فرصتی در بحران: گردشگری واکسن

همه‌گیری کرونا علیرغم تمام ضررهایش به گردشگری سلامت، زمینه‌ساز فرصت‌هایی هم شده است

در طول دو سال گذشته همه‌گیری کرونا به راحتی صنعت گردشگری سلامت را تا مرض انقراض پیش برد. ضررهای مالی هنگفت مقاصد محبوب همراه با ورشکستگی بسیاری از شرکت‌های تسهیل‌کننده گردشگری سلامت باعث شد تا بسیاری از خبرنگاران و متخصصان این حوزه نسبت به وجود آینده‌ای برای این صنعت دچار شک و تردید شوند.

با این حال تا تابستان ۲۰۲۱ در مقاصد حوزه اروپا و آمریکا شمالی شاهد تغییر وضعیت هستیم و اولین نشانه‌های بازگشت گردشگری سلامت دیده می‌شوند. اما این این مناطق که به واسطه واکسیناسیون گسترده در حال بازگشت به کسب و کار هستند، تنها جوامعی نیستند که دوباره پا به عرصه گردشگری سلامت نهاده‌اند.

در بسیاری از مناطق محروم‌تر جهان دقیقا همین نبود واکسن است که زمینه‌ساز بازگشت گردشگری سلامت شده است. گردشگری واکسن که خود می‌تواند زیرمجموعه‌ گردشگری سلامت قرار بگیرد، ظرفیت این را دارد که به تنهایی احیاکننده نه تنها گردشگری سلامت، بلکه کل صنعت گردشگری در منطقه‌های مختلف دنیا باشد، اما در این راه موانع خاصی را نیز پیش روی خود می‌بیند.

گردشگری واکسن چیست؟

گردشگری واکسن عبارتی است که متخصصان گردشگری سلامت به پدیده فعلی سفر مسافران کشورهای محروم به مقاصد دیگر برای دریافت واکسن کووید ۱۹ اطلاق می‌کنند. در هر منطقه که معمولا ممکن است با عبارت جهان سوم شناخته شود، معمولا کشورهایی هستند که یک سر و گردن از بقیه همسایگان خود در حوزه درمان جلوتر افتاده‌اند.

تا تابستان ۲۰۲۱، آرژانتین بیش از ۲۱۰ هزار دوز از واکسن‌های مختلف کووید ۱۹ را برای شهروندان کشورهایی مانند پاراگوئه، پرو و هندوراس به کار برده است. در اروپای شرقی، این نقش را کشور لهستان ایفا می‌کند و به شهروندان کشورهایی مانند اوکراین و بلاروس واکسن‌رسانی می‌کند.

برای مثال در جنوب شرق آسیا کشور سنگاپور،‌ در خاورمیانه امارات متحده عربی و در آمریکای جنوبی آرژانتین و شیلی چنین جایگاهی را دارند. وقتی این کشورها از سیستم مدیریتی خود بهره می‌برند و جلوتر از باقی کشورها واکسیناسیون خود را به حد مقبولی می‌رسانند،‌ فرصت این را دارا می‌شوند تا با استفاده از این شیوه خاص گردشگری سلامت بار دیگر وارد این صنعت شوند و حتی برند گردشگری سلامت خود را در آینده نیز تثبیت کنند.

مشکلات گردشگری واکسن چیست؟

هم برای گردشگران سلامت و هم برای کشور میزبان، گردشگری واکسن مشکلاتی به همراه دارد. برای مسافران باید قیمت بالاتر از حد استاندارد سفر به کشوری دیگر، برای دریافت واکسن را ذکر کرد. این سفرها که معمولا از روی استیصال صورت می‌گیرد در روند شمارش و برآورد واکسیناسیون کشور مبدا نیز بیش از پیش اختلال ایجاد می‌کند و البته چنین کشوری بخش زیادی از اعتبار پزشکی خود را از دست می‌دهد.

برای کشور میزبان، کنترل حجم زیاد گردشگران سلامت ورودی بسیار دشوار است. باید در نظر داشت در بسیاری از موارد به کارگیری استراتژی گردشگری واکسن یک ریسک است، چرا که بسیاری از این کشورها خود به تازگی به حد معقولی از واکسیناسیون رسیده‌اند و وارد کردن حجم زیادی از افرادی که به طور بالقوه ممکن است ناقل باشند و شکست در کنترل بهینه آن‌ها می تواند زمینه‌ساز شروع دوباره همه‌گیری در سطح ملی آن کشورها باشد.

فایده‌های گردشگری واکسن چیست؟

مانند هر ایده و پروژه پرریسکی، گردشگری واکسن نیز یک شمشیر دولبه است و در صورت مدیریت غلط می‌تواند عواقب متعددی را به همراه داشته باشد. اما در عین حال مدیریت درست و برنامه‌ریزی اصولی می‌تواند منجر به سود مادی و معنوی بسیاری هم برای کشور مبدا و هم کشور مقصد شود.

برای مثال درخصوص کشوری مانند آرژانتین گردشگری واکسن این اولین قدم ورود آن‌ها به گردشگری سلامت در مقیاس گسترده شده است. قدمی که موفقیت در آن می‌تواند زمینه‌ساز تثبیت این کشور به عنوان یک قدرت منطقه‌ای گردشگری سلامت باشد و سود مالی بسیاری را هم در طول روند گردشگری واکسن و هم در آینده در گردشگری سلامت این کشور به وجود آورد. برای کشورهای مبدا نیز، برداشته شدن بار بسیار سنگین واکسیناسیون گسترده و برای مردم آن‌ها آسایش رسیدن به واکسن از فایده‌های گردشگری واکسن قلمداد می‌شود.

سردمداران گردشگری واکسن کیستند؟

همانطور که گفته شد در هر منطقه یک کشور به عنوان مرکز گردشگری واکسن برای همسایگان خود عمل می‌کند. در آمریکای جنوبی این نقش به طور گسترده توسط کشور آرژانتین برای همسایگان این کشور صورت می‌گیرد.

تا تابستان ۲۰۲۱، آرژانتین بیش از ۲۱۰ هزار دوز از واکسن‌های مختلف کووید ۱۹ را برای شهروندان کشورهایی مانند پاراگوئه، پرو و هندوراس به کار برده است. در اروپای شرقی، این نقش را کشور لهستان ایفا می‌کند و به شهروندان کشورهایی مانند اوکراین و بلاروس واکسن‌رسانی می‌کند.

در جنوب شرق آسیا قدرت اول و بلامنازع گردشگری واکسن کشور سنگاپور است که با اتکا به ثروت بالا و جمعیت کم خود توانسته واکسیناسیون را سراسری کند و حالا در حجم بالا به پذیرش گردشگران واکسن از کشورهایی مانند اندونزی، مالزی و حتی چین مشغول است. در خاورمیانه نیز کشوری که سردمدار گردشگری واکسن است، امارات متحده عربی است. یکی دیگر از کشورهای خاورمیانه که درگیر گردشگری واکسن شده، کشور ارمنستان است که همین اواخر پذیرای سیلی از گردشگران ایرانی بوده که به دنبال واکسن کرونا وارد این کشور شدند.