توسعه توریسم درمانی از طریق پیوند عضو؛ فرصتی از دست رفته
در حالی که ایران تا همین سه دهه قبل، حرفی برای گفتن در حوزه پیوند عضو نداشت، اما حالا کشور ما در برخی حوزه‌های پیوند عضو، یکی از کشورهای سرآمد جهان به حساب می‌آید. به همین دلیل، رونق گردشگری پزشکی با پیوند عضو را می‌توان جدی‌تر گرفت و موانع پیش روی این توسعه را برداشت.
به گزارش خبرگزاری گردشگری سلامت ایران، کشور ما در چند دهه اخیر توانسته است که در حوزه پیوند کبد و کلیه به دستاوردهای درخشانی برسد.
اولین عمل پیوند عضو در ایران به سال ۱۳۱۴ شمسی برمی‌گردد که پیوند قرنیه در تهران انجام شد. اولین عمل پیوند کلیه هم در سال ۱۳۴۷ در شیراز با موفقیت همراه بود. بر اساس آمارهایی که وجود دارد، فقط حدود ۸۰ مورد پیوند کلیه در ایران تا اواخر دهه ۵۰ شمسی ثبت شده است.
اما حالا در اواخر دهه ۹۰ شمسی، ایران در حوزه پیوند عضو به جایگاه قابل قبولی در جهان رسیده است. هم اکنون ۳۰ مرکز پیوند کلیه، ۹ مرکز پیوند قلب، هفت مرکز پیوند کبد و سه مرکز پیوند ریه در کشور وجود دارد. تعداد پیوند‌های کلیه هم از مرز ۵۰ هزار پیوند گذشته و شش هزار پیوند کبد و هزار پیوند قلب در ایران نیز تاکنون انجام شده است.
همچنین ایران در حوزه پیوند کبد، رتبه یک جهان را در اختیار دارد؛ طوری که فقط در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، سالانه ۷۰۰ پیوند کبد انجام می‌شود که هیچ مرکز درمانی در دنیا نتوانسته است به این رکورد، نزدیک شود.
دکتر مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت هم با اشاره به صرفه‌جویی ارزی قابل توجه از طریق انجام عمل‌های پیوند عضو در ایران، تاکید دارد: هزینه پیوند عضو در کشوری مثل آمریکا، گاهی تا چند صد هزار دلار هزینه برمی‌دارد، اما با توجه به انجام عمل‌های متعدد پیوند عضو در ایران، موفق شده‌ایم که حدود هشت میلیارد دلار صرفه جویی ارزی از این طریق داشته باشیم؛ به گونه‌ای که برای عمل پیوند عضو، نیازی به اعزام بیماران به خارج از کشور وجود ندارد.
مجموع این شرایط موجب شده است که ایران به راحتی این پتاسیل را داشته باشد که در حوزه عمل پیوند عضو، گردشگران سلامت را از نقاط مختلف دنیا جذب کند. تجربه بالای ایران در حوزه عمل پیوند عضو، این امکان بالقوه را فراهم کرده است که عمل‌های جراحی پیوند عضو در ایران برای بیماران خارجی انجام شود که در آن شرایط می‌توان به رونق گردشگری سلامت با پیوند عضو امیدوار بود.
مصوبه شورای عالی پیوند در تقابل با توسعه گردشگری سلامت
بر اساس قوانین فعلی، عمل پیوند عضو بین یک ایرانی و خارجی در خاک کشور ما وجاهت قانونی ندارد. یعنی مثلا یک بیمار خارجی نمی‌تواند برای دریافت یک کلیه پیوندی به شهروند ایرانی مراجعه کند. این قانون مجلس برای جلوگیری از تجارت اعضای بدن انسان، توجیه منطقی و عقلانی دارد، آن هم در حالی که روزانه بین هفت تا ۱۰ بیمار ایرانی به دلیل نرسیدن عضو پیوندی از دنیا می‌روند. بنابراین اگر عضو پیوندی هم در ایران وجود داشته باشد، منطق حکم می‌کند که بیمار ایرانی در اولویت دریافت این عضو پیوندی باشد.
اما مشکل اینجاست که بر اساس مصوبه شورای عالی پیوند وزارت بهداشت که در سال‌های ابتدایی اجرای طرح تحول سلامت تصویب شد، حتی دو خارجی که بخواهند عمل پیوند عضو را در ایران انجام بدهند نیز با منع قانونی مواجه هستند.
همین مصوبه اخیر را می‌توان مهم‌ترین مانع جذب گردشگر سلامت در حوزه عمل پیوند عضو دانست. البته این مصوبه جنجالی، مدافعان متعددی دارد. به طور مثال، چندی قبل، ایرج فاضل که پیشتر ریاست سازمان نظام پزشکی را بر عهده داشت، در دفاع از مصوبه شورای عالی پیوند، تاکید دارد: پیوند عضو به اتباع غیر ایرانی و جعل اسناد هویت، انحرافاتی جدی را در حوزه پیوند که آبروی کشور ما است، ایجاد کرده بود که مصوبه اخیر شورای عالی پیوند از این انحرافات، جلوگیری می‌کند.
پیشتر نیز حسن هاشمی، وزیر سابق بهداشت که او را می‌توان مهم‌ترین فرد موثر در تصویب این مصوبه دانست، در دفاع از مصوبه اخیر شورای عالی پیوند خاطرنشان کرده بود: این مصوبه برای حفظ حرمت مردمان کشورمان است و از آن دفاع می‌کنیم.
اما بهمن کشاورز، حقوقدان ایرانی در مخالفت با این مصوبه شورای عالی پیوند می‌گوید: ممنوعیت‌هایی از این قبیل از نظر بین‌المللی برای کشور ما خوب نیست. معتقدم ابطال این مصوبه ممکن است با ارائه شکایت به دیوان عدالت اداری میسر باشد. به طور کلی از نظر حقوق شهروندی و ضوابطی که از نظر انسانی به آنها معتقد هستیم، این قانون قابل دفاع نیست.
البته شکی نیست که احتمال دارد یک فرد ایرانی با جعل هویت به فکر اهدای عضو به فردی خارجی باشد یا اینکه حتی ممکن است باندهای خلافکار هم در این زمینه ایجاد شود، اما راه مقابله با این جرایم احتمالی این نیست که کل مسیر جذب گردشگر سلامت از کشورهای خارجی را ببندیم و صورت مساله را پاک کنیم، بلکه مثل همه کشورها می‌توان با تشدید نظارت‌ها و مقابله جدی با متخلفان، از این تخلف‌های موردی جلوگیری کرد و در عین حال به رونق گردشگری سلامت با پیوند عضو نیز جانی تازه بخشید.
گزارش: امین جلالوند
خیلی عجیبه که اجازه ی پیوند از طرف یک فرد خارجی به یک فرد خارجی دیگر هم وجود نداره… دلیل میاورند که ایرانی ها مدرک جعل میکنن که بتونن خودشون رو خارجی جا بزنن و به خارجی ها عضو اهدا کنن! بسیار عجیبه این دلیل… مگه جعل کردن پاسپورت و مدارک یک شهروند خارجی به همین راحتیه که هر کی دلش خواست مدرک جعل کنه!!
واقعن این تفکرات و بدبینی ها کشور رو عقب میندازه.
در کل به نظر من با توجه به منع قانونی پیوند اعضا در ایران، این مقاله نوشته شده معنا و مفهومی نداره. وقتی مجوز این کار وجود نداشته باشه حالا ما بیاییم از رونقش صحبت بکنیم فایده ای نداره.
شب نگردد روشن از وصف چراغ
نام فروردین نیارد گل به باغ
یکبار برای همیشه باید این موضوع تعیین تکلیف شود
چرا ما نمی‌توانیم مانند کشورهای رقیب‌مان برای گردشگری سلامت سیاست گذاری کنیم. به نظر می رسد آدم هایی که در این صنف حضور دارند خودشان باید آستین را بالا بزنند. سیاست های میراث فرهنگی و وزرات بهداشت در حال تبدیل کردن این صنعت به یک زمین بایر است. صنعتی کهئ هنوز سر از خاک در نیاورده با سو مدیریت برخی مدیران در حال از دست رفتن است. چرا در همایشی مثل همایش دهکگده های سلامت یک نفر از دوستان مسئول دولتی نپرسید که به جای مجوززایی چرا مشکلات ویزا را حل نمی کنند؟! چرا مشکلات حقوقی اینچنینی را حل نمی کنند. به جای راه اندازی سامانه جامع که وظیفه و رسالت بخش خصوصی است و به جای گیر دادن به سایت بیمارستان ها باید زیرساخت ها را فراهم کنند