفیف‌ها و خدمات ویژه‌ای ارائه دهند.
یکی از مسئولان بیمارستان بی‌کی سئول هم گفته درخواست‌های خارجی‌ها برای سفر به کره به منظور جراحی زیبایی زیاد شده و مشاوره‌های آنلاین زیادی را در این مدت به آن‌ها ارائه داده‌اند. به گفته او بسیاری از رزروها انجام شده و خارجی‌ها منتظر مساعد شدن شرایط برای سفر به کره هستند.
نمایی از بیمارستان بی کی سئول که یکی از مراکز مهم جراحی زیبایی در این کشور است.
از تحمیل قانون‌شکنی جلوگیری کنیم
جراحی‌های زیبایی با توجه به رده سنی متقاضیان، وضعیت شغلی و مالی آن‌ها، محیط و فضای خاص کلینیک‌های زیبایی، هزینه‌های بالا و عدم پوشش بیمه و… معمولا با خدماتی سطح بالا، بهداشتی و همراه با انعطاف‌پذیری زیاد متناسب با شرایط متقاضی انجام می‌شود.
تلاش برای کنترل همه‌گیری ناشی از ویروس کرونا یک وظیفه ملی است. اما وقتی متولیان نظام سلامت خود اعلام می‌کنند که بیش از ۳۵ درصد از مراجعات مردم به مطب‌ها کم شده، بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها بخش زیادی از درآمدهای خود را از دست داده‌اند و راه ورود توریست درمانی به کشور هم بی‌دلیل بسته شده؛ شاید نیاز باشد در برخی محدودیت‌هایی که سد راه اقتصاد متزلزل درمانی در بخش خصوصی است بازنگری شود و به جای ممنوع کردن و پاک کردن صورت مسئله، روی استانداردها و پروتکل‌های سختگیرانه بهداشتی تاکید شود.
این ممنوعیت تنها موجب خواهد شد که جراحی‌های غیردرمانی در برخی بیمارستان‌ها ذیل عنوان درمانی انجام شوند و یک قانون‌شکنی دیگر به موارد فراوان قبلی اضافه شود! همین حالا هستند بیمارستان‌هایی که برای نمونه جراحی رینوپلاستی را تحت عنوان سپتوپلاستی انجام می‌دهند تا این ممنوعیت را دور بزنند.