آخرین وضعیت گردشگری سلامت: عادی‌سازی در راه است؟
چرخ‌دنده‌های ماشین عظیم گردشگری سلامت یکی درمیان شروع به حرکت دوباره کرده‌اند
کمتر صنعت ادغامی‌ای وجود دارد که مشتقات آن هر کدام به طور جداگانه به اندازه گردشگری سلامت توسط یک همهگیری جهانی تحت‌تاثیر قرار بگیرند. اگر برگردیم به سال ۲۰۱۹، صنعت گردشگری سلامت در اوج سوددهی تاریخ خود بود و چشم‌اندازها برای کشورهای سرآمد آن به طور مداوم در حال بهبود و پیشرفت بود. نه تنها افراد فعال در این صنعت بلکه هیچ‌‌کس انتظار یک همهگیری جهانی را در قرن ۲۱ و با علم امروزی نداشت. اما با وجود تاثیر گسترده کووید ۱۹ بر شیوه زندگی افراد در سراسر دنیا، دو صنعت گردشگری و پزشکی درجه متفاوتی از ویرانی را تجربه کردند.
در اخبار مربوط به کرونا، نیز این ویرانی به خوبی منعکس می‌شود: در میان موضوعات اصلی مربوط به کرونا در اخبار، فشار شدید بر سیستم پزشکی کشورها و محدودیت‌های رفت و آمد و سفر در میان بازنشرشده‌ترین اخبار قرار دارند. اما این که تاثیرات ویروس در دراز مدت در صنعت کرونا لزوما منفی خواهد بود یا مثبت جای بحث دارد. در مطلب امروز به آخرین وضعیت گردشگری سلامت در عصر کرونا و آینده احتمالی این صنعت خواهیم پرداخت.
تخمین خسارات
بخش بزرگی از بازار گردشگری سلامت در حالت معمول بر محور درمانهای انتخابی می‌گردد. یعنی درمان‌هایی که عدم انجام آن‌ها منجر به آسیب دیدن و تهدید سلامت بیمار نمی‌شود. درمانهای زیبایی اصلی‌ترین درمانهای این دسته هستند. عرصه زیبایی یکی از اصلی‌ترین ابزار برای تبلیغ گردشگری سلامت، هم در مقاصد نوپا و هم در مقاصد کهنه‌کار است و در بسیاری از کشورهای سرآمد گردشگری سلامت دنیا درمانهای زیبایی مورد تقاضاترین درمانها توسط گردشگران سلامت هستند. همهگیری کرونا و فشار عظیم آن بر سیستم پزشکی کشورها و همچنین وضع قوانین ممنوعیت سفر بین‌المللی در بیشتر کشورها به طور کلی این بخش از بازار را از دسترس خارج کرده و ضربه مهلکی به گردشگری سلامت زده است.
با این حال بسیاری از درمانهای حیاتی، به خصوص برای میان شهروندان کشورهای توسعه‌نیافته، همچنان به ایفای نقش در گردشگری سلامت می‌پردازند. سال ۲۰۲۰ اولین سالی بود که در آن درمانهای زیبایی جایگاه نخست مورد تقاضاترین درمانها در گردشگری سلامت را به درمانهای سرطانی واگذار کردند. تخمین دقیق خسارات ناشی از این محدودیت‌ها کار آسانی نیست. اما برآورد می‌شود در بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ بیش از ۳۵ درصد سهم بازاز گردشگری سلامت از بین رفته است. حالا اما این ضرر شیب خود را از دست داده و به ثبات رسیده. پیش‌بینی می‌شود که عادی شدن نسبی وضع در کشورهای غربی، تا انتهای سال جاری، ۱۳ درصد از این ضرر هنگفت جبران شود. گردشگری سلامت در شاخص تخمینی دهه پیش رو اما تغییر کمی به خود دیده و پیش‌بینی رشد ۸۰ درصدی آن تا سال ۲۰۳۰ تغییر چندانی پیدا نکرده که نشان از بهبود وضعیت صنعت در آینده نزدیک دارد.
کرونا: ضرر برای خیلی‌ها، فرصت برای اندکی
هرچند اکثریت غالب کشورها گردشگری سلامت برای درمانهای انتخابی را به طور کل تعظیل کردند و خسارات کلانی را در این صنعت متحمل شدند، تعداد اندکی از کشورها بودند که به واسطه موقعیت ژئوپلیتیکی خود توانستند بحران کرونا را تبدیل به فرصتی خاص برای گردشگری سلامت خود بکنند ودر میان برنده‌های موقتی صنعت در دوران بحران قرار بگیرند.
این کشورها غالبا در میان کشورهای درحال توسعه‌ای یافت می‌شوند که به طور نسبی از فجایع به بار آمده توسط همهگیری در امان بودند و در عین حال توسط کشورهای عقب‌افتاده‌تر با تشابه فرهنگی محاصره شدند. این پدیده در دو منطقه آمریکای جنوبی و جنوب شرق آسیا مشاهده شده و کشورهای آرژانتین، شیلی و سنگاپور در میان کشورهایی هستند که با موفقیت درمانها و مراقبت مربوط به کرونا را به عنوان بخشی از برند گردشگری سلامت خود در این دوران سخت به کار گرفتند.
خلا فعلی، زمینه‌ساز انفجار در دوران پساکرونایی است
یکی از محبوب‌ترین فرضیه‌ها که توسط بسیاری از تحلیل‌گران و خبرنگاران گردشگری سلامت مورد بحث است، حاکی از رشد قابل توجه صنعت گردشگری سلامت در دوران پس از کرونا است. به خصوص در کشورهای غربی که در آن‌ها محدودیت‌های حداکثری و موثر در طول یک سال و نیم اخیر اجرا شد، تقریبا تمام موارد درمانی انتخابی در میان شهروندان این کشورها که در صف انجام سفرهای درمانی قرار داشت، کاملا متوقف شد.
این امر نشان از میزان عظیم تقاضا برای خدمات درمانی توسط گردشگران سلامتی است که بیش از یک سال برای دریافت خدمات صبر کرده‌اند. با توجه به قدرت روزافزون کشورهای جنوب شرق آسیا و دیگر کشورهای سرآمد گردشگری سلامت مانند ترکیه، برزیل و آلمان، انتظار می‌رود پس از عادی‌سازی شرایط و لغو محدودیت‌ها شاهد سود کلان این کشورها در اثر پاسخ‌دهی آمن‌ها به این میزان عظیم تقاضا باشیم.
کدام تشکیلات پس از کرونا در گردشگری سلامت برنده خواهند بود؟
در طول همهگیری کرونا، بیمارستان‌های تراز اولی که سابقه درخشانی داشتند، توانستند با قدرت با بحران فعلی بسازند و از آن عبور کنند. این در حالی است که بسیاری از بیمارستان‌های شناخته شده دیگر نتوانستند به شکل موثر از پس این بحران بربیایند و از اکوسیستم درمانی بخش خصوصی حذف شده‌اند. در دوران پس از کرونا این بیمارستان‌های تراز اول مانند بیمارستان بورمونگراد در تایلند، بیمارستان‌های هندی آپولو، بیمارستان آجی‌بادم ترکیه، بیمارستان فورتیس، بیمارستان مایو و کلینیک کلیولند بزرگترین سهم بازار را مانند گذشته ولی با رقابت بسیار پایین‌تر از آن خود خواهند کرد.
عادی‌سازی در راه است
در چند ماه اول همهگیری که عدم قطعیت در آن موج می‌زد، بسیاری مرگ مطلق گردشگری سلامت را متصور بودند. حالا اما روند عادی‌سازی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته آغاز شده. مرحله کنترل در بسیاری از کشورها در واپسین مراحل است و بسیاری کشورها بیش از حد خود واکسن دارند که حالا صحبت از اهدای آن‌ها به کشورهای محروم‌تر نیز هست. با توجه به علائم بازار و ماهیت صنعت گردشگری سلامت، بازگشت آن به قدرت سابق خود و بیشتر غیرقابل اجتناب است.