کمبود جراح عروق؛ سنگی در مسیر توسعه گردشگری پزشکی ایران

ایران در زمینه درمان بیماری‌های قلبی و عروقی در زمره یکی از کشورهای ممتاز منطقه به حساب می‌آید، اما برای جذب توریست سلامت از این مسیر با مشکل جدی کمبود جراح عروق مواجه است

در شرایطی که کشور ما یکی از کشورهای مطرح جهان در حوزه درمان بیماری‌های قلبی و عروقی به حساب می آید، اما کمبود جراح عروق در ایران را می‌توان یکی از مهم‌ترین پاشنه آشیل‌های حوزه درمان بیماری‌های عروقی در ایران دانست.

به گزارش خبرگزاری گردشگری سلامت ایران، در اغلب کشورهای جهان، بیماری‌های قلبی و عروقی به عنوان عامل اول مرگ و میر شناخته می‌شود. حتی بر اساس پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی، آمار فوتی‌های قلبی و عروقی تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۲۳ میلیون نفر خواهد رسید. بنابراین طبیعی است که در این شرایط، آمار مراجعه بیماران به متخصصان قلب و عروق و سفرهای درمانی برای دسترسی به این خدمات حیاتی افزایش پیدا کند.

اگرچه با توجه به جایگاه فاخر ایران در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی، وجود پزشکان مجرب و تجهیزات پیشرفته در حوزه درمان قلب و عروق، کشور ما می‌تواند یکی از مهم‌ترین مقصدهای جهان برای درمان بیماری‌های قلبی و عروقی باشد، اما برای دستیابی به چنین جایگاهی به شدت با کمبود جراح عروق در ایران مواجه هستیم.

باید در نظر داشت که به دلیل شیوع سبک زندگی شهرنشینی، کم تحرکی، تغذیه ناسالم و افزایش مصرف دخانیات، شاهد افزیش آمار بیماران قلبی و عروقی در جهان هستیم. در این وضعیت اگر به دنبال جذب بیشتر بیماران خارجی مبتلا به اختلالات عروقی و ارائه خدمات درمانی به توریست‌های سلامت هستیم، باید بتوانیم که برای افزایش آمار جراحان عروق در کشور، گام جدی برداریم.

بر اساس آمارها، کشور ما فقط حدود ۶۰ جراح عروق دارد که این تعداد جراح برای درمان بیماران داخلی هم کفایت نمی‌کند، چه برسد به اینکه این جراحان بخواهند در حوزه جراحی عروق به گردشگران سلامت هم خدمات ارائه بدهند.

با توجه به اینکه نیمی از مرگ و میرها در کشور ما به دلیل بروز بیماری‌های قلبی و عروقی اتفاق می‌افتد، کمبود جراح عروق در ایران می‌تواند هم تبعات مرگ باری برای بیماران داخلی داشته باشد و هم دست کشور را از بخش مهمی از درآمدهای گردشگری پزشکی کوتاه کند.

جای خالی جراح عروق در ۱۲ استان کشور

باید در نظر داشت که به دلیل شیوع سبک زندگی شهرنشینی، کم تحرکی، تغذیه ناسالم و افزایش مصرف دخانیات، شاهد افزیش آمار بیماران قلبی و عروقی در جهان هستیم. در این وضعیت اگر به دنبال جذب بیشتر بیماران خارجی مبتلا به اختلالات عروقی و ارائه خدمات درمانی به توریست‌های سلامت هستیم، باید بتوانیم که برای افزایش آمار جراحان عروق در کشور، گام جدی برداریم.

چندی قبل هم دکتر محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی به همین کمبود جدی اشاره کرد و گفت: در رشته جراحی عروق، ۱۲ استان کشور حتی یک جراح هم ندارند، خیلی تلاش کردیم این مشکل را رفع کنیم، ولی هنوز موفق نشده‌ایم.

با توجه به اینکه در ۱۲ استان کشور، اصلا جراح عروقی وجود ندارد که بخواهد به بیماران داخلی خدمات بدهد، بنابراین در این اوضاع و احوال، می‌توان گفت که حداقل در ۱۲ استان کشور، هیچ ظرفیتی برای جذب توریست سلامت در حوزه جراحی عروق وجود ندارد.

البته در سطحی کلان‌تر، یکی از عمده مشکلات نظام آموزش پزشکی در ایران، عدم توازن بین تعداد دانش آموختگان رشته‌های مختلف گروه پزشکی است. این مشکل نیز فقط مربوط به سال‌های اخیر نیست، بلکه چندین دهه است که ساختار آموزش پزشکی ما با این چالش مواجه است.

همچنین دکتر محراب مرزبان، متخصص بیماری‌های قلب و عروق هم با اشاره به مشکل کمبود جدی متخصص در حوزه درمان بیماری‌های قلب و عروق، یادآور می‌شود: درحال حاضر ۲۴۰ متخصص جراحی قلب در کشور داریم که فعلا این تعداد جراح با توجه به جمعیت کنونی کشور، جوابگوی نیاز بیماران هستند؛ اما اگر سالانه هشت تا ۱۰ جراح قلب بازنشسته شوند، با این حجم افزایش بیماری‌ها، در آینده ای نه چندان دور با مشکل کمبود متخصص جراحی قلب مواجه خواهیم بود.

توزیع نابرابر جراحان عروق در ایران

وقتی بیمار داخلی و خارجی نتوانند به راحتی به جراح عروق دسترسی داشته باشند و مجبور شوند که مدت‌های زیادی در صف انتظار دریافت خدمات درمانی باشند، آنگاه بروز نارضایتی در بین بیماران داخلی، اجتناب ناپذیر خواهد بود و توریست سلامت هم ایران را برای انجام جراحی عروق انتخاب نخواهد کرد.

دکتر محمدرضا رجبی، متخصص قلب و عروق هم از دریچه دیگری به مشکل کمبود جراح عروق در ایران نگاه می‌کند و می‌گوید: علاوه بر اینکه کشور ما با کمبود جدی جراح عروق مواجه است، توزیع جغرافیایی جراحان عروق در ایران نیز متوازن و متعادل نیست، طوری که اغلب این جراحان در تهران و برخی کلان‌شهرهای کشور فعالیت می‌کنند.

همچنین به گفته رجبی، گاهی برخی موازی‌کاری‌ها بین فعالیت جراحان عروق و برخی متخصصان و جراحان در تخصص‌های دیگر نیز ایجاد می‌شود که همین موضوع نیز به کیفیت درمان بیماری‌های قلبی و عروقی لطمه می‌زند و موجب نارضاینی جراحان عروق می‌شود.

البته در سطحی کلان‌تر، یکی از عمده مشکلات نظام آموزش پزشکی در ایران، عدم توازن بین تعداد دانش آموختگان رشته‌های مختلف گروه پزشکی است. این مشکل نیز فقط مربوط به سال‌های اخیر نیست، بلکه چندین دهه است که ساختار آموزش پزشکی ما با این چالش مواجه است؛ طوری که در برخی رشته‌های تخصصی با اشباع پزشک متخصص روبرو هستیم، اما در برخی رشته‌های دیگر مثل جراحی عروق با کمبود جدی مواجهیم. اصلاح این شرایط، علاوه بر اینکه می‌تواند توزیع نیروی متخصص در کشور را منطقی و متعادل سازد، موجب خواهد شد که توریست سلامت نیز برای پیدا کردن جراح عروق در ایران به دردسر نیفتد و در فرآیندی ساده‌تر به خدمات جراحی عروق در کشور دسترسی داشته باشد.

گزارش: امین جلالوند