رشد گردشگری زیر سایه توسعه هتلداری؟!

وقتی صحبت از گردشگری پزشکی می‌کنیم بسیاری براین باورند که این بخش از صادرات نامرئی نیازی به سرمایه‌گذاری در مراکز اقامتی ندارد به این دلیل که اصولاً بیمارانی که خارج از مرزهای خود به دنبال دریافت خدمات پزشکی هستند در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اقامت دارند. این برداشتی کاملاً ابتدایی از رونق گردشگری پزشکی است و اغلب برنامه‌ریزی برای توسعه این نوع گردشگری با توجه به همین تعبیر ساده صورت می‌گیرد درحالی‌که تعدادی از کارشناسان نظری متفاوت از این موضوع دارند. آنها  معتقدند رونق گردشگری پزشکی وابسته به توسعه هتلداری خواهد بود.

ایان یانگمن، متخصص صنعت بهداشت معتقد است توسعه گردشگری پزشکی به‌نوعی وابسته به رشد و رونق صنعت هتلداری است و در برخی کشورها که امکانات اقامتی مناسب وجود ندارد گردشگری پزشکی هم تحت تأثیر این مشکل قرارگرفته است.

یانگمن طی تحقیقاتی که سال گذشته میلادی در برخی از کشورهای مطرح گردشگری پزشکی داشته نتایجی را به دست آورده که آنها را طی مقاله‌ای منتشر کرده است. در ادامه خلاصه‌ای از این مقاله را می‌خوانیم.

اکثر گردشگران پزشکی به هتل نیاز دارند

با توجه به نیازهای اولیه برآورد شده برای گردشگران پزشکی این گروه از مسافران نیاز مبرمی به مراکز اقامتی مناسب قبل یا بعد از دریافت خدمات موردنظرشان در مرکز درمانی دارند؛ به این دلیل که دوران آمادگی قبل از دریافت خدمات یا حتی دوران نقاهت آنها معمولاً در مراکز درمانی نخواهد بود.

اصولاً ۸۰ درصد از گردشگران مراکزی را انتخاب می‌کنند که نزدیکی آنها یک محل اقامت مناسب و ارزان‌قیمت وجود داشته باشد، به این دلیل که این افراد در تلاش هستند هزینه‌های حمل‌ونقل خود را طی دوره اقامت خود در مقصد موردنظر را نیز به حداقل برسانند.

البته این تنها بخشی از  شرایط است چون اصولاً گردشگران پزشکی تنها سفر نمی‌کنند و معمولاً یک یا دو نفر همراه دارند که با در نظر گرفتن فضای محدود مراکز درمانی شرایطی برای اقامت همگی آنها در یک اتاق یا وجود ندارد یا اینکه اگر قرار است اتاق‌های خصوصی با امکاناتی در اختیار آنها قرار گیرد هزینه‌‌ای به صورتحساب آنها افزوده خواهد شد.

به همین دلیل گردشگران پزشکی برای دستیابی به خدمات موردنظرشان معمولاً در مجموعه‌های اقامتی معمول اقامت کرده و تنها برای دوره دریافت خدمات به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند هرچند نباید فراموش کنیم که بسیاری از خدمات موردنظر آنها دوره اقامتی بسیار کوتاهی در بیمارستان دارد به‌عنوان‌مثال کاشت مو، جراحی‌های زیبایی و …

ازاین‌رو کاملاً اشتباه است که فرض کنیم هتل بیمارستان‌ها یا حتی مراکز درمانی می‌توانند شرایط اقامتی کامل برای گردشگران پزشکی، سلامت و تندرستی داشته باشند؛ زیرا اصولاً اغلب بیمارستان‌ها برای شرایط معمولی طراحی ‌شده‌اند و هر یک از مقاصد گردشگری پزشکی تنها تعداد محدودی از هتل بیمارستان‌ در اختیار دارد که متناسب با تقاضای موجود دریافت خدمات گردشگران خارجی نیست.

این درحالی‌که است که اصولاً هنگام محاسبات درباره نیاز اقامتی گردشگران پزشکی لازم نیست به دنبال مراکز اقامتی چند ستاره و بسیار لوکس باشیم؛ چون بحث جمع هزینه‌ها برای تعیین مقاصد و ورود گردشگران خارجی به مقصدی خاص کاملاً تعیین‌کننده است و باید در این زمینه دقت عمل بالایی داشته باشیم.

 

بر اساس برآوردهایی که از نحوه انتخاب مرکز درمانی گردشگران خارجی در مقاصد موردنظرشان انجام‌ شده است؛ مشخص شد که اصولاً ۸۰ درصد از گردشگران مراکزی را انتخاب می‌کنند که نزدیکی آنها یک محل اقامت مناسب و ارزان‌قیمت وجود داشته باشد، به این دلیل که این افراد در تلاش هستند هزینه‌های حمل‌ونقل خود را طی دوره اقامت خود در مقصد موردنظر را نیز به حداقل برسانند.

این درحالی‌که است که مبنای انتخاب مراکز اقامتی نزدیک به بیمارستان‌ها امکانات و خدماتی است که مرکز اقامتی ارائه می‌کند. به‌عنوان مثال: آسانسور، دسترسی به مترو، سرویس‌های بهداشتی مناسب معلولان یا افراد مسن و … باید در آنها وجود داشته باشد در غیر این صورت احتمال تغییر مقصد گردشگران تقریباً ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت.

همه بیماران در بیمارستان تمام اوقات خود را سپری نمی‌کنند و درنهایت می‌دانیم که اصولاً گردشگری پزشکی تنها مرتبط به مراکز درمانی و تخصصی برای بیماری‌های خاص نیست.

این فاکتورهای مهم در تعیین مقصد گردشگری برای بیمارانی که به دنبال دریافت خدمات دندانپزشکی یا سایر خدمات بهداشتی بار سفر می‌بندند کاملاً متفاوت است چون این گروه ترجیح می‌دهند برکنار دریافت خدمات درمانی موردنظرشان از امکانات اقامتی و همچنین سرگرمی‌های مقصد اصلی خود استفاده کنند تاجایی که شاید بتوان گفت اولویت اقامتی آنها بسیار مهمتر از نحوه ارائه خدمات بهداشتی در مرکز موردنظر است.

تعداد اتاق‌ هتل‌ها بازاریابی گردشگری پزشکی را محدود می‌کند

موسسه اس تی آر گلوبال یکی از بزرگ‌ترین مؤسساتی است که عملکرد و پراکندگی هتل‌ها و مراکز اقامتی کشورهای توریستی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این موسسه اعلام کرده در سراسر جهان سال گذشته نزدیک به ۶۰ هزار هتل ستاره‌دار و دارای استانداردهای بین‌المللی با تقریباً هشت میلیون و پانصد هزار اتاق  را مورد بررسی قرار داده است.

این موسسه در آخرین تحقیقاتی که انجام داده است، بیان می‌کند: «درحالی‌که کشورها برنامه‌ریزی‌هایی را برای توسعه گردشگری سلامت و تندرستی خود انجام می‌دهند با این حال با معضلی به نام کمبود مراکز اقامتی مواجه شده‌اند؛ زیرا یا هتل به‌اندازه کافی وجود ندارد یا پراکندگی هتل‌ها متناسب با مراکز درمانی و بهداشتی آنها نیست.»

در این گزارش آمده است که کشورهایی مانند فیلیپین، تایلند، ترکیه و مالزی اگرچه امروز به‌عنوان مقاصدی بسیار مهم در جذب گردشگران پزشکی سراسر جهان مطرح هستند اما همچنان نتوانسته‌اند رابطه منطقی و درستی میان مراکز اقامتی و تندرستی خود ایجاد کنند و این نقطه‌ضعف باعث شده است تا برخی از برنامه‌ریزی‌هایشان با مشکلاتی مواجه شود یا اینکه مجبور به بازنگری در سیاست‌های توسعه‌ای خود در بحث گردشگری پزشکی باشند.

مرکز درمانی سرطان اندرسون در هیوستون تگزاس با یک مرکز اقامتی ۱۵۲ اتاقه وابسته به هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون قراردادی منعقد کرده که مراجعین این مرکز بتوانند از امکانات اقامتی هتل یاد شده استفاده داشته باشند.

تهیه‌کنندگان گزارش یاد شده براین باورند که تجمع مراکز اقامتی در شهرستان‌های بزرگ و دارای امکانات گردشگری عمومی باعث شده است تا برخی از مراکز بخصوص مراکز تندرستی و سلامت که معمولاً در حاشیه شهرها یا مراکز خوش آب‌وهوای شهری احداث می‌شوند امکانات اقامتی مناسبی نداشته باشند و ازاین‌رو می‌بینیم ایجاد شهرک‌های سلامتی در دستور کار اغلب این کشورها قرار گرفته و تلاش می‌کنند مجموعه‌هایی کاملاً متناسب از مراکز اقامتی و خدمات درمانی در یک منطقه ایجاد کنند.

به گزارش موسسه اس تی آر گلوبال نزدیک به ۲۹۹۱۸۴ هتل معتبر در سراسر جهان شامل ۲۸۰۹۶۶۱۶ اتاق که این رقم در مقایسه با یک دهه گذشته تقریباً ۱۷٫۷ درصد افزایش‌یافته‌ است، اما نکته اینجاست که معیار و گزینه‌های افزایش تعداد اتاق‌های یادشده چیست؟

• درآمد روزانه از مراکز اقامتی و اتاق‌های هتل
• مراکز اقامتی باید دارای بیشتر از ۱۰ اتاق باشد
• دارای شرایط مناسب برای عموم با هر شرایط جسمی باشد
• تمامی مراکز اقامتی باید حداقل دارای سرویس صبحانه باشند

مشارکت در هتل و بیمارستان در حال رشد است

اما به‌راستی ارتباط مراکز اقامتی با رشد گردشگری پزشکی چیست و آیا توسع هتلداری و مراکز اقامتی می‌تواند در موفقیت یا عدم موفقیت سیاست‌های توسعه گردشگری پزشکی مفید باشد یا خیر؟

به گفته ‌ایان یانگمن، متخصص صنعت بهداشت اصولاً رابطه معناداری میان مراکز اقامتی و رشد صنعت گردشگری پزشکی وجود دارد اما اینکه چقدر صاحبان سرمایه و همچنین مسئولان سیاست‌گذار در این زمینه دقت نظر دارند جای تأملی بیشتر از گذشته دارد به این دلیل که تنها در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و همچنین آسیای جنوب شرقی این روند رعایت شده و سایر کشورها که در تلاش هستند تا از کیک درآمدهای گردشگری پزشکی بیشتر سهم داشته باشند در این زمینه هنوز برنامه راهبردی مناسبی ارائه نکرده‌اند.

رشد مراکز اقامتی متناسب با این حجم از توسعه گردشگری سلامت و تندرستی یا پزشکی نیست و فرصت‌های بیشماری برای سرمایه‌گذاری در این نوع از مراکز اقامتی ایجاد شده است.

این متخصص صنعت بهداشت و درمان براین باور است که رشد و توسعه هتل بیمارستان‌ها در کشورهای توسعه‌ یافته بیانگر این واقعیت است که مراکز اقامتی در توسعه گردشگری پزشکی تأثیرگذار است و باید به این مهم توجه ویژه داشته باشیم؛ زیرا همه بیماران در بیمارستان تمام اوقات خود را سپری نمی‌کنند و درنهایت می‌دانیم که اصولاً گردشگری پزشکی تنها مرتبط به مراکز درمانی و تخصصی برای بیماری‌های خاص نیست.

بر اساس مطالعاتی که وی در چند کشور به‌عنوان مقصد گردشگری پزشکی انجام داده است مشخص‌شده سرمایه‌گذاران مراکز اقامتی هم‌اکنون به دنبال تبدیل و تغییر کاربری برخی املاک نزدیک مراکز درمانی بین‌المللی و حتی مراکز بهداشتی و سلامتی ایجاد شده که به جذب گردشگران خارجی مشغول هستند؛ رفته‌اند تا بتوانند با استفاده از این کمبود منابع درآمدی بالایی برای خود ایجاد کنند.

    مطالب مرتبط:

• ارتقای هتلینگ و افزایش نظارت‌ها؛ پیش شرط توسعه گردشگری سلامت
• ارتقای هتلینگ بیمارستان‌ها؛ ضرورت توسعه گردشگری سلامت

هرچند در برخی از کشورها سرمایه‌گذاران به دنبال انعقاد قراردادهای اقامتی با مراکز درمانی پذیرنده بیماران خارجی رفته‌اند تا به این ترتیب بتوانند درکنار این بیمارستان‌ها درآمدهایی برای خود متصور شوند و امتیازی در افزایش درآمدهایشان داشته باشند. برای مثال مرکز درمانی سرطان اندرسون در هیوستون تگزاس در این زمینه با یک مرکز اقامتی ۱۵۲ اتاقه وابسته به هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون قراردادی منعقد کرده که مراجعین این مرکز بتوانند از امکانات اقامتی هتل یاد شده استفاده داشته باشند.

از سوی دیگر بیمارستان میامی نیز چنین اقدام مشابهی را با یکی دیگر از هتل‌های زنجیره‌‌ای هیلتون امضاء‌کرده است که بتواند در قالب ارایه پکیج‌های درمانی خود از ۱۸۴ اتاق موجود این هتل با قیمت مناسب برای مراجعینش استفاده کند. نکته قابل توجه در انتخاب این هتل‌ها مربوط به امکاناتی است که آنها برای مراکز درمانی یاد شده ایجاد کرده‌اند مثل استخر، سالن ماساژ، سونا، و همچنین رستوران‌هایی که غذای ارگانیک سرو می‌کند.

مسکن های خلاقانه مورد نیاز است

ایان یانگمن در پایان گزارش خود می‌نویسد رشد سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصدی گردشگری سلامت در سراسر جهان به این مهم اشاره می‌کند که رشد مراکز اقامتی و توسعه هتلداری متناسب با این حجم از توسعه گردشگری سلامت و تندرستی یا پزشکی نیست و فرصت‌های بیشماری برای سرمایه‌گذاری در این نوع از مراکز اقامتی ایجاد شده است.

به گفته وی سرمایه‌گذاری در زمینه خانه‌های هوشمند و همچنین انعقاد قراردادهای بلند مدت با مراکز درمانی می‌تواند راهکاری بسیار منطقی برای تکمیل برنامه‌های تعیین شده در توسعه گردشگری پزشکی کشورها بخصوص کشورهایی که تصمیم‌گرفته‌اند طی دهه آینده به عنوان صدرنشین در این بخش از صنعت گردشگری باشند؛ خواهد بود.