سالانه هزاران گردشگر آمریکایی و اروپایی برای معالجه به هند سفر می‌کنند. این در حالی است که حدود یک‌میلیون هندی در سال بر اثر فقر و کمبود امکانات پزشکی در معرض مرگ قرار دارند و از هر ۱۰هندی فقط یک نفر دارای بیمه درمانی است. هند به لحاظ ارزانی خدمات پزشکی در بین گردشگران اروپایی و آمریکایی مشهور است و سالانه هزاران «توریست» برای درمان و معالجه، عازم هندوستان می‌شوند. کلینیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی مجهز و نسبتاً کم‌هزینه هندوستان دلیلی است برای گسترش این نوع از «توریسم». سالانه دوازده هزار بیمار خارجی در بیمارستان «آپلو»، در مرکز شهر دهلی‌نو جراحی می‌شوند که ۲۰درصد آن‌ها از آمریکا، کانادا، همچنین کشورهای اروپایی می‌آیند. توریسم درمانی در هند یکی از روندهای روبه‌رشد صنعت گردشگری جهان است.
بیمارستان‌های هند چه مزیتی دارند؟
سالن پذیرش بیمارستان «آپلو» در مرکز شهر دهلی، بیشتر شبیه مرکز خرید است تا یک بیمارستان. در رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌های بیمارستان، انواع و اقسام نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها به‌چشم می‌خورد. از غذاهای هندی و چینی گرفته تا غذاها و نوشیدنی‌های اروپایی. «آنیل ماینی»، مدیر بیمارستان آپلو، از سرویس و امکانات ویژه این بیمارستان، می‌گوید: «از بدو ورود بیماران خارجی به هند، سرویس خدماتی بیمارستان آغاز به کار می‌کند. ما آن‌ها را از فرودگاه تا بیمارستان همراهی می‌کنیم. گاهی با ماشین به‌دنبال آن‌ها می‌رویم یا اگر لازم باشد آمبولانس در اختیارشان می‌گذاریم. آشپزخانه بیمارستان بین‌المللی است. این بدان معنی است که بیمارستان توانایی عرضه تمام غذاهای بین‌المللی را دارد و بیماران از انتخاب بالایی برخوردار هستند. همچنین بیمارستان از سرویس اینترنت برخوردار است و در اختیار تمام بیماران کامپیوتر گذاشته می‌شود.»
ماینی معتقد است که هزینه اقامت و درمان در این بیمارستان نسبت به امکانات ویژه‌ای که در اختیار بیماران گذاشته می‌شود، دلیلی است که بیماران را وسوسه می‌کند، بار سفر ببندند و از اقصی‌نقاط دنیا به هندوستان سفر کنند. تفاوت هزینه جراحی‌ها بین بیمارستان آپلو و بیمارستان‌های اروپایی و آمریکایی بسیار چشمگیر است. ماینی برای مقایسه هزینه‌ها، جراحی دریچه قلب و پیوند کبد را مثال می‌زند. او در این‌باره می‌گوید: «هزینه جراحی دریچه قلب در بیمارستان ما حداکثر نه هزار دلار است، اما همین جراحی در آمریکا برای بیمار صد هزار دلار هزینه برمی‌دارد. خرج جراحی پیوند کبد اینجا فقط ۶۰هزار دلار است، حال آنکه هزینه پیوند کبد در آمریکا ۳۷۵هزار دلار است. وقتی نتیجه جراحی یکسان یا حتی بهتر است، چرا باید بیماران اعتراضی داشته باشند؟»
توریسم درمانی در هند کمکی به رفع فقر می‌کند؟
با این حال، سه‌هزار نفر از ساکنان شهر دهلی‌نو در جنوب‌شهر، در محله فقیرنشین پایتخت و در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند. خانواده‌هایی که با جمعیت هشت یا حتی ۱۰ نفره در اتاق‌های کوچک مجبور به گذراندن امور روزمره زندگی هستند. بوی تعفن در کوچه‌های تنگ و باریک این محله آزاردهنده است. در گنداب خاکستری‌رنگ جوی کنار خیابان‌ها، بچه‌ها مشغول بازی‌کردن هستند. در اینجا کمتر کسی از سلامتی جسمی برخوردار است.
مالاریا و تب ناشی از آن، یکی از بیماری‌هایی است که بسیاری از اهالی جنوب‌شهر دهلی‌نو از آن رنج می‌برند. تامین هزینه درمان برای اهالی این منطقه آسان نیست و اکثریت آن‌ها از خدمات درمانی بیمه بی‌بهره‌اند.
یکی از ساکنان این منطقه فقیرنشین در این‌باره می‌گوید: «ما اغلب گرفتار بیماری مالاریا هستیم. تمام درآمد من صرف معالجه و درمان می‌شود. نزدیک به دو ماه است که من خانه‌نشین شده‌ام. از فرط بیماری دیگر توان کارکردن ندارم.» واقعیت این است که اکثر هندی‌ها از امکانات و تجهیزات ناچیز پزشکی برخوردار هستند. از هر ۱۰هندی فقط یک نفر دارای بیمه درمانی است و توان مالی استفاده از تجهیزات پیشرفته پزشکی را دارد.
هرچند در حال حاضر بیمه‌های درمانی تنها بخش کوچکی از جمعیت این کشور را پوشش می‌دهند. اما با ارائه راهکارهای جدید توسط دولت دهلی‌نو مانند برنامه داوطلبانه بیمه درمانی یا ورود شرکت‌های خصوصی به این بازار، هند همچنان یکی از بهترین مقاصد برای گردشگران سلامت است.
بیمه درمانی هند بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ میلادی حدود ۳۷درصد رشد داشته است. هرچند درصد نفوذی این نوع بیمه در این کشور همچنان پایین است، اما یکی از سریع‌ترین صنایع رو به رشد هند محسوب می‌شود. بنا بر گزارش‌های منتشرشده، ضریب نفوذ صنعت بیمه در هند طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰میلادی، از ۳/۲درصد به ۲/۵درصد افزایش یافت. این ضریب شامل انواع بیمه‌نامه‌هایی است که اکنون در این کشور در اختیار عموم مردم گذاشته می‌شود. در حال حاضر، بیش از ۷۲درصد هزینه‌های درمانی در کشور هند در زمان بیماری و از محل هزینه‌های پیش‌بینی نشده توسط خود بیماران پرداخت می‌شود؛ این روش بسیار ابتدایی است و در اغلب موارد موجب گسترش فقر می‌شود.