سهم بخش درمان تامین اجتماعی از صنعت گردشگری سلامت
گردشگری سلامت در تامین اجتماعی : چندین دهه گذشته است از زمانی که پزشکان هندی و پاکستانی به ایران می‌آمدند و درمان بیماران ایرانی را به عهده می‌گرفتند. با رشد سریع دانش پزشکی در کشور، هم‌اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که ایران در حوزه دانش پزشکی در زمره ۲۰ کشور اول جهان شناخته می‌شود.
به گزارش آتیه نو، با وجود داشتن چنین پتانسیل‌های علمی در حوزه پزشکی شاهد هستیم که همچنان کشور ما در حوزه گردشگری سلامت نتوانسته به دستاورد قابل‌قبولی برسد. یعنی در شرایطی که توان علمی و پزشکی ما برای جذب بیمار خارجی در حد بسیار مطلوبی است، به دلیل مهیا نبودن زیرساخت‌های گردشگری سلامت نتوانسته‌ایم از این توان بالقوه استفاده کنیم.
از آنجا که ساختار مدون و قانونی در حوزه گردشگری سلامت وجود ندارد، آمار دقیق و رسمی هم از تعداد بیماران خارجی واردشده به ایران وجود ندارد. بر اساس تخمین کارشناسان حوزه گردشگری سلامت، سالانه حدود ۱۵۰ هزار بیمار خارجی برای درمان به ایران می‌آیند که هر بیمار حدود ۳ هزار دلار برای هزینه درمانش پرداخت می‌کند. با یک حساب ساده می‌توان نتیجه گرفت که درآمد گردشگری ایران رقمی حدود ۴۵۰ میلیون دلار است، در حالی که گردش مالی گردشگری سلامت در جهان بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. با این حساب می‌بینیم که سهم گردشگری سلامت ما از بازار «توریسم‌درمانی» جهان، سهمی کمتر از نیم‌درصد است. این سهم پایین و کم‌توجهی به بازار پرسود گردشگری سلامت موجب شده حتی نتوانیم بیماران منطقه خاورمیانه را به سمت مراکز درمانی ایران سوق دهیم.
در این عرصه، ترکیه با توجه به زیرساخت‌های قدرتمندی که در این حوزه فراهم کرده، گوی رقابت را از ایران ربوده است. بیماران منطقه نیز با نیم‌نگاهی به امکانات و تسهیلات مراکز درمانی ترکیه، ترجیح می‌دهند این کشور را به‌عنوان مقصد درمانی خود انتخاب کنند.
دلالی، خاری در چشم گردشگری سلامت
هر گوشه از صنعت گردشگری را که بگیرید، آنقدر پررونق و سودده است که می‌تواند اقتصاد یک کشور را متحول کند. در این بین، گردشگری سلامت را می‌شود سرآمد صنعت گردشگری جهان دانست، به طوری که در بسیاری از کشورها، درآمد گردشگری سلامت یکی از مهم‌ترین منابع تولید ناخالص داخلی شناخته می‌شود.
همین سود سرشار و نبود زیرساخت‌های قانونی برای جذب گردشگر سلامت، فضای مساعدی را برای جولان دلالان فراهم کرده است، تا جایی که هم‌اکنون عمده سود گردشگری سلامت به جیب دلالان می‌رود. این دلالان خود را همراهان بیمار معرفی می‌کنند و با واسطه‌گری بین مرکز درمانی و بیمار خارجی، در این بین به سودهای کلان می‌رسند.
دکتر عابد فتاحی، عضو سابق کمیسیون بهداشت مجلس، در گفت‌وگو با آتیه‌نو تاکید دارد که حضور این دلالان در گردشگری سلامت، اعتبار و آبروی نظام سلامت را زیر سوال برده است، چون گاهی هزینه‌های گزافی از بیمار خارجی می‌گیرند و به همین دلیل، بیمار با نارضایتی از کشور خارج می‌شود.
همین مسئله به باور این کارشناس نظام سلامت موجب شده در حال حاضر دیگر بسیاری از بیماران کشور آذربایجان، که قبلا برای درمان به تبریز، اردبیل و زنجان سفر می‌کردند، از سفر به ایران منصرف شوند و از سوی دیگر، بیماران منطقه کردستان عراق هم تمایل کمتری به سفر درمانی به استان کردستان، ایلام و کرمانشاه داشته باشند.
مقابله با دلالی، ارائه خدمات باکیفیت درمانی با قیمت مناسب و مهیا کردن تسهیلات رفاهی برای این گروه از بیماران، راهکارهای توسعه گردشگری سلامت در ایران است که فتاحی به آن‌ها اشاره می‌کند.
ساختاری برای جذب گردشگر سلامت نداریم
مشکلات گردشگری سلامت در ایران مسائلی است که وزارت بهداشت هم به آن‌ها اذعان دارد. چندی قبل حسن هاشمی، وزیر بهداشت، در توضیح مشکلات گردشگری سلامت در ایران عنوان کرد: «دانش و مهارت جامعه پزشکی با درآمد ما از گردشگری سلامت قابل‌قیاس نیست. در حوزه اطلاع‌رسانی و معرفی توانمندی‌هایمان به آژانس‌های قوی و هتل‌های مجهز و وسیله رفت‌وآمد مناسب نیازمندیم، اما در این زمینه موفقیت چندانی نداشتیم.»
هاشمی در جای دیگری هم از سود پایین گردشگری سلامت در ایران انتقاد کرده و یادآور شده است: «ایران در سال ۲۰۱۲ فقط ۳۵۰ میلیون دلار درآمد گردشگری سلامت داشته و در همین سال در رتبه ۵۳ جهان قرار گرفته است.» عبدالرحمان رستمیان، دیگر عضو سابق کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، هم در گفت‌وگو با آتیه‌نو به مشکلات پیش روی صنعت گردشگری سلامت اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما نتوانسته‌ایم توانمندی‌های خود در حوزه سلامت را به سایر کشورها به‌خوبی معرفی کنیم.»
به گفته این نماینده مجلس، در این مسیر باید سازوکار قانونی و مدونی داشته باشیم که از لحظه درخواست بیمار خارجی تا مرحله پذیرش، درمان، ترخیص و خروج از کشور را کنترل کند، اما در کشور ما چنین سازوکار قانونی وجود ندارد و به همین دلیل، دلالان در این عرصه حضور پررنگی دارند.
فراهم کردن امکانات رفاهی و اقامتی برای بیمار خارجی، تجهیز بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، تعریف شدن سیستم جذب بیمار خارجی در مراکز درمانی کشور، حمایت از بخش خصوصی و شرکت‌های قانونی فعال در این زمینه هم راهکارهای دیگری است که به گفته این نماینده مجلس، می‌تواند گردشگری سلامت در کشور ما را به سوددهی چشمگیری برساند.
ظرفیت‌های تامین‌اجتماعی در گردشگری سلامت
سازمان تامین‌اجتماعی با دارا بودن ۸۰ بیمارستان ملکی و حدود ۳۰۰ مرکز درمانی سرپایی، می‌تواند یکی از نقاط قوت گردشگری سلامت ایران باشد و در این عرضه، نقش اثرگذاری را ایفا کند.
پیش‌تر محمدتقی نوربخش، مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی، از صنعت توریسم به‌عنوان دومین صنعت پردرآمد دنیا نام برد و تاکید کرد: «تلفیق توریسم و صنعت می‌تواند بخش مهمی از گردش مالی کشورها را به خود اختصاص دهد. در این راستا، کیفیت بالا، هزینه‌های پایین خدمات درمانی و سابقه صدساله آموزش پزشکی و تولید تجهیزات پیشرفته پزشکی ازجمله مزیت‌های توسعه گردشگری سلامت در کشور ما به حساب می‌آیند.»
به گفته این مقام مسئول، سازمان تامین‌اجتماعی مزایا و قابلیت‌های فراوانی در حوزه توریسم سلامت دارد، به طوری که به گفته نوربخش، هلدینگ گردشگری در سازمان تامین‌اجتماعی تشکیل شده است و این سازمان با در اختیار داشتن ۱۴ بیمارستان مجهز در مناطق مرزی و بیمارستان میلاد تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین بیمارستان کشور، پزشکان و کادر درمانی متخصص، شبکه حمل‌ونقل ریلی رجا، شرکت هواپیمایی و بهترین هتل‌ها آماده خدمت‌رسانی به گردشگران سلامت از تمام کشورها به‌ویژه کشورهای اسلامی است.
همسایگی با ۱۳ کشور، جمعیت زیاد و قرابت‌های فرهنگی با کشورهای همسایه و دیگر کشورهای اسلامی هم از دیگر ظرفیت‌های توسعه توریسم سلامت در ایران است که مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی به آن‌ها اشاره می‌کند. وی ابراز امیدواری کرده که این سازمان با محقق ساختن توسعه توریست سلامت بتواند به جایگاه اصلی خود در جذب گردشگر سلامت در جهان و به‌ویژه در منطقه برسد.
همچنین چندی قبل محمدعلی همتی، معاون درمان سازمان تامین‌اجتماعی، هم به برنامه‌های اجراشده برای ارتقای گردشگری سلامت در این سازمان اشاره کرد و یادآور شد: «در راستای گردشگری سلامت، طرحی برای ارتقای هتلینگ بیمارستانی شروع شده است، به طوری که با طرح ارتقای هتلینگ بیمارستانی، عملا بیمارستان‌ها را شبیه هتل سه‌ستاره طراحی می‌کنیم که در این راستا ارتقای هتلینگ را ابتدا برای بیمارستان‌هایی که در گردشگری سلامت پتانسیل لازم را داشتند انجام دادیم، که در حال حاضر اغلب آن‌ها آماده‌اند.»
به گفته همتی، با این کارها مقدمات ارتقای گردشگری سلامت عملا ایجاد شده و پیش‌بینی می‌شود این طرح به‌سرعت به اهداف خود برسد که البته در این مسیر ضرورت دارد اطلاع‌رسانی کافی در راستای بازاریابی در کشورهای هدف هم انجام شود.
در سال گذشته حدود ۲ هزار بیمار خارجی از امکانات و خدمات درمانی سازمان تامین‌اجتماعی بهره برده‌اند و عملا گردشگری سلامت در این سازمان فعال بوده است. عمده این خدمات هم در مناطق مرزی ارائه شده است، با این حال هنوز میزان جذب گردشگر سلامت با ظرفیت و توانمندی‌های درمانی سازمان تامین‌اجتماعی همخوانی ندارد.
نظرات بسته شده است.