گول سرمایه‌گذارهای رانتی را نخورید
آیا شراکت با مجموعه‌هایی که به جای سرمایه به شما پیشنهاد ارتباطات و ظرفیت‌های غیرشفاف را می‌دهند تصمیم درستی است؟
تحریریه مدتورپرس| سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های آنلاین و کسب‌وکارهای مبتنی بر وب آداب و روش‌های خاصی دارد. روش‌هایی که در دو دهه گذشته در اکوسیستم استارتاپی ایران به محک آزمون و تجربه قرار گرفته‌اند و عیار هر یک از آن‌ها مشخص شده است.
در دنیا هم شکل تازه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حال سپری کردن بیش از سه دهه از عمر خود است و حالا هم سرمایه‌گذاران می‌دانند از استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآور چه می‌خواهند و هم مدیرعامل‌ها و بنیان‌گذاران این کسب‌وکارها بهتر می‌دانند چطور با این شرکای مالی و تجاری وارد رابطه شوند.
یک پیشنهاد خطرناک
این روزها در اکوسیستم استارتاپی ایران مدلی در حال باب شدن است که خطرات جدی‌ای برای کلیت کسب‌وکارهای نوآور و آنلاین دارد. ماجرا از این قرار است که شاهد بوده‌ایم در چند سال گذشته برخی مجموعه‌های دولتی یا شبه‌دولتی که دارای رانت‌ها و دسترسی‌های خاصی هستند با مراجعه به کسب‌وکارهای آنلاین به آن‌ها پیشنهاد سرمایه‌گذاری و شراکت می‌دهند.
این مجموعه ها معمولا آورده خود به کسب‌وکار را هم پول هوشمند یا Smart Money می‌نامند. یعنی می‌گویند به جای تزریق نقدینگی به یک کسب‌وکار، ظرفیت‌ها و امکاناتی را در اختیار آن قرار می‌دهند که ارزش مادی بسیاری دارد و باعث رشد کسب‌وکار می‌شود.
برای نمونه این روزها تبلیغات کسب‌وکاری مانند بایا به شدت شبکه‌های تلویزیونی را پر کرده است. کسب‌وکاری که ادعا می‌کند می‌تواند به کسب‌وکارهای کوچک کمک کنند تا محصولات خود را در فضای آنلاین بفروشند و به نوعی خود را رقیب دیجی کالا و دیگر پلتفرم‌های آنلاین خرده‌فروشی می‌داند.
اما وقتی پس‌زمینه این کسب‌وکار را نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید که تنها دارایی این کسب‌وکار برخی ارتباطات در فضای تبلیغاتی کشور است که آن‌ها هم شفاف نیستند و سوالات و ابهامات زیادی درباره‌شان وجود دارد. و مهم‌تر اینکه مشخص نیست چطور به دست آمده‌اند و تا کی ادامه خواهند داشت؟
نمونه دیگر توسکاست. پلتفرم یا مجموعه‌ای که مدتی اعلام کرد می‌خواهد روی استارتاپ‌ها و پلتفرم‌های آنلاین سرمایه‌گذاری کند اما به جای پول به آن‌ها فضای تبلیغاتی در تلویزیون ارائه می‌دهد! یعنی با برخی دسترسی‌های انحصاری به فضاهای تبلیغاتی تلویزیونی، این مجموعه‌ها تلاش می‌کنند به کسب‌وکارها بگویند در صورت دادن مقدار قابل‌توجهی از سهام خود می‌توانند از این ظرفیت‌ها استفاده و رشد کنند.
اسمارت مانی را اشتباه فهمیده‌اند!
واقعیت این است که اسمارت مانی یک مفهوم پذیرفته شده در دنیای کسب‌وکارهای نوآور است اما نه به این شکل و نه با این انحصارها و روابط مشکوک و ناشفاف.
معمولا وی‌سی‌ها یا سرمایه‌گذارهای خطرپذیر معتبر دنیا علاوه بر تزریق مقدار قابل‌توجهی نقدینگی به کسب‌وکارهای آنلاین، در کنار آن بخشی از ظرفیت‌های غیرمادی خود را هم که در یک مسیر روشن و طولانی به دست آمده‌اند در اختیار این کسب‌وکارها قرار می‌دهند تا آن‌ها سریع‌تر رشد کنند.
این ظرفیت‌ها ممکن است آموزش‌ها و دانش کسب‌وکاری باشد یا مثلا استفاده از شبکه مشتریان وی‌سی‌ها در بازارهای مختلف یا متصل کردن کسب‌وکار به دیگر کسب‌وکارهای آن سرمایه‌گذار.
گردشگری سلامت و پیشنهادهای رانتی
این روزها برخی مجموعه‌ها در حوزه استارتاپ‌های سلامت و به ویژه گردشگری سلامت راه افتاده‌اند و شرکت به شرکت مراجعه می‌کنند و برخی فضاهای تبلیغاتی تلویزیونی و محیطی را که به شکل طبیعی استفاده از آن‌ها حق هر کسب‌وکار ایرانی است را به عنوان اسمارت مانی خود به کسب‌وکارها پیشنهاد می‌دهند آن‌هم در برابر شراکت و دادن سهام!
گردشگری سلامت و مارکتینگ آن، یک بازار علمی و زمان‌بر و به شدت تخصصی است و نمی‌توان با حرکت‌ها و ادعاهای ناشفاف و نادقیق اینچنینی برای آن معادلی گذاشت. از طرفی سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکارهای آنلاین ادبیات تخصصی خود را دارد و ورود به آن کار هرمجموعه و هر شخصی نیست.
باید تلاش کرد ضمن توسعه علمی این فضا از ورود اندیشه‌ها و مدل‌های آسیب‌زننده اینچنینی که تنها به دنبال منافع کوتاه‌مدت و غیرواقعی هستند و خلق ارزش پیشنهادی واقعی در استراتژی‌های آن‌ها جایی ندارد، تا جایی که می‌شود جلوگیری کرد و اجازه داد این صنعت با رشدی طبیعی و البته تخصصی راه خود را در بازارهای بین‌المللی پیدا کند.