نقش امکانات و تسهیلات رفاهی در توسعه گردشگری سلامت

توسعه گردشگری سلامت، صرفا با در اختیار داشتن پزشک مجرب و امکانات درمانی مجهز، حاصل نمی‌شود. در نظر بگیرید که بهترین خدمات درمانی هم به بیمار ارائه شود، اما در شهر مقصد، محل اسکان مسافران از استانداردهای لازم برخوردار نباشد، در این شرایط شک نکنید که بیمار با نارضایتی، کشور را ترک خواهد کرد. به همین دلیل، نقش تسهیلات رفاهی در گردشگری سلامت ، نقشی بسیار حائز اهمیت است.

اهمیت وجود امکانات جانبی در توسعه گردشگری سلامت، دست کمی از اهمیت وجود امکانات درمانی ندارد. رعایت حداقل‌های استاندارد محل زندگی، در دسترس بودن سیستم حمل و نقل بدون دغدغه و در اختیار بودن حداقل‌هایی برای داشتن یک رفاه نسبی، از جمله امکانات اولیه‌ای است که در صورت وجود این امکانات، می‌توان به توسعه گردشگری سلامت امیدوار بود.

علی رحیم پور، عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی گردشگری نیز با اشاره به همین کمبودها در صنعت گردشگری و تاثیر مستقیم آن بر صنعت گردشگری سلامت، به نقاط ضعف هتل‌های ایرانی اشاره می‌کند و می‌گوید: تربیت نیروهای متخصص، مدیریت در ارایه خدمات و حوزه های مالی از مولفه های اصلی هتلداری است که ایران در این بخش نیز با چالش‌های عمده ای روبرو است، زیرا صنعت هتلداری فعالیتی انسان محور، تقاضا محور و مشتری محور است. از این رو، زمانی که مشتری به هتل مراجعه می‌کند، انتظار احترام، خدمات و مدیریت اوقات فراغت را دارد، در غیر این صورت به رستورانی معمولی یا یک مهمانسرا می‌رفت.

به گفته این مدرس دانشگاه، متاسفانه در دهه‌های گذشته به مقوله آموزش نیروی انسانی متخصص در صنعت هتلداری و گردشگری توجه نکردیم. مشتری مداری و ارایه خدمات در هتل‌های ستاره دار کشور با مشکل جدی رو به رو است.  به طور کلی، هتل‌های ایران ، در پنج بخش تاسیسات، تجهیزات، کیفیت سرویس، تربیت یا مدیریت منابع انسانی، بهداشت و سلامت دارای مشکلاتی هستند که در این راستا، الگوبرداری از صنعت هتلداری سایر کشورهای مسلمان مانند مالزی می‌تواند به رشد این صنعت در کشور کمک کند.

همچنین محمد زاهدی، کارشناس صنعت گردشگری نیز با اشاره به نقش تسهیلات رفاهی در گردشگری سلامت و اهمیت حمل و نقل در توسعه شاخه‌های مختلف صنعت گردشگری، تاکید می‌کند: اهمیت حمل و نقل در توسعه شاخه‌های مختلف صنعت گردشگری به اندازه‌ای است که می‌توانیم بگوییم گردشگری از طریق حمل و نقل به وجود می‌آید، اما  بر اساس نظرسنجی هایی که انجام داده ایم یکی از دل نگرانی‌های عمده گردشگران خارجی در ایران، حمل و نقل داخلی است. مثلا با اینکه توریست‌ها اصفهان را دوست دارند، اما واقعا در زمینه حمل و نقل با مشکل مواجه هستیم، نه خودروهای درستی داریم و نه رانندگی ناوبرها بر اساس مقررات راهنمایی و رانندگی است، به همین خاطر گاهی مسافران فرانسوی تفاوت اصفهان را با پاریس در نحوه رانندگی عنوان می‌کنند.

این کارشناس صنعت گردشگری با تاکید بر این موضوع که حمل و نقل گردشگران نیازمند یک سازمان‌دهی قوی به خصوص در سازمان‌های تاکسیرانی است، خاطرنشان می‌کند: برقراری ارتباط درست، شناخت نیاز مشتری و انتقال سریع و سالم از جمله مواردی است که یک ناوبر باید برای گردشگران در نظر بگیرد. امروز وسایل نقلیه و ناوبران آنها واقعا مناسب گردشگر خارجی نیستند. این مهم نیازمند یک سیستم درست و قوی است. مثلا در نظر داشته باشید که گردشگران در استفاده از حمل و نقل چند دسته هستند. یکی از این دسته کولبرها هستند که از اتوبوس، مترو و سامانه تندرو استفاده می‌کنند، عده ای گردشگر مستقل هستند که تاکسی را ترجیح می‌دهند و عده ای هم با تور وارد می‌شوند که حرکت با حمل و نقل اختصاصی خود را تجربه می‌کنند، اما آیا یک کولبر می تواند از ناوگان حمل و نقل عمومی ما به راحتی استفاده کند؟

بررسی علمی نقش تسهیلات رفاهی در گردشگری سلامت

علاوه بر ضرورت وجود امکاناتی مثل هتل استاندارد و حمل و نقل مطلوب برای توسعه گردشگری سلامت، نیاز داریم که از تاثیر چشمگیر «گردشگری غذایی» بر «گردشگری سلامت» آگاه باشیم. مثلا بر اساس برخی آمارها، گردش مالی گردشگری غذایی در جهان بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شود. کشور هند را می توان یکی از کشورهای سرآمد در این حوزه به حساب آورد که از صنعت گردشگری غذایی به خوبی بهره می‌برد و با معرفی غذاهای هندی، سعی می‌کند ذائقه گردشگران خارجی را با غذاهای تند هندی آشتی دهد. شاید در ظاهر خیلی باورپذیر نباشد، اما واقعیت این است که تنوع غذایی و شهرت جهانی غذاهای یک منطقه می‌تواند گردشگر سلامت و خانواده های آنها را به کشوری بکشاند که در این حوزه، بهتر عمل کرده است.

حسین هاشمی‌، نماینده مجلس هم با اشاره به نقش تسهیلات رفاهی در گردشگری سلامت تاکید دارد: برای جذب گردشگر و توسعه زیرشاخه‌های مختلف گردشگری سلامت، نیاز داریم که زیرساخت‌های این حوزه را ارتقا دهیم و امکانات آبرومندی را برای جذب گردشگر سلامت آماده کنیم. اگر این اتفاق به خوبی رخ دهد و بتوانیم در حوزه گردشگری سلامت، به نقطه مطلوبی برسیم، در آن صورت شک نکنید که وابستگی ما به اقتصاد نفتی، بسیار کمتر خواهد شد و توسعه گردشگری سلامت، اتفاق خواهد افتاد.

به گفته هاشمی، ایران در بسیاری از شاخه‌های گردشگری، می‌تواند سرآمد منطقه باشد، اما در این حوزه غفلت کرده‌ایم و ارزش ارزآوری این صنعت را ندانسته‌ایم. در حالی که با سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و تامین امکانات جانبی و مورد نیاز برای گردشگران خارجی، می‌توانستیم روی ارزآوری و درآمد پایدار این صنعت، حساب باز کنیم. در این مسیر نیاز به برنامه‌ریزی علمی و استفاده از تجارب کارشناسان زبده داریم تا بتوانیم عقب ماندگی‌های خود در حوزه گردشگری سلامت را جبران کنیم.

اینکه تصور کنیم توسعه گردشگری سلامت، بدون توسعه صنعت گردشگری و تجهیز امکانات مورد نیاز گردشگران به دست می آید، تصور کاملا اشتباهی است. بیمار خارجی تمایل دارد که علاوه بر درمان مطلوب و کم هزینه، اوقاتش را در کشوری سپری کند که به او و خانواده اش خوش بگذرد و از امکانات استاندارد برای سکونت بهره‌مند باشند. به همین دلایل، صنعت گردشگری سلامت به هیچ وجه از امکانات گردشگری سلامت، جدا نیست و هر دوی آنها، لازم و ملزوم همدیگر هستند.

امین جلالوند