ظرفیت بالای شهرهای مذهبی برای توسعه گردشگری سلامت

سفرهای مذهبی را می توان بخش مهمی از جذابیت صنعت گردشگری کشور دانست. گردشگری مذهبی در کشور ما هرساله پذیرای گردشگران مسلمان از کشورهای دور و نزدیک است که با نیت زیارت از اماکن متبرکه، وارد مناطق مختلف کشور، بخصوص شهرهای مشهد و قم می شوند. ظرفیت شهرهای مذهبی در گردشگری سلامت ، می تواند صنعت گردشگری سلامت را در این شهرهای مذهبی تقویت کند. در حقیقت، می توان از بستر گردشگری مذهبی به توسعه گردشگری سلامت اقدام کرد.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری قم با اشاره به همین ظرفیت های بالای شهرهای مذهبی در جذب گردشگر سلامت، یادآور می شود: در استان قم بعد از گردشگری مذهبی، یکی از مهم ‌ترین منابع خدمات رسانی و جذب سرمایه، گردشگری سلامت است که حمایت های لازم در این زمینه صورت می گیرد.

به گفته حمید یزدانی، این استان از دانش و علم پزشکی و ظرفیت های لازم در زمینه گردشگری سلامت، برخوردار است، توسعه زیرساخت ها و شیوه مدیریت این نوع از گردشگری مواهب اقتصادی کلان ایجاد می‌ کند و بنابراین باید دراین زمینه برنامه ریزی کرد.

او با بیان این که سالانه گردشگران زیادی از کشورهای همسایه مانند عراق، ترکیه و آذربایجان و کشورهای حوزه خلیج فارس به استان قم سفر می کنند، خاطرنشان می کند: بخش قابل توجهی از این گردشگران نیاز به خدمات پزشکی و پیراپزشکی دارند. این حجم ورود گردشگر به قم که درصدی از آن ها انگیزه‌ های درمانی دارند می‌ تواند ظرفیت بسیار با اهمیتی برای توسعه اقتصادی استان باشد. همچنین درصدد هستیم تا در کنار تاسیسات گردشگری، نمایشگاه های دائمی و فصلی صنایع دستی را در استان قم ایجاد کنیم.

 

چرا مشهد می تواند قطب گردشگری سلامت در منطقه شود؟

بر اساس آمارها، مشهد سالانه از حدود دو و نیم میلیون گردشگر خارجی، میزبانی می کند و به عنوان شهر اول کشور در حوزه گردشگری مذهبی به حساب می آید. همچنین حدود ۵۰ درصد از زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری کشور و ۳۰ درصد از هتل‌ها و اماکن مسافرتی هم در حوالی مشهد وجود دارد که همین زیرساخت ها می تواند برای جذب بیشتر گردشگر سلامت در شهر مشهد نیز بسیار موثر باشد.

بیشترین میزان گردشگران ورودی به شهر مشهد از کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و پاکستان هستند که از این ظرفیت گسترده می توان در مسیر توسعه گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی بهره برد.

هم اکنون مرکز گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد زیر نظر بیمارستان امام رضا (ع) در مشهد مقدس فعالیت خود را آغاز کرده است، اما رئیس بیمارستان امام رضا (ع) در مشهد انتقاد می کند: ما تا کنون رایزنی‌هایی را با کشورهای همسایه از جمله عراق و افغانستان داشته‌ایم تا با شرکت‌های فعال در حوزه‌های گردشگری سلامت داخل ایران تعامل داشته باشند. البته برخی از این شرکت‌ها تعدادی از افراد را به بیمارستان امام رضا (ع) انتقال می‌دهند که در فصول پیک مسافر تعداد آن بالاتر می‌رود، اما در مجموع تعداد گردشگران سلامت با توجه به ظرفیت وجود بالا نیست.

عبدالله بهرامی می گوید: متاسفانه به علت برخی از اقداماتی که سابق بر این توسط سودجویان در حوزه گردشگری سلامت انجام شده است، عراقی‌ها اعتماد زیادی به بیمارستان‌های ایرانی ندارند و این موضوع در مورد گردشگران افغانستانی نیز صادق است؛ طوری که هم اکنون بیشتر حجم گردشگران سلامت کشور افغانستان به هند و یا ترکیه برای انجام امور درمانی خود سفر می‌کنند.

با توجه به وجود مراکز درمانی مجهز، فعالیت پزشکان مجرب و هزینه بسیار پایین درمان به نسبت سایر کشورهای همسایه، شهر مشهد می تواند قطب نخست گردشگری سلامت در منطقه شود؛ اتفاقی که با کمی تدبیر و سرمایه گذاری، دور از انتظار نخواهد بود.

 

پتانسیل بالای شهر قم برای جذب گردشگران سلامت

مراکز درمانی استان قم در حوزه های مختلفی می توانند به جذب گردشگر سلامت اقدام کنند. بخصوص این استان در حوزه های درمان نازایی، چشم‌پزشکی و دندان‌پزشکی، کیفیت مطلوبی دارد.

به گفته عیسی رضایی، مدیرکل میراث‌ فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری استان، از پنج میلیون و ۵۰۰ هزار نفر توریست که سالانه به ایران می‌آیند حدود یک‌سوم آن‌ها عراقی هستند. بعد از آن تعداد توریست‌های کشورهایی مانند ترکیه و آذربایجان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در این بین، سالانه یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار توریست فقط از عراق به ایران می‌آیند که بیش از ۹۰ درصد این تعداد به قم هم سفر می‌کنند که بخشی از آن‌ها به منظور دریافت خدمات درمانی در قم حضور پیدا می‌کنند.

بر اساس آمارهای میراث‌ فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری استان قم، در حال‌ حاضر سالانه بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار گردشگر و مسافر خارجی و ۲۰میلیون گردشگر و مسافر داخلی وارد قم می‌شوند که طبق برآورد انجام‌شده، قرار است که در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ این تعداد به هشت میلیون نفر گردشگر خارجی و ۴۱ میلیون نفر گردشگر داخلی افزایش پیدا کند.

همچنین باید در نظر داشت که بسیاری از گردشگران عراقی وارد شده به شهر قم، از امکانات درمانی این شهر هم بهره می برند. در این زمینه، آمارهای بسیار قابل توجه و امیدوارکننده ای هم وجود دارد. حسن دانایی فر، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق می گوید: ۱۷ درصد از  دو و نیم میلیون شهروند عراقی که به ایران مسافرت می کنند، با هدف درمان است. همچنین تاکنون کاهشی در ارتباط با آمار سفر بیماران عراقی به ایران برای درمان وجود نداشته و زمینه های تخصصی در ارتباط با علوم پزشکی موجود در ایران توانسته است که رضایت بیماران عراقی را جلب و آنان را برای سفر درمانی به ایران ترغیب کند.

با احتساب آمارهای رسمی، می توان پیش بینی کرد که سالانه حدود ۴۵۰ هزار نفر فقط از عراق با هدف گردشگری سلامت به ایران سفر می کنند که قطعا اگر زیرساخت های گردشگری سلامت در استان قم توسعه یابد، این تعداد گردشگر می تواند چندین برابر میزان فعلی شود. از سوی دیگر، با توجه به کاهش ارزش ریال در برابر دینار عراق، هزینه درمان برای عراقی های سفر کرده به ایران، بسیار کمتر از قبل شده است و به همین دلیل، انتظار می رود که سهم شهر قم از صنعت گردشگری سلامت، افزایش پیدا کند.

امین جلالوند