از گردشگری سلامت تا گردشگری ورزشی در اکسپوی دبی
گفتگو با طیبه محمد، مدیرعامل شرکت سروبنیان ادبی که مجری پاویون ایرانگردی و جهانگردی ایران در نمایشگاه شش ماهه اکسپوی 2020 دبی
طیبه محمد دکترای ارتباطات دارد و تجربه سال‌ها فعالیت در عرصه تولید برنامه‌های تلویزیونی. او که با دغدغه کار فرهنگی وارد دنیای صنعت نمایشگاهی شده، مدت‌هاست روی حوزه میراث فرهنگی تمرکز کرده است. سرو بنیان ادبی کسب‌وکاری فرهنگی است که حالا مجری نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در حوزه گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی شده است.
شرکتی که این روزها شدیدا درگیر اکسپوی دبی است و برنامه‌های متنوعی هم برای معرفی کسب‌وکارهای نوآور این حوزه در این نمایشگاه دارد. این شرکت که در مزایده برگزارشده توسط شرکت مادر – تخصصی ایرانگردی و جهانگردی (وابسته به وزارت میراث فرهنگی) به عنوان مجری برگزاری نمایشگاه‌های این حوزه در خارج کشور تا سال ۱۴۰۱ انتخاب شده، حالا برنامه‌های متنوعی از جمله سه جشنواره استارتاپی را در اکسپوی ۲۰۲۰ دبی تعریف کرده است.
سروبنیان چطور وارد حوزه نمایشگاه‌های گردشگری شده است؟
در سال‌های گذشته گروهی داشتیم با نام سفیران صلح و دوستی که برنامه‌های فرهنگی زیادی را به‌خصوص در حوزه کودکان و در کشورهای مختلف برگزار می‌کرد. آن هم با رویکرد تمرکز بر ادبیات کهن و پربار ایران. همچنین نشست‌هایی را با هدف شناساندن مفاخر معاصر کشورمان در کشور برگزار می‌کردیم.
نوروز ۹۶ بود که طرح لباس سین‌دخت را رونمایی کردیم. لباسی که آماده کردیم محصول چند کشور حوزه تمدنی ایران بود. پارچه آن را بانوان پاکستانی بافته بودند، سوزن‌دوزی‌ها و گلدوزی‌های آن را بانوان افغانستان انجام داده بودند، رنگ‌آمیزی لباس کار بانوان تاجیک بود و دوخت لباس را بانوان ایرانی به انجام رسانده بودند. روزی هم که از این لباس رونمایی کردیم، همه این خانم‌ها را دعوت کردیم و هر کدام از آن‌ها به نمایندگی از چند نفر دیگر روی صحنه آمدند.
ما این لباس را به عنوان نماد صلح به کشورهای دیگر فرستادیم. سال ۹۸ قصد داشتیم تور – کنسرتی را به مناسبت روز جهانی زن به آلمان ببریم که در آن تور – کنسرت از آقای چکناواریان و آقای شهرام ناظری دعوت شده بود. اما به ما گفتند نمایشگاهی به نام گردشگری ITB که تا الان سازمان میراث فرهنگی آن را برگزار می‌کرده، قرار است امسال پرمحتواتر تعریف شود. این شد که به ما پیشنهاد دادند مجری و برگزارکننده پاویون ایران در نمایشگاه گردشگری ITB برلین باشیم. چون می‌دانستم که این نمایشگاه در دنیا اهمیت دارد، قبول کردم. می‌خواستیم یک شب ایرانی بگیریم و اکثر مقامات را دعوت کنیم. به خانم مرکل هم به عنوان بانوی اول آلمان نامه زدیم.
به ایشان گفتیم که چنین لباسی (سین‌دخت) داریم و تا الان این کار را انجام دادیم و در این کشورها بودیم و می‌خواهیم این لباس را شما هم بپوشید و پیام صلحتان را در دنیا منتشر کنید. ایشان هم پذیرفتند. اما کرونا آمد و نمایشگاه کنسل شد.
چقدر این نمایشگاه‌ها و رویدادها می‌تواند به کسب‌وکارهای نوآور ایرانی در حوزه گردشگری کمک کنند؟ بخش‌های مختلف کسب‌وکارهای گردشگری چطور باید از این فرصت استفاده کنند؟
در نظرسنجی‌ای که انجام شده، ایران چهارمین یا پنجمین مقصدِ گردشگری پس از کروناست. یعنی مردم دنیا مایلند ایران را ببینند. حال ما چطور می‌توانیم ایران را به نمایش بگذاریم و توریست‌های راغب و بالقوه را جذب کنیم؟ یکی از کارهایی که میکنیم این است که ایران مدرن را نشان بدهیم! ایرانی که اینترنت و فناوری دارد، دیجیتال را می‌شناسد و استفاده از فضای مجازی برایش مهم است. نه ایرانی که اگر به آنجا بروید، نمی‌توانید با اینترنت با جایی در تماس باشید. این را معرفی میکنیم و در کنار آن ایران باستان را هم می‌شناسانیم.
در معرفی توأمان این دو ایران، می‌خواهیم بگوییم که اگر شما به عنوان یک گردشگر ابنیه تاریخی می‌آیید، ما آنچه را می‌خواهید داریم. اگر به عنوان گردشگر طبیعت می‌آیید، ما این طبیعت را داریم. اگر به عنوان گردشگر اقتصادی می‌آیید، این فضاهای اقتصادی و همکاری وجود دارد. اگر به عنوان گردشگر ورزشی می‌خواهید وارد ایران شوید، فضاهای گردشگری در ورزش را داریم و اگر به عنوان گردشگر سلامت می‌آیید، این امکانات موجود است. حتی بخشی را به عنوان گردشگری مذهبی دیدیم. چون برای خیلی از کشورهای دیگر دیدن مراسم مذهبی ما جذاب است. هیئت‌هایمان برایشان جذاب است، اماکن مذهبی‌مان هم همین‌طور و سنت‌های مذهبی‌مان. مسائل آیینی ما برایشان جذابیت دارد. بنابراین ما این حوزه‌های متنوع گردشگری را تفکیک کردیم تا کسی که می‌خواهد به ایران بیاید، راحت‌تر تصمیم بگیرد.
اما این روزها حال‌وروز گردشگری زیاد مساعد نیست و شرایط برای حضور در این نمایشگاه‌ها به‌خصوص برای کسب وکارهای آسیب‌دیده سخت است…
ما بحث مسئولیت اجتماعی را یکی از مبناهای اصلی قرار داده‌ایم. در ایران بنگاه‌های اقتصادی زیادی داریم، از جمله شرکت‌ها و کارخانجات تولیدی‌ای که سودهای آنچنانی دارند. با آن‌ها مذاکره میکنیم که حامیان صنعت گردشگری در ایران بشوند. با توجه به اینکه دو سال است واقعا آژانس‌های ما دچار مشکل هستند.
هتل‌هایمان و مراکز بومگردی‌مان به‌شدت ضربه خورده‌اند و در صنایع دستی هم وقتی توریست نمی‌آید، نمی‌توانیم فروش داشته باشیم. در مجموع اینکه صنایع وابسته به حضور توریست در کشورمان به خاطر کرونا خیلی آسیب دیده است. ما با این بنگاه‌های اقتصادی بزرگ صحبت میکنیم که آن‌ها در قالب مسئولیت اجتماعی حامی این صنعت بشوند و خود این باعث می‌شود بتوانیم نماینده‌ای خوب برای شعار نمایشگاه، یعنی پیوند افکار و ساخت آینده باشیم.
مثلا کارخانه فولاد ما اسپانسر پنج هتل شده تا به اکسپو بیایند و خودشان را پرزنت کنند. اسپانسر ۱۰ آژانس و پنج استان هم شده است؛ شاید از نظر ریالی مبلغش برای آن کارخانه خرج یک بیلبورد سه ماهه‌اش باشد، اما آن بیلبورد فقط در داخل دیده می‌شود اما شما به عنوان یک کارخانه می‌توانید در بین حدود ۲۰۰ کشور به عنوان حامی گردشگری کشورتان دیده شوید. در کنار آن چرخ اقتصاد گردشگری را هم به چرخش درآورده‌اید.
گردشگری دیجیتال یکی از ترندهای روز دنیاست. برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری ایران چه زیرساخت‌های دیجیتالی را در نظر گرفته‌اید؟
از دو سال پیش یعنی سال ۹۸ که قرار شد اکسپوی دبی را برگزار کنیم، یک اپلیکیشن طراحی کردیم که ایران واقعی و کارهایی که می‌شود در ایران انجام داد را با تمام ویژگی‌های خاص خودش به نمایش می‌گذارد. کار این اپلیکیشن به این صورت است که هر کسی وارد پاویون ایران می‌شود، یک اس‌ام‌اس نصب برایش می‌رود یا یک کد را اسکن می‌کند و این اپلیکیشن روی موبایلش بالا می‌آید.
در این اپ می‌خواهیم در مورد شرکت‌ها، چه آن‌ها که حامی گردشگری‌اند و چه آن‌ها که وابسته به گردشگری هستند، صحبت کنیم. با توجه به اینکه می‌گویند اکسپوی دبی بیش از ۲۵ میلیون بازدیدکننده خواهد داشت، فرصت خوبی به دست آمده تا بتوانیم سهم بازار قابل قبولی را از توریست و گردشگر برای کشورمان مهیا کنیم. با مناطق آزاد گفت‌و‌گو کرده‌ایم که بتوانیم تورهای ترکیبی داشته باشیم، یعنی حتی کسی که به اکسپو می‌آید، اگر تقاضا داشت که به ایران بیاید، بتوانیم او را فوری به مناطق آزاد بیاوریم.
چه مزیت‌هایی برای بازیگران مختلف صنعت گردشگری در اکسپو ۲۰۲۰ دبی وجود دارد؟
اتفاق خوبی که الان در اکسپو دبی افتاده، این است که با ویزای اکسپو، اجازه کار می‌دهند. یعنی اگر دوستان ما در صنایع دستی بیایند، می‌توانند آنجا کار کنند و محصولشان را برای فروش نمایش دهند. اگر بتوانیم این اتفاق را رقم بزنیم و هرچه بیشتر محصولاتمان را عرضه کنیم، می‌توانیم سودآوری خوبی برای کشور داشته باشیم.
برنامه حضور استارتاپ‌های گردشگری در اکسپوی دبی به چه شکل است؟
ماهیت استارتاپ‌ها در دنیا اقتصادی است و سازندگی دنیای آینده در دست استارتاپ‌هاست. اکسپو از این اتفاق نهایت استفاده را کرده و به تمام شرکت‌کنندگان کشورها گفته که می‌توانید استارتاپ‌هایتان را بیاورید و پرزنت کنید.
ما هم این را در قالب جشنواره دیدیم که استارتاپ‌هایی که در حوزه گردشگری کار می‌کنند یا به نوعی مرتبط با گردشگری و صنایع دستی هستند دعوت شوند تا در این جشنواره حضور داشته باشند. این را هم باید بگویم که در ژانویه ۲۰۲۲، ۵۰۰ شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای شناسایی استارتاپ‌ها به دبی می‌آیند و قرار است هزار استارتاپ را برای حمایت و سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.
تمام تلاش ما به عنوان مجری پاویون این است که بیشترین استارتاپ‌های حوزه گردشگری را به آنجا ببریم تا آن‌ها خودشان را پرزنت کنند و در کتابچه‌ای که قرار است تهیه شود، ما هم سهمی داشته باشیم. امیدوارم با این تمهیدات استارتاپ‌های ما بتوانند سهمی از بازار سرمایه‌گذاری اکسپو را به خود اختصاص دهند. البته دو جشنواره دیگرمان هم که یکی در حوزه اقامت (هتل‌ها و بومگردی‌ها) و دیگری در حوزه آژانس‌هاست نیز با رویکرد استارتاپی و نوآوری برگزار می‌شوند.