گردشگری سلامت ایران در سال 2023، بررسی فرصت‌ها و تهدیدها
با حضور دکتر علی بزازی، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت طب‌مدتوریسم بررسی شد
در سال‌های گذشته توجه به گردشگری سلامت در سطح حاکمیتی و بخش خصوصی افزایش یافته است چرا که ایران با وجود تعداد زیاد دانشگاههای علوم پزشکی، درمانگاهها، بیمارستانها و پزشکان خبره و موفق قابلیت زیادی در این زمینه دارد و میتواند بهتر از کشورهای اطراف عمل کند. توریسم سلامت با توجه به فرصتهای بی نظیری که میتواند ایجاد کند به بحث داغ مجامع نوین تبدیل شده است.
در همین راستا بررسی چالش‌ها و فرصت‌هایی که توریسم سلامت در کشور میتواند ایجاد کند باید اولویت قرار گیرد. از همین رو در برنامه کشیک سلامت که یکی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های شبکه سلامت است نشستی تحت عنوان «گردشگری سلامت در سال 2023» با حضور دکتر علی بزازی، مدیرعامل شرکت عصر طب بینالملل با نام تجاری «طب مد توریسم» که به عنوان رهبر گردشگری سلامت ایران در سال 2023 معرفی شده است، برگزار شد. دکتر بزازی به نوعی پرچمدار گردشگری سلامت در ایران شناخته می‌شود و با توجه به چندین سال سابقه در این حوزه و موفقیتهای بسیار در حوزه پزشکی نظرات ارزشمندی در ارتباط با موانع و راهکارهای موثر برای غلبه بر چالش‌ها دارد.
دکتر بزازی در این نشست عنوان کرد: حوزه گردشگری سلامت حوزه بسیار جذابی برای هر شنونده حقیقی و حقوقی است. بسیاری از افراد به دلیل درآمد دلاری به این بخش علاقه دارند و ترغیب میشوند وارد این حوزه شوند. Tebmedtourism درسال گذشته تقریبا یک تا دو میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشتهاست. در سال 99 وزارت بهداشت به بیش از 200 شرکت مجوز تسهیلگری سلامت اعطا کرد در حالی که امروز از این شرکت ها کمتر از 3 شرکت در این زمینه فعالیت میکنند. بسیاری از این شرکتها تغییر فعالیت دادند یا ورشکست شدند.
دکتر بزازی با بیان اینکه یکی از اقداماتی که دولت میتواند در زمینه گردشگری سلامت انجام دهد حذف ویزا و یا ارائه ویزای فرودگاهی است، گفت: بنا به گفته وزیر محترم گردشگری و میراث فرهنگی، جناب آقای مهندس ضرغامی، قرار است در آینده برای 60 کشور شرط ویزا برای ورود به ایران برداشته شود که قدم بزرگی در این مسیر است. در مجموع حاکمیت، دولت و مجلس به این نتیجه رسیدهاند که باید این بخش را تقویت کرد. کشورهای همسایه ما مانند ترکیه در توریسم سلامت بسیار فعال هستند و تخفیفهای خوبی در زمینه بلیط مسافران از ایرلاین‌ها دریافت میکنند. ما نیز در ایران با برخی ایرلاین‌ها در این زمینه صحبت کردهایم و اعلام آمادگی کردهاند تا 10 درصد به این بخش تخفیف دهند. بنابراین لازم است این مذاکرات با ایرلاین‌ها در سطح حاکمیتی باشد تا مثمر ثمر واقع شود.
وی افزود: اگر میخواهیم در گردشگری سلامت پیشرفت کنیم باید در حوزههای مختلف کار کنیم. به عنوان مثال رشتههای دانشگاهی مرتبط در این زمینه ایجاد شود. همچنین نیاز است در معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری در این حوزه تحقیقات انجام شود. همچنین میتوان در سفارتخانههای مختلف این حوزه را معرفی کرد. به عنوان مثال کشور هند در سفارتخانههای کشورهای مختلف کارشناس توریسم سلامت مستقر کرده است. این اقدامات نیاز است در کشور ما نیز انجام شود و ما نیاز به یک برنامه سازمانیافته داریم.
با هدف‌گذاری درست و برنامه‌ریزی روی کشورهای مختلف و اعطا تسهیلات به بخش خصوصی میتوانیم در این زمینه موفق باشیم و بسیار بهتر عمل کنیم.
دکتر بزازی با بیان اینکه در یک سال گذشته همکاری حاکمیت با بخش خصوصی در گردشگری سلامت توسعه یافته است گفت: باید در سطح حاکمیت در این زمینه هم‌افزایی باشد. یعنی اولویت با منافع جمعی باشد. این موضوع نه تنها برای بخش دولتی بلکه بخش خصوصی نیز هست. «من اعتقاد دارم هنوز ایران به 10 درصد از توان خود در این زمینه نرسیده است. باید با همکاری یکدیگر هزینه‌ها را تقسیم کنیم و از همه توان خود استفاده کنیم.»
وی خاطر نشان کرد: هرچند حتی حمایت کوچک از ارگانهای مختلف برای ما بسیار کمک‌کننده است اما باید یاد بگیریم روی پای خودمان بایستیم و انتظار حمایت از کسی نداشته باشیم. اگر اراده کنیم میتوانیم با یک شیب ملایم کارهای خود را گسترش دهیم و موفق شویم. انتظارات بیش از حد هم داشتن شاید خیلی مناسب نباشد.
دکتر بزازی با بیان اینکه افرادی که به عنوان ایجنت یا دلال در گردشگری سلامت فعالیت میکنند به افزایش ارزآوری کمک میکنند، سازماندهی و شناسنامهدار کردن این افراد را راهی مهم برای دستیابی به اهداف مهم در این زمینه عنوان کرد. وی گفت: ما باید ایجنتها را وارد چرخه کاری خود کنیم. وقتی این افراد بدون برنامه‌ریزی کار میکنند ممکن است با واسطهگری و کارهای اشتباه به اعتبار ایران در این زمینه لطمه بزنند و میزان ورود گردشگر کاهش یابد. این ایجنتها باید دعوت به همکاری شوند و آموزش ببینند و وقتی به سطح خوبی از دانش رسیدند می توانند به عنوان نماینده یک شرکت کار کنند و منافع مالی آنها نیز تامین شود.
من اعتقاد دارم هنوز ایران به 10 درصد از توان خود در زمینه‌ی گرشگری سلامت نرسیده است. باید با همکاری یکدیگر هزینه‌ها را تقسیم کنیم و از همه توان خود استفاده کنیم.
وی در ارتباط با تبلیغات برای جذب گردشگر خارجی گفت: مکزیک یکی از مقاصد گردشگری سلامت است. در این کشور پزشکانی وجود دارند که بخشهای خاصی تنها برای تبلیغات دارند و به عنوان مثال در شبکههای اجتماعی مختلف تبلیغ میکنند. این افراد در دوران کووید-19 ارزآوری زیادی برای کشور خود داشته‌اند. متاسفانه این کار در بیمارستانهای ما انجام نمیشود. به نظر من بهترین تبلیغات عملی برای ایران، درمان مشکل بیماران مخصوصا در حوزه پیوند عضو، ناباروری و بیماریهای قلبی است که بسیار تاثیرگذار است و مشکل بزرگی از این بیماران را حل میکند. ما نیز در طب مد توریسم در حال تبلیغات هستیم و در بسیاری از نمایشگاههای خارجی شرکت کردهایم. همچنین در حوزه دیجیتال نیز فعال هستیم. گاهی در کشورهای دیگر به ما می‌گویند اقداماتی که بخش خصوصی در زمینه تبلیغات گردشگری سلامت انجام میدهد وظیفه دولت‌ها برای جذب گردشگر است و نباید بخش خصوصی این کار را انجام دهد.
دکتر بزازی در حوزه رقابت و کمک های حاکمیتی گفت: رقابت غیرمستقیم و انتفاع شخصی غیر دولتی بوده است ولی رقابت مستقیم در این زمینه ندیدهایم. به نظر می رسد اگر یک نهاد واحد در این زمینه کار کند که نگاه ملی داشته باشد بهتر است. مهم نیست سازمان میراث فرهنگی یا وزارت بهداشت یا وزارت امور خارجه باشد، تنها نیاز است نگاه ملی و حمایتی داشته باشند. در یک سال اخیر این نگاه ملی برای گردشگری سلامت بهتر شده است.
گرشگری سلامت زود بازده نیست و باید روی کشورهای خارجی کار کنید که برخی از آنها هیچ شناختی از ایران ندارند. بنابراین صبر و ممارست زیادی داشته باشید. یکی از مهمترین اصول برای ورود به این حوزه شناخت دقیق آن است. مسائل و مشکلات زیادی وجود دارد و در یک سال اخیر قدمهای مثبتی نیز در این زمینه برداشته شده‌است.
وی با بیان اینکه ایران پتانسیل زیادی در گردشگری سلامت دارد گفت: به عنوان مثال طب مد توریسم یک دفتر در یک کشور اروپای شرقی با 300 هزار نفر جمعیت دارد که امسال 250 هزار دلار ارزآوری برای کشور داشته است. با هدف‌گذاری درست و برنامه‌ریزی روی کشورهای مختلف و اعطا تسهیلات به بخش خصوصی میتوانیم در این زمینه موفق باشیم و بسیار بهتر عمل کنیم.
مدیرعامل عصر طب بین الملل عنوان کرد: در آخر توصیه من به افرادی که میخواهند به گردشگری سلامت وارد شوند این است که باید آهسته و پیوسته این مسیر را طی کنند. باید برنامه‌ریزی طولانی مدت داشته باشند. این حوزه زود بازده نیست و باید روی کشورهای خارجی کار کنید که برخی از آنها هیچ شناختی از ایران ندارند. بنابراین صبر و ممارست زیادی داشته باشید. یکی از مهمترین اصول برای ورود به این حوزه شناخت دقیق آن است. مسائل و مشکلات زیادی وجود دارد و در یک سال اخیر قدمهای مثبتی نیز در این زمینه برداشته شده‌است.