جای یک پلتفرم جامع گردشگری سلامت در ایران خالی است
گفت‌وگو با مهدی صادقپور، بنیانگذار استارتاپ فرست کوئست که می‌خواهد پای گردشگران خارجی را به‌ایران باز کند
استارتاپ فرست کوئست را می‌توان یکی از استارتاپ‌های فعال و موفق در جذب گردشگر خارجی به حساب آورد که در بهمن ماه امسال چهارمین سال راه‌اندازی خود را جشن می‌گیرد. استارتاپ فرست کوئست توسط مهدی صادقپور، مینا قادری و علی ایمانی‌پور بنیانگذاری شده است. با مهدی صادق پور به گفت‌وگو نشستیم تا بیشتر از استارتاپشان بدانیم.
مهدی ۳۱ ساله و متولد لاهیجان است. او لیسانس مهندسی مکانیک و ارشد MBA از دانشگاه شریف دارد و قبل از راه‌اندازی این استارتاپ در حوزه مکانیک، مهندس تاسیسات بوده است.« علاقه من به فعالیت در زمینه گردشگری از یک اتفاق شکل گرفت. من در صفحه شخصی فیس‌بوک صفحه humans of new York را دنبال می‌کردم که در آن یک عکاس آمریکایی از مردم عکاسی می‌کرد و از آنها می‌پرسید که چه چیزی را دوست دارند با مردم دنیا به اشتراک بگذارند. در سال ۲۰۱۲این عکاس به‌ایران می‌آمد و عکس‌هایی از مردم و کوچه و بازار تهران به اشتراک گذاشت. نکته قابل‌توجه کامنت‌هایی بود که افراد زیر پست‌ها منتشر می‌کردند و بسیاری از افراد حتی نمی‌دانستند ایران در کدام نقطه کره زمین قرار دارد. با مطالعه کامنت‌ها متوجه شدم اکثر مردم دنیا تصویر درستی از‌ایران در سر ندارند.این اتفاق از یک طرف و تمایل من به راه‌اندازی یک کسب وکار از طرف دیگر انگیزه‌ای شد که بر روی این حوزه به صورت جدی تر متمرکز شوم و استارتاپ فرست کوئست را در سال ۹۳ راه بیاندازم که در حال حاضر یک تیم ۱۳ نفره هستیم.»
در حال حاضر در استارتاپ فرست کوئست چه خدماتی را ارائه می‌دهید؟
فرست‌کوئست یک پلتفرم جامع برای سفر به ایران است. به طور کلی سفر سه مرحله تحقیق، برنامه‌ریزی و خرید را شامل می‌شود. ما در فرست‌کوئست تلاش می‌کنیم این سه مرحله را برای توریست‌های خارجی که قصد سفر به‌ایران را دارند پوشش دهیم. بخش خرید خدمات خدماتی همچون خرید ویزا، بیمه، رزرو هتل، پرواز، اتوبوس، قطار، راهنمایان گردشگری و هر نوع خدمات دیگری یک گردشگر خارجی نیاز دارد شامل می‌شود. در واقع استارتاپ فرست کوئست بستری را فراهم آورده است که توریست‌های خارجی را به تامین‌کننده خدمات در‌ایران مرتبط می‌کند.
طبق آخرین آماری که دولت منتشر کرده است ۶ میلیون فرد خارجی در سال گذشته به ایران وارد شده‌اند. البته ما به این تعداد گردشگر خارجی نمی‌گوییم چرا که تقریبا نیمی‌از‌این آمار مربوط به گردشگران زیارتی و درمانی است که از کشورهای عراق و آذربایجان وارد ایران شده‌اند.
با چند تامین‌کننده خدمات همکاری دارید؟
به صورت کلی تعداد تامین‌کنندگان در حوزه‌های مختلف به حدود ۸۰۰ می‌رسد. که تامین‌کنندگان متنوعی از جمله هتل‌ها، راهنمایان گردشگری محلی، ایرلاین‌ها و شرکت‌های حمل و نقل مختلف و غیره را شامل می‌شوند.
شما فقط فروشنده خدمات هستید و یا اینکه برنامه‌ریزی سفر را نیز برای گردشگران انجام می‌دهید؟
آرمان ما این است که از طریق پلتفرم استارتاپ فرست کوئست و با استفاده از ابزار هوش مصنوعی گردشگر بتواند به صورت اتوماتیک برنامه سفر خود را ترتیب دهد و در تلاش هستیم تا از اوایل سا ل آاینده این امکان به سایت اضافه شود. ولی در حال حاضر برنامه‌ریزی به صورت دستی انجام می‌شود. تقریبا نصف فروش ما به‌این صورت است که گردشگر تمایل خود را برای سفر به ایران، تاریخ ورود و خروج و جاهای دیدنی که تمایل دارد بازدید کند اعلام می‌کند. پس از آن کارشناسان پشتیبانی با آنها از طریق ایمیل و اسکایپ در تماس هستند تا در نهایت برنامه‌ریزی سفر برای گردشگر انجام شود.
تاکنون چه تعداد گردشگر خارجی و بیشتر از چه کشورهایی از خدمات شما استفاده کرده‌اند؟
به صورت کلی در‌این ۴ سال حدود ۳۰۰۰ گردشگر از خدمات استارتاپ گردشگریِ فرست کوئست استفاده کرده‌اند که ۸۰ درصد مخاطب گردشگر خارجی به ایران از کشورهای اروپایی همچون ایتالیا، فرانسه و آلمان هستند. البته از سایر کشورها و قاره‌ها هم گردشگرانی داشتیم ولی بیشترین گردشگر از‌این سه کشور بوده است.
در حال حاضر از نظر درآمدی در چه مرحله هستید؟
ما در حال حاضر موفق شده‌ایم هزینه‌های ماهیانه خود را رد کنیم و به سوددهی رسیده‌ایم ولی از آنجایی که ماهیت استارتاپ به‌گونه‌ای است که درآمد خود را صرف توسعه و افزایش سهم بازار می‌کند ما نیز هر چه درآمد داریم در بازاریابی و توسعه کار هزینه می‌کنیم.
با چه سرمایه اولیه‌ای کار را شروع کردید؟
کار را با حدود ۱۰۰ میلیون تومان که سرمایه شخصی من و دو هم بنیانگذارم بود آغاز کردیم. پس از آن موفق شدیم که جذب سرمایه حدود ۱۰۰ میلیون تومان داشته باشیم. سپس دو دور جذب سرمایه از یک انجل و از یک وی‌سی داشته‌ایم.
در این مدت با وجود تحریم‌ها اکوسیستم گردشگری ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به آمار و ارقام موجود بازار گردشگری ایران تا پایان سال ۹۶ سال به سال رشد را تجربه کرده است. ولی در یک سال اخیر براساس تحلیل برخی از فعالان این حوزه می‌شنویم که‌این آمار نزول کرده است. البته این آمار مربوط به گردشگری آفلاین است. در حوزه آنلاین ما نه تنها کاهش را تجربه نکرده‌ایم بلکه تا حدی کمی هم رشد داشته‌ایم. علت این موضوع، قابل‌درک است چرا که پس از خروج آمریکا از برجام، در ایران شرایط دو قطبی ایجاد شده است. از یک طرف عدم ثبات سیاسی از نظر گردشگران خارجی باعث می‌شود که ریسک سفر به ایران را بالا بدانند و از طرف دیگر کاهش ارزش ریال نسبت به ارز‌های خارجی باعث شده ایران جز ارزان‌ترین کشورها برای سفر قرار گیرد. بر همین اساس بخشی از بازار که جوانان را تشکیل می‌دهند و با محیط‌های آنلاین آشنایی بیشتری دارند و ریسک‌پذیرتر هم هستند تمایل دارند برای گردشگری به ایران سفر کنند. به همین دلیل ما در بازار گردشگری آنلاین ایران شاهد رشد بوده‌ایم.
طبق بدبینانه‌ترین حالت می‌توان فرض کرد ۱۰ درصد از حجم بازار گردشگری، آنلاین است. بنابراین می‌توانیم بگوییم حجم بازار گردشگری آنلاین در‌ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار است. ما قصد داریم در ۵ سال آینده رهبر بازار در این حوزه باشیم و ۵۱ درصد سهم بازار را بدست بیاوریم.
از نظر ریالی ارزش بازار گردشگری را در ایران چقدر تخمین می‌زنید؟
طبق آخرین آماری که دولت منتشر کرده است ۶ میلیون فرد خارجی در سال گذشته به ایران وارد شده‌اند. البته ما به این تعداد گردشگر خارجی نمی‌گوییم چرا که تقریبا نیمی‌از‌این آمار مربوط به گردشگران زیارتی و درمانی است که از کشورهای عراق و آذربایجان وارد ایران شده‌اند. حدود یک میلیون نفر هم شامل افغانستانی‌ها، پاکستانی‌ها و فیلیپینی‌هایی می‌شوند که برای کار به ایران می‌آیند. حدود ۲ میلیون گردشگر باقی می‌مانند که مخاطب هدف ما هستند که درآمدی حدود یک میلیارد دلار را سالانه ایجاد می‌کنند که این حجم بازار گردشگری خارجی تفریحی و بیزینسی در ایران را شامل می‌شود. داده دقیقی برای بخش بازار آنلاین وجود ندارد، ولی در دنیا این نسبت حدود ۴۰ به ۶۰ است. البته این آمار قابل تعمیم به‌ایران نیست چون فعالان بخش گردشگری آنلاین در‌ایران محدود هستند و زیرساخت‌ها ضعیف است.
اما طبق بدبینانه‌ترین حالت می‌توان فرض کرد ۱۰ درصد از حجم بازار گردشگری، آنلاین است. بنابراین می‌توانیم بگوییم حجم بازار گردشگری آنلاین در‌ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار است. ما قصد داریم در ۵ سال آینده رهبر بازار در این حوزه باشیم و ۵۱ درصد سهم بازار را بدست بیاوریم.
گردشگری سلامت بازار بزرگتری نسبت به بازاری که ما در آن قرار داریم، دارد. آماری که دولت برای این بازار اعلام کرده است حدود ۱٫۷ میلیارد دلار تخمین زده شده است ولی البته حجم بازار بسیار بزرگتر این اعداد و ارقام است. به طور کلی حوزه گردشگری سلامت حوزه با ثبات‌تری است و نسبت به شرایط سیاسی کمتر آسیب‌پذیر است.
با توجه به اینکه مخاطب اصلی استارتاپ فرست کوئست گردشگران خارجی هستند در مورد شیوه‌هایی که برای بازاریابی استفاده می‌کنید توضیح دهید.
قبل از نحوه بازاریابی نکته مهم شناخت رفتار گردشگران خارجی است. چراکه رفتار گردشگران خارجی با گردشگران ایرانی متفاوت است و مهمترین چالش ما هم همین جاست. درواقع تفاوت فرهنگی وجود دارد. به طور کلی ما از طریق کانال‌های آنلاین به تبلیغات و بازاریابی می‌پردازیم.
نسبت به بازار گردشگری سلامت آشنایی دارید و آیا قصد دارید در آینده وارد این حوزه هم شوید؟
گردشگری سلامت بازار بزرگتری نسبت به بازاری که ما در آن قرار داریم، دارد. آماری که دولت برای این بازار اعلام کرده است حدود ۱٫۷ میلیارد دلار تخمین زده شده است ولی البته حجم بازار بسیار بزرگتر این اعداد و ارقام است. به طور کلی حوزه گردشگری سلامت حوزه با ثبات‌تری است و نسبت به شرایط سیاسی کمتر آسیب‌پذیر است چرا که اکثر گردشگران از کشورهای عربی هستند. علاوه بر‌این‌این حوزه بسیار جای کار دارد و هنوز یک پلتفرم جامع در‌این حوزه معرفی نشده است. بر همین اساس این حوزه برای ما هم جذاب است و احتمال دارد که در مراحل بعدی جذب سرمایه ما هم وارد این حوزه بشویم.
گفت‌وگو: آزاده خیرآبادی