دیپلماسی فعال؛ گره گشای موانع گردشگری سلامت

نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت ، بسیار حیاتی و راهبردی است. زمانی گردشگری سلامت به نقطه مطلوب خود می رسد که ارتباطات بین المللی و دیپلماسی ما فعال تر باشد و بتوانیم گردشگران را به این اقناع برسانیم که ایران می تواند مقصد آرامش بخش و مطمئنی برای درمان بیماران خارجی باشد. وقتی می گوییم دیپلماسی فعال، به طور کلی منظورمان این است که باید با دانش و تعامل سازنده در مسیری گام برداریم که اغلب کشورها بخصوص کشورهای همسایه برای سفر به ایران و درمان بیماری خود، تردیدی برای انتخاب ایران به خود راه ندهند.

این دیپلماسی فعال که بیشترین بار آن به دوش وزارت بهداشت، وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است، می تواند گردشگری سلامت را پررونق کند و چرخ های این صنعت را با شتاب بیشتری به حرکت درآورد.

نباید از خاطر برد که گردشگری سلامت هم می تواند دیپلماسی را فعال کند و مراوادات سیاسی بین کشورها را هموارتر سازد. در حقیقت، گردشگری سلامت و دیپلماسی می توانند تاثیر متقابلی روی همدیگر داشته باشند و در یک رابطه برد- برد، هر دو به توسعه قابل توجهی دست پیدا کنند.

دکتر علیرضا زالی، رئیس سابق سازمان نظام پزشکی، نیز با اشاره نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت و همچنین با بیان اینکه حوزه سلامت کمترین مناقشه سیاسی در عرصه بین‌المللی را دارد، تاکید می کند: گردشگری سلامت فرصت استثنایی در حوزه دیپلماسی عمومی کشورهاست. کشور ما  در حوزه سلامت در اوج خودکفایی است و از نظر جایگاه علمی و مهارتی در رتبه ممتازی قرار داریم. با کشورهای اسلامی در حوزه درمان ناباروری، موضوعات شرعی مشترکی داریم که می توان با این امکان، میزبان مناسبی برای درمان ناباروری مردم جوامع اسلامی شویم. مثلا بسیاری از مردم مسلمان، به تزریق واکسن های حلال علاقه مند هستند و جوامع اسلامی می توانند در این رابطه با یکدیگر همکاری داشته باشند. به طور نمونه، کشورهای اسلامی می‌توانند با تاسیس شرکت‌های بیمه‌ای در کشورهای اسلامی، صندوق‌های حمایتی قوی برای توریسم درمانی ایجاد کنند.

به گفته زالی، در روابط بین کشورها حوزه سلامت کمترین تاثیر پذیری را از مسائل سیاسی دارد و در عین حال، در ارائه هیچ خدمتی در عرصه سلامت وابستگی نداریم. رعایت مسائل شرعی و بحث محارم یکی از نقاط استراتژیک مهم و از اشتراکات فرهنگی و دینی در بین کشورهای اسلامی محسوب می شود که رعایت آن در نظام سلامت ایران جلوه بارزی دارد.

 

مسیر دیپلماسی موفق از گردشگری سلامت می گذرد

نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت ، نقشی نیست که بتوان آن را انکار کرد. هم اکنون حدود ۱۲۰ هزار پزشک شامل ۳۰ هزار نفر متخصص، پنج هزار فلوشیپ و فوق تخصص و ۸۰ هزار نفر هم پزشک عمومی در کشور فعال هستند که سالانه حدود ۸۵۰ میلیون خدمت درمانی بستری و سرپایی با کمک آنها انجام می شود. این گروه از پزشکان، این توانایی را دارند که در صورت فعال تر شدن دیپلماسی، گردشگری سلامت را به قله های سودآوری برسانند.

حسن قشقاوی، معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه هم با اشاره به این که گردشگری، صنعت سوم بعد از نفت و گاز و صنایع هیدروکربن و خودروسازی است، به اهمیت دیپلماسی در گردشگری سلامت اشاره می کند و می گوید: بهترین راه دیپلماسی، گردشگری است، چرا که نشان دهنده پیشرفت و وجود امنیت و سلامت کشورهاست. گردشگری باعث ایجاد ترقی در اقتصاد ملی، افزایش تبادل علم و افزایش کسب علم و باعث شناخت سنت کشورها می شود. هر چه میزان گردشگران بیشتر باشد، سطح اقتصاد ملی بیشتر خواهد شد و گردشگری باعث افزایش میزان درآمد و پویایی می شود.

قشقاوی با اشاره به نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت تاکید دارد: باید از درآمد گردشگری، مجلس شورای اسلامی ردیف بودجه بگذارد و این ردیف بودجه برای ارتقای گردشگری باشد. از لحاظ پیشرفت در حوزه پزشکی تفاوت چندانی با کشورهای پیشرفته نداریم، فقط شاید در تجهیزات مدرن کمی با آنها متفاوت باشیم.

همچنین او با تاکید بر نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت ، یادآوری می کند: معرفی جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری ایران اسلامی در دستور کار تمام سفیران ایران در کشورهای خارجی قرار دارد. در سایت‌های سفارت‌خانه‌ها جاذبه‌های گردشگری برای گردشگران خارجی معرفی شده است و در این میان سفیران در مراسم‌های مختلفی که حضور دارند جایگاه ایران در صنعت گردشگری را برای همگان معرفی می‌کنند.

وی با بیان اینکه در گذشته زمان‌بر بودن دریافت ویزا، مهمترین عامل عدم استقبال گردشگران خارجی محسوب می شد، اما هم اکنون گردشگران خارجی ۱۸۰ کشور دنیا می‌توانند در فرودگاه های بین المللی کشورمان در مدت چند دقیقه کوتاه ویزا دریافت کنند، تصریح می کند: در این میان سیاست لغو روادید دوجانبه نیز با برخی کشورها صورت گرفته است تا بتوان به اهداف مدنظر در حوزه گردشگری دست یابیم.

موضع مثبت وزارت خارجه برای توسعه گردشگری سلامت

بر اساس آمارها، کشور هند در سال ۹۵ شمسی، یک و نیم میلیون گردشگر سلامت را جذب کرده است و این روند افزایش جذب گردشگران سلامت، کماکان ادامه دارد، آن هم در حالی که توان پزشکان ایرانی، دست کمی از پزشکان  هندی ندارد و حتی در خیلی از حوزه های پزشکی، توان درمانی ایران بسیار بالاتر از کشورهای دیگر است.

دکتر حسین کهریزی، کارشناس علوم سیاسی و روابط بین الملل نیز با اشاره به نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت ، یادآور می شود: کار پزشک، مدیران مراکز درمانی و فعالان بخش خصوصی در حوزه گردشگری سلامت، تقویت دیپلماسی نیست و آنها قاعدتا تخصصی هم در این زمینه ندارند، به همین دلیل، مسئولان وزارت امور خارجه باید برای ترغیب بیماران خارجی و سفر به ایران، مذاکرات مداومی را با مسئولان کشورهای مختلف داشته باشند.

به گفته کهریزی، میزان ورود گردشگر سلامت به یک کشور، می تواند نشان دهنده کارکرد یک دیپلماسی باشد. به تعبیر دیگر، تعداد بالای گردشگر سلامت در هر کشوری می تواند یکی از عیارهای یک دیپلماسی فعال باشد

پیشتر نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در گفتگو با رسانه ها از عزم این وزارتخانه برای رونق گردشگری سلامت، سخن گفته و اعلام کرده بود که این وزاتخانه توجه ویژه ای به تسهیل زمینه های اقتصاد مقاومتی دارد که گردشگری سلامت از جمله آنها است.

ظریف با اشاره به نقش دیپلماسی فعال در توسعه گردشگری سلامت تاکید کرده بود: به لطف خداوند و تلاش دانش آموختگان کشور، جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت های خوبی در حوزه گردشگری سلامت برخوردار است. وزارت امور خارجه در این دوره توجه ویژه ای به تسهیل زمینه های اقتصاد مقاموتی دارد که با همکاری وزارتخانه های امور خارجه و بهداشت و نیز معاونت ریاست جمهوری در سازمان میراث فرهنگی، برای تحقق اهداف در حوزه گردشگری سلامت برنامه ریزی و کمیته مربوط در تمام استان ها ایجاد شده است تا بتوانیم از تمام ظرفیت های کشور بهره ببریم.

در نظر بگیرید که جمعیت هلال احمر به عنوان بزرگ ترین نهاد مردمی ایران که در عرصه بین المللی نیز بسیار فعال است، ماهانه حدود ۱۰۰ بیمار خارجی را درمان می کند، در حالی که ظرفیت درمانی این نهاد امدادرسان، بسیار بالاتر از این ارقام است. فعال تر شدن دیپلماسی می تواند هم هلال احمر و هم سایر فعالان عرصه گردشگری سلامت را به روزهای آینده این صنعت، امیدوارتر کند.

امین جلالوند