نگرانی‌ها و امیدهای گردشگری سلامت ایران
مدتورتاک ۲ با هدف هم‌افزایی، تبادل نظر، همفکری و انتقال تجربه بین فعالان گردشگری سلامت در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد
دومین دورهمی گردشگری سلامت « مدتورتاک ۲ » به میزبانی مدتورپرس روز سه شنبه ۲۹ بهمن در محل اتاق بازرگانی تهران با هدف هم‌افزایی، تبادل نظر، همفکری و انتقال تجربه با حضور دکتر محمد جهانگیری رئیس انجمن خدمات بین‌اللمللی سلامت، دکتر سعید هاشم‌زاده رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت، رضا جمیلی مدیرعامل مدتورپرس و همچنین ۵۰ فعال حوزه گردشگری سلامت نیز برگزار شد.
قابل ذکر است که در مدتورتاک ۲ بیش از ۱۵۰ فعال حوزه گردشگری سلامت از بخش‌های مختلف اعم از بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، شرکت‌های تسهیل‌گر، استارتاپ‌ها، آژانس‌های گردشگری و… ثبت‌نام کرده بودند اما به‌دلیل محدودیت مکان، امکان حضور همه این افراد فراهم نبود.
بخش اول مدتورتاک ۲ با سخنرانی رضا جمیلی سردبیر مدتورپرس درخصوص نگرانی‌ها و امیدهای گردشگری سلامت آغاز شد و از همه حاضران در این جلسه درخواست کرد تا درباره نگرانی و امیدهای گردشگری سلامت و تجربه‌های مستندی که در این زمینه دارند، صحبت کنند.
مطالب مرتبط:
دکتر سعید هاشم‌زاده با اشاره به نگرانی‌های اخیر حوزه گردشگری و گردشگری سلامت گفت: «در حال حاضر مشکلات حادی اعم از سیاسی و غیرسیاسی مانند ویروس کرونا به وجود آمده است که فعالیت همه شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده است.
گردشگری به صورت مستقیم با وضعیت سیاسی و اجتماعی یک کشور ارتباط دارد. گردشگری یک فعالیت تفریحی و گاهی مدرن به حساب می‌آید، درواقع زمانیکه یک توریست تصمیم می‌گیرد به کشور دیگری سفر کند، اگر در کشور مقصد مشکلی پیش آید، توریست سفر خود را به زمان دیگری که امنیت به‌طور کامل در آن کشور برقرار باشد موکول خواهد کرد. اما توریسم درمانی تفاوت عمده‌ای با توریسم دارد و سلامت یک فرد در آن مطرح میشود. به همین دلیل به شکنندگی توریسم نخواهد بود. اما آن چیزی که در ایران با آن مواجه شدیم خلاف این موضوع را نشان داد و توریسم سلامت همانند توریسم عادی با مشکل بسیاری مواجه شد.
نکته بسیار مهمی که در این بین وجود دارد این است که کشورهایی مانند عراق، افغانستان و حتی آذربایجان با مواردی که اخیرا در کشور ما رخ داد بیگانه نیستند. با توجه به این موضوع اگر بیمار اروپایی سفر به ایران را لغو کند، کاملا قابل درک است اما چرا ورودی ما از کشورهای همسایه کم شده است؟
چرا بر روی سایت شرکت‌های تسهیل‌گر محتوایی به زبان عربی یا انگلیسی مبتنی بر نبود ویروس کرونا در ایران وجود ندارد؟ چرا گزارش‌هایی که وزارت بهداشت درباره اوضاع ایران منتشر می‌کند بر روی وبسایت‌ها منتشر نمی‌شود؟ چرا شرکت‌ها از این نگرانی‌ها کم نمی‌کنند؟
این موضوع کاملا مشهود است که سطح نگرانی مردم دنیا، حتی اتباع کشور همسایه نسبت به ایران بالا است. ما همه با هم باید برنامه‌ای را در این حوزه داشته باشیم تا آستانه این نگرانی را متعادل کنیم.»
ویزا مانعی برای توسعه توریسم درمانی
محمود دانشور از شرکت تسهیل‌گر پرشیاتور با اشاره به کم شدن بیمار از کشورهای همسایه گفت: «اتفاقات و مشکلات ایران مصادف شد با اتفاقات و مشکلاتی که در عراق رخ داد و متاسفانه همزمان با این موضوع وزارت امورخارجه صدور ویزای T را برای اتباع افغانستان لغو کرد. چرا در این شرایط باید این اتفاق بی‌افتد تا ما نتوانیم از افغانستان بیمار جذب کنیم. درحال حاضر وزارت امورخارجه سخت‌گیری‌ها بسیاری را برای صدور ویزا به اتباع این کشور دارد.
ما از وزرات بهداشت می‌خواهیم به این موضوع ورود کند تا این مشکل رفع شود و وزارت امورخارجه نیز با ما در این حوزه همکاری کند.»
محسن عدنانی مدیرعامل شرکت علی‌طب در مشهد با تاکید به از دست دادن بازار کشورهای همسایه عنوان کرد: «ما در شرکت علی‌طب در دی ماه از عراق هیچ ورودی نداشتیم. پس از سقوط هواپیما هم تقریبا بازار قطر و کویت را از دست دادیم و بسیاری از بیماران ما از این دو کشور، سفر خود را به ایران لغو کردند. برای آنکه بتوانیم رضایت این بیماران را جلب کنیم و آن‌ها را از دست ندهیم با کلینک‌هایی در ترکیه قرارداد بسته و آن‌ها را به این کشور فرستادیم.»
او در ادامه افزود: «توریست‌های عراقی که به مشهد سفر می‌کنند به دو دسته زیارتی و درمانی تقسیم می‌شوند. آن دسته از افرادی که برای درمان به ایران سفر می‌کنند، می‌گویند ما می‌ترسیم به ایران سفر کنیم، چون در کشور ما افرادی علیه ایران شعار می‌دهند.»
عدنانی همچنین گفت: «پس از اتفاقات اخیر از مراکش و الجزایر بیمارانی را جذب کردیم که این موضوع برای گردشگری سلامت بسیار خوب است. اما مشکلی در فرودگاه ایران برای بیمار مراکشی اتفاق افتاد و او مورد پرسش‌های بسیاری اعم از اینکه چرا به ایران سفر کرده است، قرار گرفت. این موضوع با مداخله به موقع تیم علی طب برطرف شد. اما آنچه که در اینجا مطرح میشود این است که گاهی بیش از اندازه نگاه امنیتی به ورود توریست به کشور وجود دارد. زمانیکه به فرد ویزا داده میشود، چرا باید در فرودگاه مورد پرسش‌های بسیار قرار بگیرد.»
هاشم‌زاده با اشاره به سواستفاده از ویزای درمانی بیان کرد: «مدارک و مستنداتی از سوی نهادهای امنیتی به من ارائه شد که چند شرکت تسهیل‌گر هرکدام به بیش از ۲۰۰ نفر از اتباع افغانستان ویزا فروشی کرده‌اند. همین عامل باعث شده است که صدور ویزا T تا طراحی یک سازوکار جدید که مانع از این عمل شود، نیز گرفته شود. تا حدود ۱۰ روز آینده همکاری با نهادهای امنیتی و وزارت امورخارجه این مشکل برطرف خواهد شد.»
اتحاد نیاز ضروری گردشگری سلامت ایران
هادی شجاری بیانگذار آریامدتور با تاکید به اهمیت همبستگی در این حوزه گفت: «ما در گردشگری سلامت تاکنون فعالیت جدی در بازاریابی نداشته‌ایم. یکی از دلایل این موضوع این است که ما دائما در حال خنثی کردن انرژی یکدیگر هستیم. کار بین‌المللی نیاز به اتحاد دارد که این اتحاد در بدنه گردشگری سلامت ایران وجود ندارد.
اگر از لایه بالاتر این صنعت که وزارت‌خانه‌ها هستند شروع کنم، باید بگویم که وزارت بهداشت و وزارت گردشگری چند سالی است که با یکدیگر درخصوص تولی‌گری گردشگری سلامت اختلاف دارند. در لایه‌های پایین‌تر به انجمن‌ها می‌رسیم. ما در این صنعت انجمن گردشگری سلامت داریم، در حال حاضر در حال تشکیل جامعه گردشگری سلامت هستند و گروه دیگری در حال تشکیل انجمن جدید هستند. درواقع می‌خواهم بگویم فعالان این حوزه زیر یک پرچم واحد قرار نمی‌گیرند.
من می‌گویم ما باید برای اتحاد به فرمولی نیز دست پیدا کنیم. چون هیچکس به تنهایی نمی‌تواند در این حوزه موفق باشد. ما باید با اتحاد در بازارهای هدف به‌صورت آفلاین و آنلاین فعالیت بازاریابی انجام دهیم. اگر این کار را انجام ندهیم بازار را به‌صورت کامل از دست خواهیم داد.»
شجاری در ادامه گفت: «توریست‌هایی که امروز برای انجام کارهای درمانی به ایران سفر می‌کنند به دلیل اتفاقی است در سال ۹۷ برای دلار افتاد. درواقع همانطور که همه می‌گویند اتفاقات و شرایط محیطی باعث کاهش بیمار شده است، همان شرایط محیطی در سال ۹۷ باعث شد تا بیمار به ایران سفر کند. ما باید از دل انجمن‌ها و این دورهمی‌ها به اتحادی برسیم تا بتوانیم برای به دست آوردن بازار، بجنگیم.»
رضا جمیلی با تاکید به اتحاد و همدلی در این حوزه گفت: «آیا امکان این وجود دارد که همه ما در گردشگری سلامت متحد شویم؟ آیا تضاد منافع به وجود نمی‌آید؟ مدتورپرس در حال تدوین اولین گزارش جامع گردشگری سلامت ایران است که تا قبل از سال نو، منتشر خواهد شد. در این گزارش می‌گوییم که گردشگری سلامت چیست.
مدتوپرس تاکنون بیش از ۳۰۰ شرکت را شناسایی کرده است که تخصصی بر روی گردشگری سلامت کار می‌کند. از این تعداد ۴۷ مجوز وزارت بهداشت و ۱۲۰ مجوز وزارت گردشگری صادر کرده است. علاوه‌براین افراد بسیاری نیز به ما مراجعه کرده‌اند که خواهان فعالیت در این حوزه بودند. این درحالی است که این افراد همان دلال‌ها و واسطه‌هایی هستند که در هر ماه بیش از ۴۰هزار دلار درآمد دارند. پیش‌بینی ما این است که بیش از هزار شرکت واسطه در این صنعت کار می‌کنند. چطور ما می‌توانیم همه این افراد را با یکدیگر متحد شویم.
ما در مدتورپرس به‌عنوان شبکه تبلیغات و اطلاع‌رسانی آمادگی این را داریم تا برای این مهم اقداماتی را انجام دهیم. اما آیا همه این آمادگی را دارند تا با یکدیگر متحد شویم؟»
محمد جهانگیری رئیس انجمن خدمات بین‌المللی سلامت در پاسخ به پرسش جمیلی بیان کرد: «این اتحاد تا حدودی انجام شده است. من حدود ۱۵ سال است که به‌صورت مستمر در این حوزه فعالیت و مراحل مختلف این صنعت را لمس کردم. زمانیکه از یک شرکت درخواست اتحاد مطرح میشود، یعنی اتفاق بزرگی در این صنعت درحال شکل‌گیری است.
در طی سال‌ها و به مرور زمان مراکز درمانی و بیمارستان‌ها برای شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادها با یکدیگر متحد شدند. به‌گونه‌ای که امروزه در نمایشگاه‌ها ۵ بیمارستان خصوصی مشهد با یکدیگر به صورت مشترک یک غرفه داشتند. این اتفاق به‌سادگی رخ نداده است و در طی این سال‌ها برای این اتحاد تلاش بسیاری کرده‌ایم.
همیشه یک‌سری فرصت‌ها و تهدیدات وجود دارد، مدیر خوب کسی است که تهدید‌ها را تبدیل به فرصت کند و از آن استفاده کند. ما از فرصت گرانی دلار استفاده کردیم اما باید از شرایط حال هم نیز عبور کنیم.»
او در ادامه افزود: «امروز تنها ۱۰ درصد از فعالیت‌های گردشگری سلامت سیستماتیک انجام میشود و باقی غیرسیستماتیک است. چه برنامه‌ریزی برای آن ۹۰ درصد وجود دارد؟ شرکت‌ها باید به دور هم جمع شوند، تقسیم کار کنند و برای این ۹۰ درصد برنامه‌ریزی کنند. اما هنوز اتفاقی در این بخش انجام نشده است. نکته اصلی این است که ما گفتگوی موثری در این حوزه نداریم. هرچند وجود یک دورهمی به این شکل این گفت‌وگو را شکل خواهد داد.»
شناخت بازارهای جدید
رضا جمیلی در ادامه این نشست با اشاره به ورود به بازارهای جدید گفت: «پس از اتفاقاتی که برای بازارهای اصلی ایران مانند عراق افتاد، توجه بسیاری از فعالان این صنعت به سمت بازار اقلیم کردستان عراق جلب شد. آقای عدنانی هم به این موضوع اشاره کردند که به تازگی بر روی بازار الجزایر و مراکش کار می‌کنند.
اخبار اکوسیستم گردشگری سلامت را در تلگرام مدتورپرس دنبال کنید
مدتورپرس هم در شماره جدید مدتورمگ که در دست انتشار است، بر روی بازار افغانستان کار کرده است. در این راستا با چند شرکت افغانستانی جلسه داشتیم، آن‌ها می‌گفتند که مردم افغانستان بیمارستان‌های ایران را نمی‌شناسند. این درحالی است که آپولو یا آستر هند را به‌خوبی می‌شناسند. ایران در این حوزه برای شناخت مراکز درمانی خود به مردم افغانستان فعالیتی انجام نداده است.»
محمدرضا مهرزاد از شرکت گردشگری سلامت تریتا با تاکید بر این موضوع که ایران به رونق سابق خود در گردشگری سلامت باز خواهد گشت گفت: «من با اساتیدی در زمینه کارآفرینی گفت‌وگویی داشتم؛ این افراد حتی در شرایط فعلی هم از این صنعت بسیار تمجید کردند. در این صحبت‌ها به نکته‌ای مهم اشاره شد که تحقق آن نیازمند همکاری همه فعالان این حوزه است. برای آنکه بتوانیم بیمار جذب کنیم باید با کشورهای هدف بیشتر آشنا شویم و اتمسفر آن‌ها را بشناسیم.
در جلسه قبل به این موضوع اشاره شد که پزشکان ایرانی برای درمان به کشورهای دیگر سفر می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که اتباع بازارهای هدف پزشکان ایرانی را قبول دارند. ما حتی از کشورهایی مانند غنا درخواست‌هایی مبنی بر حضور پزشک ایرانی در کشورشان را داشتیم.»
فرانک رحیمی دانشجوی دکترای ارتباطات و محقق از افراد حاضر در مدتورتاک ۲ بود که با تاکید به اهمیت تبلیغات در این صنعت عنوان کرد: «بزرگترین عامل توسعه توریسم درمانی تبلیغات است. صنعت‌های موفق دنیا ۳ درصد از درآمد حاصل را برای تبلیغات می‌گذارند. مورد دیگر که اهمیت دارد، شناخت هدف است. به این صورت که بازار کشورهای دیگر را بشناسیم.
یکی از راه‌کارهایی که جو امنیتی و سیاسی علیه ایران خنثی می‌کند، متفاوت بودن است. یعنی باید چاشنی‌ها، لذایذ و نکات جذب توریست را به توریسم درمانی اضافه کرد. در این راه باید مخاطب شناسی و هدف شناسی صورت بگیرد تا براساس آن بتوان این چاشنی‌ها را به فعالیت توریسم درمانی اضافه کرد. درواقع فعالان این صنعت باید نظر توریست‌ها را با استفاده از تبلیغات درست و به جا عوض کنند.»
محمد جانقربان مدیر هلث توریسم بیتوتریپ از اصفهان با اشاره بر بازار عمان گفت: «چندی پیش هلدینگ بعثت با ریسک و هزینه بسیار زیاد پرواز دوطرفه اصفهان – مسقط را راه‌اندازی کرد که انگیزه اصلی این کار تنها توریسم درمانی بود. ما در بیتوتریپ حدود ۶ ماه بر روی بازار عمان مطالعه کردیم که براساس آن به این نتیجه رسیدیم که بازار این کشور بسیار بکر و با پتانسیلی نیز است. با آنکه مدیرهای شرکت‌های مختلف به این مهم تاکید دارند اما هیچکس به‌صورت جدی وارد این بازار نشده است.»
او در ادامه گفت: «متاسفانه این پرواز با توجه به اتفاقات اخیر پس از گذشت چند هفته لغو شد. اما با توجه به همین اتفاقات با اینکه تنها ۵۰ درصد هر پرواز پر می‌شد، تعداد قابل توجهی بیمار عمانی در این مدت جذب کردیم.
با توجه به آماری که در این مدت داریم، می‌توانم بگویم که این بازار بسیار خوب است اما مغفول مانده است. البته دیجیتال مارکتینگ در این کشور پاسخ‌گو نیست. بلکه تبلیغات دهان به دهان یا حضور مستقیم در عمان می‌تواند آن‌ها را به سمت ایران بکشاند. اتباع عمان فقط شیراز را می‌شناسند و شناختی نسبت به سایر شهرهای ایران ندارند.
افراد ثروتمند عمان برای درمان به هند سفر می‌کند. ما می‌توانیم با تبلیغات درست در این کشور بازار کامل عمان را به دست بگیریم.»
هاشم‌زاده در ادامه صحبت‌های جانقربان بیان کرد که ما حتی به‌صورت جدی وارد بازار عراق هم نشده‌ایم. بازار افغانستان برای ما بازار ناشناخته‌ای است و ما هم برای آن‌ها مرکز درمانی ناشناخته‌ای هستیم. کسانی که در بصره زندگی می‌کنند شناخت درستی از ظرفیت‌های درمانی آبادان و اهواز ندارند.