تاثیر طرح تحول سلامت در آینده گردشگری سلامت
طرح تحول سلامت را می‌توان بزرگ‌ترین طرح اجتماعی دولت یازدهم و دوازدهم دانست. تاثیر طرح تحول سلامت بر گردشگری سلامت از چند منظر مختلف قابل تحلیل است.
به گزارش خبرگزاری گردشگری سلامت ایران، این طرح کلان در ۱۵ اردیبهشت ۹۳ با هدف کاهش پرداختی بیماران در بخش درمان کلید خورد. حالا با گذشت بیش از چهار و سال و نیم از اجرای این طرح، گردشگری سلامت نیز متاثر از تداوم این طرح تا سه سال آینده خواهد بود.
یکی از عمده اهداف طرح تحول سلامت، ارتقای بخش هتلینگ بیمارستان‌های دولتی بود. اگرچه پیشتر ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده بود که تجهیز و نوسازی برخی بیمارستان‌های فرسوده، هزینه‌ای بیشتر از افتتاح یک بیمارستان جدید دارد، اما با وجود چنین هزینه‌های چشمگیری، نوسازی هتلینگ بیمارستان‌های دولتی در سال اول و دوم اجرای این طرح شتاب گرفت. هم اکنون ارتقای هتلینگ مراکز درمانی به دلیل کمبود منابع در دستور کار جدی طرح تحول سلامت قرار ندارد، اما آثار ارتقای هتلینگ در برخی بیمارستان‌های دولتی کشور همچنان مشهود است.
ارتقای هتلینگ بیمارستان‌ها و تجهیز امکانات مورد نیاز بیماران، تاثیر قابل توجهی بر صنعت گردشگری سلامت دارد و می‌تواند موجب جذب بیماران خارجی شود، اما از آنجا که در سیستم درمان دولتی، برنامه‌ریزی خاصی برای جذب گردشگر سلامت انجام نشده است، ارتقای هتلینگ بیمارستان‌های دولتی نتوانسته است تاثیر چشمگیری در جذب بیماران خارجی داشته باشد.
سود و زیان طرح تحول سلامت در صنعت گردشگری سلامت
طرح تحول سلامت را باید یک طرح دولتی به حساب آورد که هدف اصلی آن، ارتقای شاخص‌های درمانی در بیمارستان‌های دولتی بود. البته در گام سوم اجرای طرح تحول سلامت، بسیاری از تعرفه‌های پزشکی بین ۱۲۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش پیدا کرد که این موضوع باعث شد پزشکان متخصص و فوق تخصص در بخش دولتی و خصوصی نیز افزایش درآمد قابل توجهی داشته باشند.
افزایش میزان واردات دارو و تجهیزات پزشکی از سوی شرکت‌های خصوصی نیز رهاورد دیگر طرح تحول سلامت برای بخش خصوصی بوده است که از این منظر نیز برخی شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه تجهیزات پزشکی به درآمد مطلوبی دست یافتند.
البته دکتر رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفتگو با «مدتورپرس» تاکید دارد: طرح تحول سلامت برای پزشکان عمومی فعال در بخش خصوصی، چندان فایده‌ای نداشته است. اگرچه پزشکان عمومی فعال در بخش دولتی که در مناطق محروم به ارائه خدمت می‌پردازند، دریافتی‌هایشان در طرح تحول سلامت بیشتر شد، اما این طرح نتوانسته است که تاثیر مثبتی بر فعالیت پزشکان عمومی فعال در بخش خصوصی داشته باشد.
به گفته خضری، اجرای نظام ارجاع، سطح‌بندی ارائه خدمات درمانی و تدوین راهنماهای بالینی می‌تواند پزشکان عمومی بخش خصوصی را به جایگاه واقعی خودشان بازگرداند، اما در غیر این صورت نباید انتظار داشت که در ادامه طرح تحول سلامت، تغییری در وضعیت پزشکان عمومی فعال در بخش خصوصی اتفاق بیفتد.
در این بین، صنعت گردشگری سلامت را باید همزمان یک بخش دولتی و خصوصی دانست، زیرا هم وزارت بهداشت به عنوان تولیت نظام سلامت به ارائه خدمات در این صنعت می‌پردازد و هم بخش خصوصی در کنار دولتی‌ها به جذب بیمار خارجی می‌پردازند. در بین این بخش خصوصی نیز تنها گروه محدودی دارای مجوز قانونی هستند و خیلی از افراد فعال در این حوزه، کسانی هستند که هیچ تخصصی در حوزه گردشگری سلامت ندارند.
طرح تحول سلامت در بخش دولتی صنعت گردشگری سلامت نتوانسته است که به جذب گسترده بیماران خارجی اقدام کند، زیرا برنامه مدونی در طی پنج سال اخیر برای توسعه گردشگری سلامت تدوین نشده است. این طرح کلان در بخش خصوصی صنعت گردشگری سلامت هم نتوانسته است که کمک حال بخش خصوصی قانونی فعال در این بخش باشد. البته تولیت نظام سلامت موفق هم نشده است که بخش خصوصی غیرقانونی در این بخش را کنترل کند و همچنان سایه دلالان غیرقانونی در این بخش سنگینی می‌کند.
بنابراین نمی‌توان توقع داشت که در صورت تداوم سیاست‌های فعلی طرح تحول سلامت در سه سال آینده، اتفاق تازه‌ای در صنعت گردشگری سلامت رخ دهد.
چرا گردشگری سلامت در اولویت طرح تحول سلامت نیست؟
به دلیل افزایش تورم، نوسانات نرخ ارز، تحریم‌های دارویی و افزایش هزینه‌های اجرای طرح تحول سلامت، سال ۹۸ را باید سال سخت طرح تحول سلامت دانست. با اجرای این طرح، هزینه بیمه‌های درمانی پایه، بیش از سه برابر شده است و بار مراجعه به بیمارستان‌های دولتی هم افزایش چشمگیری داشته، در حالی که تعداد کادر درمانی فعال در طرح تحول سلامت، افزایش محسوسی نداشته است.
مجموع این مشکلات موجب شده است که وزارت بهداشت در سال آینده نیز بیشترین تمرکز خود را بر حل مشکلات بنیادین طرح تحول سلامت بگذارد تا این طرح که از آن به عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت یازدهم نام برده می‌شود، در نیمه راه عقیم نماند.
تمرکز وزارت بهداشت بر اجرای این طرح کلان، این وزارتخانه را از صنعت گردشگری سلامت دور کرده است و به نظر می‌رسد این اتفاق در سال آینده هم تکرار شود. در شرایطی که وزارت بهداشت تلاش می‌کند که با چنگ و دندان، دستاوردهای طرح تحول سلامت را حفظ کند، در این بین، توسعه صنعت گردشگری سلامت به یکی از اولویت‌های پایانی وزارت بهداشت بدل شده است. حال باید دید آیا فرد جدیدی که در جایگاه وزیر بهداشت قرار خواهد گرفت، به سودآوری صنعت گردشگری سلامت، باور دارد و در این راستا، برنامه‌ای جامع و علمی ارائه خواهد داد یا خیر؟
گزارش: امین جلالوند