اعطای مجوز IPD به بیمارستان‌ها با معیارهای سختگیرانه

یادداشت شهلا نقدی، کارشناس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص اهمیت بخش بیماران بین الملل بیمارستان ها

صنعت گردشگری سلامت در کشور ما با چالش‌های بسیاری مواجه است. بیماران خارجی که برای درمان به کشورمان سفر می‌کردند، توسط دلالان بطور نامنظم و پراکنده به سمت مراکز درمانی هدایت می‌شدند، اما هم اکنون با راه اندازی بخش بیماران بین الملل بیمارستان ها تا حد زیادی این مشکل حل شده است.

طی بازدید از مراکز درمانی دریافتیم که این بیماران به صورت گروهی به مرکز درمانی معرفی می‌شدند و دلال برای معرفی هر بیمار سهم جداگانه می‌گرفت. ولی اگر داخل یا بیرون بیمارستان مشکلی برای بیمار پیش می‌آمد، نمی‌توانستیم بفهمیم که این بیمار چگونه و از طریق چه کسی معرفی شده است. این موضوع، بیماران خارجی را با مشکلات زیادی مواجه می‌کرد.

به همین دلیل اداره گردشگری سلامت در مرکز نظارت و اعتباربخشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که زیرمجموعه معاونت درمان این وزارت‌خانه است و به هدف ساماندهی پذیرش بیماران خارجی راه‌اندازی شد. یکی از نخستین کارها این بود که دستورالعمل IPD به همه دانشگاه‌ها بخشنامه شد. سپس آیین‌نامه واحد پذیرش بیماران بین‌الملل در مراکز درمانی و ابتدا بیمارستان‌ها مصوب شد و به امضای وزیر رسید و به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. پس از ابلاغ آیین‌نامه مراکز درمانی را ارزیابی کردیم تا مراکز درمانی صاحب صلاحیت برای پذیرش بیماران خارجی را شناسایی کنیم.

در ادامه برنامه‌ها برای ساماندهی بیماران خارجی، یک شورای راهبری با حضور نمایندگان سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت، سازمان میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه شکل گرفت. سپس نماینده اتاق بازرگانی هم به این مجموعه پیوست. تصمیمات شورای راهبری مصوب و به کل مراکز درمانی کشور ابلاغ می‌شد. قرار شد مراکز درمانی زیرمجموعه وزارت بهداشت، از طریق اداره گردشگری سلامت مجوز پذیرش این بیماران را بگیرند و شرکت‌های تسهیل‌گر نیز مجوز خود را از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دریافت کنند. برای ارزیابی مراکز درمانی متقاضی دریافت مجوز سامانه گردشگری سلامت که به سامانه آوا و وزارت بهداشت متصل است، راه‌اندازی شد.

سامانه آوا حاوی اطلاعات کل مراکز درمانی و بیمارستان‌های کشور است. پس از اتصال سامانه گردشگری سلامت به سامانه آوا، کل بیمارستان‌هایی که بیمار خارجی داشتند، ملزم شدند که نام و فهرست بیماران خارجی خود را در این سامانه ثبت کنند تا بتوانیم آماری از این بیماران داشته باشیم. مراکز جراحی محدود نیز به این سامانه اضافه می‌شوند. مطب‌ها و درمانگاه‌ها هنوز سامانه ورود اطلاعات ندارند.

هنگامی که چک‌لیست‌های ارزیابی نوشته شد، ابتدا مرکز خودارزیابی می‌کرد و شرایط خود را می‌سنجید. سپس از دانشگاه درخواست ارزیابی می‎‌کرد. کارشناس دانشگاه تعیین سطح برای مرکز درمانی انجام می‌داد و اگر مرکز را تایید می‌کرد، کارشناس وزارت‌خانه نیز از آن بیمارستان بازدید می‌کرد. کل بیمارستان‌هایی که تایید دانشگاه را داشتند، از سوی وزارت‌خانه نیز بازدید شدند و مجوزهای شش ماهه و یک‌ساله دریافت کردند. با پایان مدت مجوز، کار بازدید و تایید مجدد به دانشگاه‌ها واگذار و مجوزها تمدید شد.

در سری سوم بازدید و بررسی، ستاد از سوی وزارت‌خانه و با معیار سختگیرانه‌تر از بیمارستان‌ها بازدید می‌کند. اگر مرکزی برای بار نخست بخواهد برای دریافت مجوز اقدام کند، درخواست او ثبت می‌شود و بازدید و بررسی همچون سایر بیمارستان‌ها انجام می‌شود. در میان مراکز جراحی محدود در حال حاضر تعداد کمی از این مراکز متقاضی مجوز هستند. همچنین از شهریور، پذیرش بیمار بین‌الملل برای بیمارستان‌هایی که مجوز پذیرش بیمار خارجی ندارند، ممنوع شد و آنان موظف هستند در صورت مراجعه بیمار، او را به مراکز مجاز معرفی کنند. زیرا اغلب بیماران خارجی الکتیو هستند و نیاز به بستری فوری و رسیدگی اورژانسی ندارند.

درحال حاضر حدود ۱۷۰ بیمارستان در استان‌های بزرگ کشور دارای بخش IPD هستند و می‌توانند گردشگران سلامت را بپذیرند. برخی استان‌ها در این زمینه کم‌کارتر هستند. کرمان و کهکیلویه و بویراحمد به تازگی می‌خواهند به این جمع بپیوندند. برخی از شهرها هم بیمارستان خصوصی ندارند و ممکن است تنها یک مرکز جراحی محدود داشته باشند. در میان بیمارستان‌ها، انتظار نداریم بخش دولتی در این زمینه فعال شود. هرچند که آن‌ها هم می‌توانند از ۱۰ درصد ظرفیت خالی برای گردشگر خارجی استفاده کنند.