تعرفه ها باید بر اساس توانمندی پزشکان باشد
گفت و گو با دکتر جلال نائلی معاون اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه وزارت بهداشت در امور بین‌الملل
امروز که صنعت گردشگری سلامت در کشورهای دنیا در حال رشد است، بخش‌های مختلف وزارت بهداشت کشورمان در حال برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری بیشتر کشور از این صنعت هستند. دکتر جلال نائلی معاون اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه وزارت بهداشت در امور بین‌الملل می‌گوید: «امروز ما در وزارت بهداشت سعی می‌کنیم با کشورهایی ارتباط بگیریم که بتوانیم تولیدات خودمان را چه در زمینه درمان و چه در زمینه تجهیزات پزشکی به آنها ارائه دهیم.» او همچنین اعتقاد دارد که برگزاری و یا شرکت در رویدادهای بزرگی مانند اکو زمینه برای ارائه این خدمات باز خواهد کرد.
آقای دکتر درحال حاضر رویکرد وزارت بهداشت درخصوص همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه در عرصه بین‌المللی چیست؟
رویکرد ما در همکاری‌های دوجانبه نسبت به گذشته کمی تفاوت پیدا کرده است. امروز ما سعی می‌کنیم با کشورهایی ارتباط برقرار کنیم که بتوانیم تولیدات خود را در زمینه‌های خدمات سلامت، مشاوره مدیریت سلامت، صادرات دارو، تجهیزات پزشکی و… صادر کنیم تا تمام کشور از آنها بهرمند شوند. ما به شدت به دنبال آن هستیم که زمینه را برای صادرات محصولات و خدمات خود آماده کنیم که قطعا بخش خصوصی آن را انجام خواهد داد. به‌طورکلی تمامی ارتباط ما با کشورهای دیگر بر این اساس و رویکرد است. از طرف دیگر اگر قرار باشد خدمت و یا تکنولوژی در حوزه سلامت وارد کشور شود باید آن را بررسی کرده تا بتوانیم برای آن مجوز صادر کنیم.
باتوجه به توافق‌نامه‌ای که اخیرا بین وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی امضا شده است، این توافق‌نامه و فعالیت‌های وزارت بهداشت در راستای آن چه میزان به رشد این صنعت کمک خواهد کرد؟
به‌صورت کلی وزارت بهداشت یک‌سری وظایف ذاتی دارد که همیشه برنامه‌هایی را برای اجرای آن داشت. وزارت بهداشت مسئول تامین، حفظ و ارتقای سلامت تمام افرادی است که در پهنه جغرافیایی ایران حضور دارند و تاکنون تمام برنامه‌های وزارت بهداشت بر همین اساس بود. وجود این توافق‌نامه هماهنگی و یکپارچگی را در بحث درمان و گردشگری که به‌منظور درمان انجام می‌شود را بیشتر خواهد کرد.
این مورد را باید توجه داشته باشیم که هسته اصلی گردشگری سلامت، بحث سلامت است. به‌این منظورکه هرچقدر خدمت گردشگری مناسبی را به گردشگر سلامت ارائه دهیم اما اگر فرد به درمان موردنظر خود نرسد، خدمات گردشگری به چشم نخواهد آمد. درواقع آن چیزی که در ارائه خدمات نامناسب درمانی به گردشگر سلامت، زیر سوال می‌رود نظام سلامت کشور خواهد بود. با توجه به این موارد باید بگویم که ما در وزارت بهداشت به روی ارائه خدمات سلامت به گردشگران بسیار جدی هستیم و استاندارهایی را برای اجرای درست این صنعت در مراکز درمانی و… تعریف کردیم.
در این صنعت جدای از سیاستمداران و بخش دولتی سه بازیگر اصلی داریم که شامل گیرنده خدمت (بیمار)، تسهیل کننده (دفاتر خدمات مسافرتی و شرکت‌های گردشگری سلامت) و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی (مراکز درمانی) هستند. در این توافق‌نامه برای هر سه دسته استانداردهایی تعریف شده است که تمام آنها موظف به اجرای آن هستند.
جایگاه بخش خصوصی در این صنعت کجاست؟
در این صنعت در ابتدا باید وزارت بهداشت و دستگاه‌های اجرایی سیاست‌گذاری کنند و سپس فضا را برای ورود بخش خصوصی باز بگذارند. حال باید بخش خصوصی وارد کار در این صنعت شود. به‌طورکلی ارائه خدمات در این حوزه با توجه به قوانین و سیاست‌گذاری‌های بخش‌های دولتی برعهده بخش خصوصی خواهد بود.
ارائه خدمات درمانی در کشور با سوبسید و یارانه همراه است، با توجه به این موضوع وزارت بهداشت باید برروی خدمات درمانی که به گردشگران سلامت خارجی می‌دهد تعرفه‌های جدیدی را تعریف کند. آیا این موضوع در برنامه‌های وزارت بهداشت وجود دارد و تعریف این تعرفه‌ها برچه اساس خواهد بود؟
این موضوع به‌عنوان سیاست‌هایی برای کنترل بازار است. بیشتر خدمات درمانی در کشور با سوبسید ارائه می‌شود. زمانی که این خدمات به گردشگران سلامت ارائه می‌شود قائدتا سوبسید از آن برداشته خواهد شد. کنترل بر روی هزینه‌ها از طریق شفافیت اعلام هزینه‌ها است. دستورالعمل‌هایی را معاونت درمان وزارت بهداشت مشخص کرده است که بر اساس آن سقفی برای اعمال قیمت‌ها و هزینه‌ها تعیین شده است که در حال اجرای آن هستیم. به‌طورکلی وزارت بهداشت بر روی قیمت‌‌گزاری‌ها نظارت می‌کند و از مراکز درمانی می‌خواهد که قیمت خدمات درمانی را بر روی سایت مرکز خود ثبت کنند.
اما نظر من به‌عنوان کارشناس در صنعت گردشگری سلامت این است که قیمت‌ها باید در این صنعت آزاد باشد؛ اما باید شفاف بیان شوند. این باعث می‌شود که گردشگر سلامت به اندازه تخصص و خدمتی که از پزشک دریافت می‌کند هزینه پرداخت کند. یک قسمت از بحث پزشکی بحث هنر و توانمندی‌های فردی است که قطعا این توانمندی بین پزشکان مختلف متفاوت است.
به‌نظر شما گردشگری تندرستی و سرمایه‌گذاری بر روی آن تا چه اندازه می‌تواند باعث رونق صنعت گردشگری سلامت کشور شود؟
زمانیکه ما درباره گردشگری سلامت صحبت می‌کنیم یعنی همه ابعاد آن را درنظر داریم. خدمات لایف استایل، شیوه زندگی سالم در این صنعت نقش بسیار مهمی دارد و همه کشورها به دنبال دست‌یابی به این موضوع هستند. پس از این موارد خدمات پیشگیری و مراقبت از سلامتی انسان‌ها و سپس خدمات غربالگری و خدمات درمانی و در انتها خدمات بازتوانی و تسکینی است.
ایران به سبب وضعیت جغرافیایی و مکانی و همچنین خدمات پزشکی خوبی که دارد می‌تواند درتمام این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کند. تمامی این سرمایه‌گذاری‌ها توجیه‌پذیر است و بازگشت هزینه همراه با سود را دارد. برای سرمایه‌گذاری بر روی هرکدام از این موارد در ابتدا باید یک طرح مطالعه اقتصادی نوشت و با توجه به آن حرکت کرد.
گردشگری تندرستی، یعنی ارائه خدمات به افرادی که به بیماری خاصی مبتلا نیستند و یا اگر هم بیماری خاصی دارند مانند بیماری‌های آرتروزی با درمان‌های تسکینی، بهبود پیدا می‌کنند. امروزه درآمد صنعت گردشگری هم‌تراز با تجارت‌هایی مانند اسلحه است و این صنعت در حال پیدا کردن جایگاه تجاری خود در جهان است. اگر با این دید به این صنعت نگاه کنیم و بتوانیم برای آن برنامه‌ریزی کنیم می‌تواند باعث رشد اقتصادی کشور شود. برای این کار باید به تمام جهات آن توجه کنیم.
مطالب مرتبط:
نمایشگاه کنفرانس اکو چه تاثیری بر صنعت گردشگری سلامت دارد؟
ما در شرایطی هستیم که نیازمند نشان دادن توانمندی‌ها و درجه علمی خود به جهان در زمینه گردشگری پزشکی هستیم. تنها رقیب ما در گردشگری سلامت در منطقه، ترکیه است و باقی کشورها در این زمینه حرفی برای گفتن ندارند. ما حتی در بعضی از زمینه‌های درمانی و پزشکی مانند سلول‌های بنیادی از کشور ترکیه نیز جلوتر هستیم و حتی در دنیا حرفی برای گفتن داریم. مدتی است که کشور امارات در حال تلاش برای پیشرفت صنعت گردشگری سلامت خود است اما چندان موفق نبود؛ زیرا سخت‌افزار در این صنعت تصمیم گیرنده نیست و قدرت دست نرم‌افزار است. نرم‌افزار ما در کشور متخصصین و پزشکان برجسته‌ای هستند که کشور امارات از آنها خالی است. بنابراین چنین رویدادهایی در شرایط فعلی بسیار کمک کننده است. به‌خصوص اگر رویداد ساختار مشخصی داشته باشد. این کنفرانس نمایشگاه تحت این نام برای رشد، تبلیغات و شناساندن صنعت گردشگری سلامت کشور به منطقه و دنیا و همکاری‌های دوجانبه بسیار کمک کننده است.
بحث کلی در این موارد این است که ظرفیت کشور در همه بخش‌های این صنعت دیده شود. باتوجه به ظرفیت بالایی که در این صنعت داریم، هرچقدر تبلیغات بیشتری داشته باشیم به تبع آن برداشت اقتصادی بیشتر هم نیز خواهیم داشت. این تبلیغات شامل برگزاری و یا شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی، شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی است. جای این‌گونه رویداد‌ها در کشور خالی بود که خوشبختانه رویداد اکو می‌تواند کمی این خلا را پر کند.