همه‌چیز در مورد رقابت اسپاها و ماساژورها در رویداد World Spa Contest
گفت‌وگو با پانته‌آ ضیمران، مدیرعامل شرکت راما اسپا که می‌گوید اگر درست به صنعت اسپا نگاه شود می‌تواند یکی از پردرآمدترین حوزه‌های تندرستی باشد
«اسپا» اغلب برای توصیف استراحتگاه واقع در کنار چشمه‌های معدنی استفاده می‌شود که خواص زیادی برای سلامتی دارند، اما این اصطلاح در عمل شامل وسیع‌تری از امکانات و روش‌های تندرستی است. انجمن بین‌المللی اسپا (ISPA)، اسپاها را به‌عنوان مکان‌هایی تعریف می‌کند که از طریق انواع خدمات حرفه‌ای به تجدید ذهن، بدن و روح می‌پردازند.
این صنعت و بازار آن به طور روزافزونی درحال‌رشد است. بر اساس گزارش‌ها پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی اسپا با نرخ از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ رشد مرکب سالانه ۶درصدی داشته باشد. در واقع تقاضا برای خدمات اسپا به درآمد شخصی، گردشگری و سایر روندهای جمعیتی مرتبط است، اما سرعت زندگی مدرن ممکن است نیاز به این خدمات سلامتی را افزایش دهد. به همین دلیلی است که اکثر کشورهای دنیا بالاخص گردشگرپذیر در طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند که این صنعت را گسترش دهند.
به همین بهانه به سراغ پانته‌آ ضیمران رفتیم و با او گفت‌وگویی در خصوص صنعت اسپا و جایگاه و نقش آن در ایران و جهان داشتیم. ضیمران مدیرعامل شرکت «راما اسپا» است. ضیمران در رشته زبان آلمانی تحصیل کرده اما حدود 3 هزار ساعت دوره‌های ماساژ و اسپا گذرانده است. او در فرانسه نیز دوره مدیریت اسپا و دوره مدیریت هتل را گذرانده و ارزیاب هتل در حوزه گردشگری است.
در ادامه می‌توانید گزیده‌ای از این گفت‌وگو را مطالعه کنید.
——
در مورد شرکت راما اسپا بگویید. چه فعالیت‌هایی دارد؟ فعالیت‌های این شرکت محدود به ایران است یا در سطح بین‌المللی هم فعالیت می‌کند؟
شرکت ما فعالیت بین‌المللی هم دارد و با دانشگاه‌های مختلف در تعامل است. راما اسپا دوره‌های مختلف برگزار می‌کند و در زمینه راه‌اندازی اسپاهای مختلف مشاوره می‌دهد. این شرکت در حوزه اسپا و ماساژ استاندارد نویسی و استانداردسازی می‌کند.
ما تقریباً 30 هزار نفر را در زمینه اسپا و ماساژ آموزش داده‌ایم. اولین آموزشگاه فنی و حرفه‌ای را در حوزه ماساژ تأسیس کردیم. اولین پروانه کسب خدمات ماساژ را در ایران داشتیم که در واقع قبل از ما چنین پروانه‌ای تعریف نشده بود. بعلاوه، تنها و اولین انجمن تخصصی اسپا، ماساژ و حمام سنتی را زیر مجموعه وزارت گردشگری تأسیس کردیم که هنوز به‌طورجدی فعالیت خود را آغاز نکرده است
در ایران چند شرکت مختلف و چند مرکز آموزشی داریم. درواقع حدود 30 نمایندگی در ایران داریم. دو سال است که برای فعالیت‌های بین‌المللی بیشتر در ترکیه ساکن هستیم. یک شرکت ثبت شده بین‌المللی در ترکیه داریم که در زمینه توریست سلامت به‌صورت تخصصی با نگاه اسپا و ماساژ در حال فعالیت است. این شرکت سال گذشته برای اولین‌بار زیر نظر انجمن جهانی ماساژ مسابقه برون‌مرزی ماساژ را برای ایرانیان برگزار کرد. نکته این بود که برای اولین‌بار در دنیا تفکیک جنسیت داشتیم و به‌صورت حلال خانم و آقایان در این مسابقه شرکت کردند.
هدف رویداد ورلد اسپا کانتست گره‌زدن منابع انسانی و سرمایه‌گذاران بخش اسپا است. در این رویداد هم اسپاها خود را به نمایش می‌گذراند و هم ماساژورها با هم رقابت می‌کنند. در نتیجه سطح آگاهی سرمایه‌گذار از هر دو بخش بالا می‌رود. از طرف دیگر ماساژورها هم بیشتر با صنعت اسپا و گردشگری آشنا می‌شوند.
در مورد رویداد ورلد اسپا کانتست (رویداد بین‌المللی اسپا و ماساژ آنتالیا) توضیح دهید. هدف از برگزاری این رویداد چه بوده است؟
سال گذشته برند ورلد اسپا کانتست ثبت شد و شروع به فعالیت کرد. ورلد اسپا کانتست مسابقه و ارزیابی بین اسپاها است که امسال هم در 5 اردیبهشت برگزار می‌شود. ورلد اسپا کانتست رویدادی است که از بخش‌های مختلف تشکیل می‌شود. بخشی از آن رقابت اسپاها است. دومین مسابقه ماساژ هم در همین رویداد یک‌هفته‌ای برگزار می‌شود.
هدف از برگزاری این رویداد پر کردن خلایی است که هم در کشور خودمان داشتیم. البته این خلأ را می‌توان در کشورهای دیگر هم دید. ماساژورها که به‌عنوان منابع انسانی در صنعت اسپا فعالیت می‌کنند غالباً دانش کافی را در مورد این صنعت ندارند.
در دنیا رویدادهای مختلفی وجود دارند که در آنها اسپاها ارزیابی می‌شوند و با هم رقابت می‌کنند. از طرف دیگر مسابقات مختلف ماساژ هم در کشورهای مختلف برگزار می‌شوند. ولی یک حلقه مفقوده وجود دارد. هدف رویداد ورلد اسپا کانتست گره‌زدن منابع انسانی و سرمایه‌گذاران بخش اسپا است. در این رویداد هم اسپاها خود را به نمایش می‌گذراند و هم ماساژورها با هم رقابت می‌کنند. در نتیجه سطح آگاهی سرمایه‌گذار از هر دو بخش بالا می‌رود. از طرف دیگر ماساژورها هم بیشتر با صنعت اسپا و گردشگری آشنا می‌شوند.
علاوه بر رقابت اسپاها در این رویداد، معمولاً تعامل دوجانبه‌ای بین این دو گروه شکل می‌گیرد که خیلی به ارتقا اسپا در بخش‌های مختلف کمک می‌کند. این رویداد مجموعه‌ای از تبلیغ و معرفی برندهای اسپا، تعامل اسپاها با هم دیگر، کنفرانس‌ها، سخنرانی‌ها و ورکشاپ‌های مختلف است. هدف اصلی هم پر کردن شکاف بین منابع انسانی ماساژور با بخش سرمایه‌گذاری و صنعت اسپا است.
چه برندهایی از ایران و جهان در رویداد بین‌المللی اسپا و ماساژ آنتالیا شرکت می‌کنند؟
از ایران وزارت گردشگری مخصوصاً بخش توریست سلامت آن از این رویداد خیلی حمایت کرده است. جامعه هتلداران کیش، انجمن سرمایه‌گذاران کیش و معاونت طب ایرانی وزارت بهداشت نیز در رویداد حضور دارند. بعلاوه مرکز رشد و فناوری گیاهان دارویی که زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تهران است، فعالان حوزه‌های مختلف گردشگری از ایران و مجمع تشکل‌های گردشگری هم حامی رویداد هستند.
از کشورهای دیگر انجمن جهانی ماساژهای IMA، بخش توسعه گردشگری کشور مونته‌نگرو و فیلیپین در رویداد حضور دارند از دانمارک هم برندهای اسپا در رویداد شرکت کرده‌اند. بعلاوه بخش مسابقه ماساژ هم‌زمان با مسابقه ماساژ ملی ترکیه در دانشگاه اکدنیز آنتالیا برگزار می‌شود.
این چندمین دوره از رویداد بین‌المللی اسپا و ماساژ آنتالیا است؟
ما سالانه همایش‌هایی در حوزه اسپا و گردشگری در ایران برگزار می‌کردیم. آخرین همایش ما در ایران هم قبل از کرونا و با حمایت میراث‌فرهنگی در کاخ سعدآباد برگزار شد. سال گذشته هم مسابقه ماساژ برگزار شد. برند ورلد اسپا کانتست، اولین باری است که امسال برگزار می‌شود اما با پشتوانه‌هایی که قبلاً وجود داشت.
گفتید بخشی از صنعت اسپا منابع انسانی و ماساژورها هستند. جایگاه ماساژ و ماساژورهای حرفه‌ای در صنعت اسپا دقیقاً کجاست؟ وضعیت ایران در بخش ماساژ چگونه است؟
به‌خاطر مشکلات فرهنگی در ایران به ماساژورها اهمیت زیادی داده نمی‌شد و اسپاها نمی‌توانستند ماساژورهای حرفه‌ای را از غیرحرفه‌ای تشخیص دهند. درست است که سازمان‌های فنی حرفه‌ای آموزشگاه‌های ماساژی دارند اما هیچ‌وقت ارزیابی و ارزش‌گذاری روی ماساژ انجام نشده است. چیزی که ما متوجه شدیم این بود که می‌توان به محدودیتی که در این سال‌ها وجود داشته به چشم یک نقطه قوت نگاه کرد.
محدودیت و ناشناخته ماندن ماساژورهای حرفه‌ای، آنها را مجبور به تمرکز روی تکنیک‌های ماساژ کرد. کشور ما از لحاظ تکنیک‌های ماساژ در دنیا حرف زیادی برای گفتن دارد. یعنی ماساژورهای ما می‌توانند به جامعه جهانی معرفی شوند و در آن کار کنند.
نقطه‌ضعف اصلی جامعه ماساژ ما این است که در همه کشورهای جهان، ماساژ زیر مجموعه اسپا یا گردشگری کار می‌کند اما در کشور ما چنین نگاهی وجود ندارد. در نتیجه ماساژورهای ما با اینکه از لحاظ تکنیکی قوی هستند اما نگاه درستی به صنعت گردشگری ندارند. ما باید این بخش‌ها را به هم پیوند بزنیم و کاری کنیم اطلاعات آنها از هم افزایش یابد.
صنعت اسپا می‌تواند تقویت‌کننده صنعت گردشگری باشد. یعنی کشوری که صنعت گردشگری خوبی دارد، به صنعت اسپا نیز به‌خوبی پرداخته است. اسپا با اینکه زیرمجموعه است اما به‌عنوان یک بخش مستقل تقویت‌کننده و جذاب می‌تواند در صنعت گردشگری نقش زیادی داشته باشد. اما به‌شرطی که نگاه درستی به آن شود.
جایگاه صنعت اسپا در کشورهای گردشگرپذیر چگونه است؟ گفتید در ایران نگاه درستی به این صنعت وجود ندارد. باتوجه‌به این موضوع جایگاه اسپا در ایران کجاست؟
صنعت اسپا شامل بخش‌های مختلف می‌شود مثل اسپای بیوتی، اسپاهای ورزشی، اسپاهای سلامتی، اسپاهای مدیکال و… . اسپا طبق آمار جز 5 صنعت برتر درآمدزا بین صنایع خدماتی در کل جهان است و به‌سرعت نیز درحال‌رشد است.
ما ظرفیت و توانایی‌های خوبی در این صنعت داریم. حتی نوع آداب و فرهنگ و محدودیت‌های ما، نه‌تنها نقطه‌ضعف نیستند بلکه می‌توانند نقطه قوت ما نیز باشند. برای مثال گردشگری ما در سطح بین‌المللی و در خارج ایران به‌صورت حلال و تفکیک شده است. این مسئله نه‌تنها برای کشورهای مسلمان و مسلمانان بلکه برای اروپایی‌ها هم جذاب است. اگر درست به این صنعت نگاه شود و در مسیر درستی حرکت کند، جز 5 صنعت برتر است. مسیری که ما داریم می‌رویم بسیار اشتباه است.
این صنعت در گردشگری چه نقشی ایفا می‌کند؟
سال‌هاست کشورهای مختلف درحال‌توسعه صنعت گردشگری خود در حوزه‌های مختلف هستند. این صنعت در تمام دنیا درحال‌رشد است. صنعت اسپا یک جذابیت جدید و بسیار وسیع دارد. هم به‌صورت مستقل می‌تواند انجام شود و هم اینکه هر شهر و کشوری می‌تواند کانسپت خاص خود را در صنعت اسپا داشته باشند.
صنعت اسپا می‌تواند تقویت‌کننده صنعت گردشگری باشد. یعنی کشوری که صنعت گردشگری خوبی دارد، به صنعت اسپا نیز به‌خوبی پرداخته است. اسپا با اینکه زیرمجموعه است اما به‌عنوان یک بخش مستقل تقویت‌کننده و جذاب می‌تواند در صنعت گردشگری نقش زیادی داشته باشد. اما به‌شرطی که نگاه درستی به آن شود.
ما بعد از کرونا دچار یک بحران شدید در صنعت گردشگری شدیم. شاید پرداختن به بخش‌هایی مثل اسپا بتواند به احیای ساختار گردشگری کمک کند.
برای بهبود وضعیت اسپا در ایران چه کارهایی می‌توان انجام داد؟ نقطه ضعف این صنعت در سایر کشورها چیست؟
صنعت اسپا در تمام دنیا به‌جز ایران زیرمجموعه صنعت گردشگری است. ما حدود 6 سال است که با فعالیت‌های مختلف تلاش کرده‌ایم تا گردشگری ایران اسپا را بخشی از خودش بداند. به‌تازگی این نگاه در حال شکل‌گیری است.
اما مسئله این است که باید چه کاری برای بهبود این صنعت انجام شود. در وهله اول باید ببینیم نقاط ضعف چیست. نقاط ضعف در این صنعت در ایران با سایر کشورها تفاوت دارند. در ایران مسیر اسپا و ماساژ اشتباه است. یعنی این صنعت وارد مسیر ورزشی و سازمان فنی و حرفه‌ای شده است. ما داریم تلاش می‌کنیم که مسیر این صنعت از وزارت گردشگری بگذرد.
گذشته از ایران این صنعت در کل دنیا یک نقطه ضعف دارد. صنعت اسپا باید یک مثلث باشد که یک ضلع آن را سرمایه‌گذار متخصص در حوزه گردشگری، ضلع دوم را متخصص حوزه اسپا و گردشگری و ضلع سوم را نیروی انسانی که کار خدمات را انجام می‌دهد، تشکیل دهند.
معمولاً در این صنعت سرمایه‌گذار مستقیماً با نیروی انسانی ارتباط برقرار می‌کند و ضلع متخصص و ناظر حذف می‌شود. این چالشی است که هم در ایران و هم در کشورهای دیگر وجود دارد. برای مثال یک هتل ممکن خدمات اسپای خوبی ارائه دهد اما به دلیل فقدان نگاه تخصصی، نیروی انسانی ضعیفی داشته باشد. تمام بخش‌ها باید همخوانی داشته باشند و یکپارچه‌سازی شوند. در هتل‌های ایران خدمات اسپایی که هتل‌ها ارائه می‌دهند با سطح هتل همخوانی ندارد. یعنی هتل 5 ستاره بخشی که از رده خارج شده را به اسپا تخصص داده که اصلا در حد آن هتل نیست.
سرمایه‌گذار و هتل باید بدانند که در کنار نیروی انسانی حتماً یک مشاور متخصص قرار دهند که هم از گردشگری و هم از اسپا آگاه باشد.
باتوجه به این موضوع برندی وجود دارد که در این زمینه به‌صورت موفق عمل کرده باشد؟
مجموعه‌های مختلفی در حال فعالیت هستند اما به‌صورت پراکنده. اینکه برندی با نگاه گردشگری و گردشگری تندرستی فعالیت کند و موفق باشد، وجود ندارد.
نوشته‌های مرتبط:
رویداد بین‌المللی اسپا و ماساژ world spa contest اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار می‌شود