مراقب باشیم شرکت‌های تخصصی توسط آژانس‌ها حذف نشوند!
گفتگو با مسعود سپهری‌نیا مدیرعامل شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز
دکتر مسعود سپهری نیا موسس و مدیرعامل شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز است. او مدرک دکترای مدیریت استراتژیک در زمینه خدمات بهداشتی و درمانی را از دانشگاه صنایع و معادن ایران گرفته و سابقه سالها فعالیت، تحقیق و توسعه را در حوزه سلامت و درمان دارد. او در این راه سه هلدینگ مرتبط به یکدیگر را همراه با چند تن از پزشکان و فعالان این حوزه تاسیس کرده که نتیجه آن ساخت دو کلینیک مدرن در اهواز و همچنین راه‌اندازی یک پروژه جدید برای جذب بیماران بین‌المللی است. خبرنگار مدتورپرس با او درباره شرکت نورطب و خدماتی که در حوزه گردشگری سلامت ارائه می‌دهد و همچنین چالش‌های موجود در این صنعت گفتگویی انجام داده است.
آقای دکتر شرکت نورطب از چه سالی فعالیت خود را آغاز کرده و هدف از تاسیس این شرکت چه بوده است؟
شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز در سال ۹۳ برای جذب گردشگران سلامت و ارائه خدمات به آنها تاسیس شده است و به عنوان یک شرکت کارآفرین بیش از ۵۰ نفر در آن فعال هستند. این شرکت را می‌توان نمونه موفقی از یک شرکت تعاونی پزشکی دانست که بیش از نیمی از افراد این شرکت در رشته‌های پزشکی و پیرا پزشکی تحصیل کرده‌اند و در زمینه‌های مختلف پزشکی تخصص دارند.
شیوه کار شما برای جذب گردشگران سلامت به چه صورت است؟
مخاطبان ما بیشتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس و همجوار برای انجام اموری مانند جراحی‌های زیبایی، دندانپزشکی، کاشت مو و مغز و اعصاب هستند که به دو روش به ما معرفی می‌شوند. یا از طریق تلفن و ایمیل و یا بصورت قراردادهایی که با بعضی از کشورها مانند عمان بسته‌ایم. در حالت اول ما با پزشکانی در خارج از ایران در تماس هستیم و آنها از طریق یک ایمیل و شماره تلفن با ما تماس گرفته و بیماران را به ما معرفی می‌کنند. در حالت دوم جذب بیمار این‌گونه است که ما با بعضی از کشورها به صورت بیزنس مشترک کار می‌کنیم.
به عنوان نمونه ما با کشور عمان یک قرارداد همکاری داریم که از طریق این قرارداد کشور عمان بیماران را به ما معرفی می‌کند و ما در اینجا کلیه روند درمان و حضور در ایران را برایشان انجام می‌دهیم؛ همچنین ما با یک شرکت در انگلیس که در زمینه مشاوره‌های پزشکی فعالیت می‌کند قرارداد همکاری بستیم. بیشترین مخاطب این شرکت ایرانیان مقیم خارج از کشور به خصوص اروپا هستند. که از طریق این شرکت با آنها ارتباط برقرار کرده و پروسه درمانیشان را در کشور پیگیری می‌کنیم.
در حال حاضر در کشور هندوستان مراکز درمانی و هتل‌ها، استاندارهای لازم بین‌المللی را دریافت کردند و برای جذب بیمار در کشورهای مختلف و همچنین مرزهای زمینی کشورشان دفترهایی را نام دفتر بیماریابی تاسیس کردند تا جذب بیمار و انجام پروسه اقامتی و درمانیشان به سهولت انجام شود که ما می‌توانیم با الگو برداری از این نمونه در مرزهای کشور مانند مرز چذابه و یا شلمچه دفترهای جذب بیمار تاسیس کنیم و نمایندگان شرکت‌های گردشگری سلامت در آنجا حضور داشته باشند تا جذب بیمار در مرزها به راحتی انجام شود و پروسه درمانی آنها به دست دلال‌ها نیفتد.
در این چهار سال چه تعداد گردشگر سلامت جذب کردید و همچنین این بیماران در کدام مراکز و یا شهرها معمولا ویزیت و مورد معالجه قرار می‌گیرند؟
تاکنون به طور میانگین در هر سال حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ بیمار که بیشتر آنها از حوزه خلیج‌فارس هستند را جذب کرده‌ایم. و در شهرهای اهواز، تهران، اصفهان، شیراز و مشهد با همه بیمارستان‌ها و کلینیک‌هایی که شرایط پذیرش بیماران بین الملل را داشته باشند کار می‌کنیم. برای این منظور تنها نیاز به مجوز رسمی از سوی وزارت بهداشت به عنوان یک شرکت گردشگری سلامت است، که پس از ارائه این مجوز مراکز درمانی اعلام آمادگی می‌کنند.
با توجه به چهار سال سابقه شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز بازار این صنعت را چگونه توصیف می‌کنید؟
بازار ایران جذابیت زیادی در حوزه توریست سلامت دارد، وجود متخصصین ماهر در رشته‌های مختلف، هزینه‌های پایین در کشور، بخصوص بعد از نوسانات ارزی که در چند ماه اخیر اتفاق افتاد جذابیت حضور گردشگران سلامت در ایران را بیشتر کرده است. همچنین وجود موقیعت جغرافیایی عالی و آب‌های گرم و معدنی در کشور که هر کدام خاصیت درمانی به خصوصی دارند. اما مشکلاتی در این چهارسال با آنها برخورد کرده‌ایم که نشان دهنده بعضی از خلاءهای قانونی و یا نبود امکانات و همچنین ضعف در زیرساختهای موجود در کشور است. که برای استفاده از تمام ظرفیت ایران و تبدیل شدن این صنعت به یکی از قطب‌های ارزآور در کشور باید این مشکلات رفع شوند.
کمی بیشتر درباره این مشکلات و چالش‌هایی که با آنها مواجه بودید بگویید.
همانطور که عرض کردم ظرفیت ایران بسیار بالاست و ما در مقایسه با کشورهای موفق در این حوزه که از نظر مسافت فاصله زیادی با ما ندارند مانند هند، ترکیه، مالزی، تایلند فضای جذاب‌تری داریم. اما به اندازه آنها در این حوزه پیشرفت نداشته‌ایم. که من به شخصه وجود این مشکلات و موانع را دلیل اصلی این موضوع می‌دانم.
اولین موردی که می‌توان مطرح کرد تسهیل نبودن ویزای درمانی برای گردشگران سلامت است. همانطور که در قوانین کشور وجود دارد گردشگران برای انجام کارهای درمانی میتوانند ویزای درمانی را با هزینه‌های پایین‌تر و شرایط راحت‌تری از ویزای معمولی دریافت کنند اما متاسفانه این روند در نمایندگی‌های وزارت خارجه به درستی انجام نمی‌پذیرد و ویزای درمانی تفاوت چندانی با ویزای گردشگری ندارد از همین رو ترجیحا این افراد با ویزای گردشگری وارد کشور می‌شوند.
در حال حاضر جهت گردشگری سلامت در کشور از سمت وزارت بهداشت به سمت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حرکت است که همین امر باعث بروز مشکلاتی از این قبیل شده است این در حالی است که بسیاری از بیماران تمایل به کار کردن با آژانس‌های مسافرتی را ندارند چون حرفه ای عمل نمی‌کنند و همیشه پروسه‌ی درمانیشان با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.
موضوع مهم دیگری که وجود دارد موضوع حمل و نقل بیمار است. بعضی از بیماران با شرایط خاص فیزیکی و جسمی وارد ایران می‌شوند که برای جابه‌جایی آنها به آمبولانس نیاز است اما متاسفانه این نوع خدمات را در فرودگاه ها نداریم و برای انجام آن هم با مشکلات بسیاری روبرو می‌شویم. برای حل این مشکل باید تدابیری اندیشه شود تا دغدغه‌ای برای حمل گردشگران وجود نداشته باشد. در واقع گردشگری سلامت در کشور نیازمند شرکت‌های حمل نقل مختص به گردشگران سلامت است تا حمل نقل گردشگر با وسیله نقلیه مناسب و با قیمت و کیفیت خوب صورت گیرد.
مشکل دیگری که ما با آن برخورد کردیم در خصوص پذیرش بیمار است. که پذیرش بیمار به صورت مستقیم در بیمارستان‌ها انجام نمی‌شود. بیمار برای ویزیت اولیه در مطب پزشک زمان زیادی معطل می شود و بعد از تشخیص پزشک می‌تواند به بیمارستان مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد. این در حالی است که پذیرش بیمار در کشورهای دیگر از همان ابتدا در بیمارستان‌ها و یا مراکز درمانی انجام می‌شود. به این صورت که قبل از حضور بیمار در مرکز درمانی کلیه اطلاعات او در آنجا وجود دارد و مراکز درمانی با پزشک‌های مربوطه که در آنجا هستند مشورت کرده و بعد از آن پروسه درمان وی در همان بیمارستان و یا مرکز درمانی انجام می شود.
شما در صحبت‌هایتان درباره ضعف در زیرساختهای موجود در کشور گفتید، منظور از این زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری سلامت چیست و برای بهبود آن چه پیشنهادی دارید؟
هر صنعتی برای رشد نیازمند زیرساخت است. اگر ما در این صنعت مراکز درمانی استاندارد و هتل‌هایی با کیفیت بالا و بین‌المللی نداشته باشیم نمی‌توانیم گردشگر جذب کنیم. ما مشکلات پایه‌ای هم در مرزهای زمینی برای جذب بیمارانی که از طریق این مرزها به قصد درمان به کشور می‌آیند داریم که به طور معمول پروسه‌ی درمانیشان به دست دلالان افتاده و در نهایت منجر به تبلیغات منفی علیه گردشگری سلامت ایران می‌شود. ما برای رفع این مشکلات نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان در بخش خصوصی و همچنین از بین بردن خلاءهای قانونی هستیم.
حضور بخش خصوصی در هر قسمتی باعث رشد آن شده که در این صنعت هم باید کلیه پروسه درمان و گردشگری از بخش دولتی به بخش خصوصی انتقال داده شود و همچنین بخش دولتی باید مراکز جدید زیرساختی را تاسیس کند و یا مراکز قدیمی رو با توجه به استاندارهای روز دنیا بازسازی کند؛ و با تبلیغات جامع و فراگیر بیمار را به صورت گروهی جذب کند. در حال حاضر در کشور هندوستان مراکز درمانی و هتل‌ها، استاندارهای لازم بین‌المللی را دریافت کردند و برای جذب بیمار در کشورهای مختلف و همچنین مرزهای زمینی کشورشان دفترهایی را نام دفتر بیماریابی تاسیس کردند تا جذب بیمار و انجام پروسه اقامتی و درمانیشان به سهولت انجام شود که ما می‌توانیم با الگو برداری از این نمونه در مرزهای کشور مانند مرز چذابه و یا شلمچه دفترهای جذب بیمار تاسیس کنیم و نمایندگان شرکت‌های گردشگری سلامت در آنجا حضور داشته باشند تا جذب بیمار در مرزها به راحتی انجام شود و پروسه درمانی آنها به دست دلال‌ها نیفتد.
انجام دادن این قبیل کارها در کشور نیازمند هماهنگی بین ارگان‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های گردشگری سلامت است که متاسفانه این همکاری‌ها به درستی در کشور انجام نمی‌شود. و امروزه شاهد حذف تدریجی شرکت‌های گردشگری سلامت هستیم.
فرآیند دلالی که در این حوزه به آن اشاره می‌کنید چگونه اتفاق می‌افتد؟
در سال‌های اخیر دلالی‌هایی در این حوزه به وجود آمده است. افراد غیرمتخصص بسیاری به این حوزه وارد شده‌اند. این افراد گردشگران سلامت را به ایران آورده و یا در مرزهای زمینی به خصوص در مرز عراق با آنها برخورد کرده و بدون انجام اقدامات مناسب آنها را اغلب به شهرهای شیراز و تهران برده و کارهای درمانشان را انجام می‌دهند و پس از اتمام پروسه درمان، آنها را به کشور خودشان برمی‌گردانند. این در حالی است که مبالغ هنگفت و سنگینی از این بیماران در قبال کیفیت پایین خدمات دریافت کرده و همچنین بعد از اتمام کار هرگز روند بعد از درمان را پیگیری نکرده و مخاطب را به حال خود رها می‌کنند. این دلالی‌ها باعث ایجاد مراکز زیرزمینی بخصوص در زمینه کاشت مو و عمل زیبایی در برخی استان ها مانند اهواز شده است. اگر یک سری خلاءهای قانونی برطرف شوند این قبیل از مشکلات به‌طور کامل برطرف خواهد شد.
شما در جایی به حذف تدریجی شرکت‌های گردشگری سلامت در ایران اشاره کرده‌اید منظور شما از این مورد چیست؟
من احساس می‌کنم کم‌کم شرکت‌های گردشگری سلامت نظیر شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز با مجوز‌هایی که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به آژانس‌های مسافرتی می‌دهد در حال حذف شدن هستند. در حال حاضر جهت گردشگری سلامت در کشور از سمت وزارت بهداشت به سمت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حرکت است که همین امر باعث بروز مشکلاتی از این قبیل شده است این در حالی است که بسیاری از بیماران تمایل به کار کردن با آژانس‌های مسافرتی را ندارند چون حرفه ای عمل نمی‌کنند و همیشه پروسه‌ی درمانیشان با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.
تجربه من در شرکت گردشگری سلامت نور طب اهواز نشان می‌دهد در این صنعت هر سازمان و ارگان و شرکتی باید در حیطه فعالیت خود وارد عمل شود تا از بروز این قبیل مشکلات جلوگیری شود.
گفت‌وگو: افروز کریمی
شهری مثل اهواز اگر بیمارستان ها و مراکز درمانی قوی و مجهزی داشته باشد و برخی پزشکان تهرانی که صاحب نام هم هستن به اهواز بروند، بیماران زیادی از عراق را میتوانند جذب کنند و ارائه خدمت کنند. چون به لحاظ جغرافیایی فاصله مسافتی اهواز با عراق بسیار کم است و شهروندان عراقی به خصوص مرزنشین ها به راحتی و با کمترین هزینه می توانند وارد خاک ایران شوند و درمان خود را انجام دهند و برگردند.
اما اگر همین قشر بخواهد به شهرهای تهران و مشهد برود بسیار ملالت آور و پر هزینه خواهد شد. بنابراین شهر اهواز به دلیل بعد مسافت، زبان عربی، فرهنگ و سایر موارد مشترک با عراقی ها می توانند بهترین گزینه ی درمان برای عراقی ها به خصوص مرزنشین های آن ها باشد.