گامی بلند برای رفع مشکلات صدور مجوزهای گردشگری سلامت
وزارت بهداشت از این پس نقش پررنگ‌تری در صدور مجوزهای گردشگری سلامت خواهد داشت
روز سه‌شنبه ۲۴ اردیبهشت مراسم رونمایی و امضای مشترک توافق‌نامه‌ای میان وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جهت تسهیل صدور مجوزها و بهبود فرآیند‌‌‌‌‌‌‌‌های گردشگری سلامت در وزارت بهداشت برگزار شد.
در این مراسم دکتر نمکی وزیر بهداشت درخصوص اهمیت صنعت گردشگری سلامت و ظرفیت‌های ایران در حوزه پزشکی و همچنین چالش‌های موجود در این صنعت صحبت کرد. در ادامه دکتر مونسان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگی و صنایع دستی با تاکید بر گردشگری به‌ویژه گردشگری سلامت از اهمیت این صنعت گفت و امضای این توافق‌نامه بین دو ارگان را جهت حل‌وفصل کردن مشکلات گردشگری سلامت و پیش‌برد اهداف موجود در آن را مطلوب ارزیابی کرد.
دکتر سعید نمکی وزیر بهداشت در ابتدا ضمن خوش‌آمدگویی به علی‌اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همراهان ایشان از این سازمان، درخصوص گردشگری و گردشگری سلامت گفت: «مستحضر هستید که یکی از منابع درآمد همه کشورها بحث توریسم است. امروز صنعت توریسم به‌عنوان اصلی‌ترین درآمد همه کشورهای جهان به‌خصوص کشورهایی که درآمد نفتی و معادن ندارند، محسوب می‌شود. به این معنا که آن کشورها با درآمد حاصل از توریسم و گردشگری اداره می‌شوند. ایران در گذشته یکی از منابع درآمدی‌اش توریسم فرهنگی بود که بعد از انقلاب به‌دلیل عدم سازو‌کارهای مناسب برای جذب توریسم فرهنگی در این مورد افت داشتیم و پس از گذشت یک دوران دوباره رشد کردیم.»
وی افزود: «توریسم فرهنگی، توریسم زیارتی و سیاحتی همیشه جاذب بوده‌اند. اما درخصوص توریسم درمانی، باید بگویم که در گذشته مشکلات درمانی بسیاری را در خارج از کشور درمان می‌کردیم. در سال‌های قبل از انقلاب ارز قابل توجهی جهت موارد پیچیده درمانی در خارج از کشور صرف می‌شد. اما امروز من به جرات می‌توانم بگویم با توسعه زیرساخت‌های نظام سلامت و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور هیچ مورد قابل علاجی در دنیا نیست که ما در کشور نتوانیم برای معالجه آن گام برداریم. خوشبختانه امروز ما پذیرای بیماران مختلف از همه جای جهان هستیم. ما بهترین بخش‌های پیوند عضو در منطقه را داریم. من چندی پیش در بیمارستان صدرای شیراز حضور داشتم و شاهد حضور بیماران حوزه خلیج فارس جهت پیوند کبد و پانکراس بودم. این یک افتخار برای جمهوری اسلامی ایران است که در این سال‌های سخت پس از جنگ توانستیم این توسعه را در زیرساخت‌های نظام درمانی کشور داشته باشیم که آن هم به تکیه ما بر توسعه حوزه آموزش پزشکی در کشور باز می‌گردد.»
مونسان: گردشگری بخش‌های مختلفی دارد که یکی از بخش‌های پردرآمد آن گردشگری سلامت است که سازمان جهانی بالغ بر ۲۴۰۰ دلار برای هر گردشگر درآمد درنظر گرفته است. با توجه به مزایای فراوانی که در کشور مانند طبیعت، امورات فرهنگی متفاوت و پیشینه تاریخی کشور و… اکثر گردشگرانی که از کشورهای همسایه و دوردست به واسطه درمان به ایران سفر می‌کنند به گردشگران ترکیبی تبدیل می‌شوند. یعنی علاوه بر حوزه درمان و سلامت در ادامه از مکان‌های دیدنی کشور بازدید خواهد داشت.
او در ادامه با اشاره به ارائه خدمات درمانی گردشگران سلامت گفت: «آن چیزی که امروز به نسبت این امکانات از آن بهره کمی می‌بریم، ارائه خدمات سلامت حداقل به کشورهای همسایه است. ما زیرساخت‌هایی را فراتر از این نیازها داریم اما متاسفانه بهره‌برداری درستی از آنها به‌عمل نمی‌آید.»
نمکی دلایل بهره‌برداری نادرست از این صنعت را اینگونه قلمداد می‌کند: «این موضوع به چند دسته تقسیم می‌شود. اولین مورد این است که ما در زمینه توریسم درمانی نیازمند شناساندن این قابلیت‌ها به نیازمندان کشورهای منطقه هستیم. ما این سازوکار را خوب طراحی نکردیم. طراحی این سازوکار از طریق دولت میسر نیست. این کار قطع به یقین باید توسط بخش خصوصی و شرکت‌های تورگردان و فعالان صنعت توریسم انجام شود و در تهیه مطالب مورد نیاز و سایت‌های جذاب و واقع‌بینانه برای معرفی قابلیت‌های ما در این صنعت در دنیا پیشگام باشند. مدتی است که این نیازمندی در این صنعت حس می‌شود و برطرف کردن آن با کمک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری میسر خواهد شد که با تخصص و تبحری که در این سازمان دیده می‌شود به ما کمک خواهند کرد تا بتوانیم قابلیت‌های این صنعت را نشان دهیم.»
وی اضافه کرد: «مورد دوم این است که متاسفانه سازوکار مناسب برای این رفت‌وبرگشت را طراحی نکردیم. افراد غیرحرفه‌ای و بعضا متاسفانه با امیال غیرصادقانه و شفاف به این عرصه ورود کردند که عواقب و عوارض بسیار زیادی نسبت به گذشته در این صنعت به واسطه این افراد به‌وجود آمده است. به این معنا اگر بیماران به ایران نمی‌آمدند بهتر از این بود که برای درمان به ایران بیایند و با شیوه‌ای از کلاهبرداری و شیادی مواجه شوند. و حتی به‌دلیل اینکه دلال‌ها هزینه اضافه‌ای را از گردشگر دریافت کرده‌اند نسبت به جامعه پزشکی ذهنیت منفی به‌وجود می‌آید. یعنی ما به‌جای اینکه خودمان را به‌عنوان یک مجموعه صادق، شریف و قابل اعتماد به دنیا معرفی کنیم با دلال بازی گروهی، وجاهت پزشکانمان را هم زیر سوال هم بردیم. این موضوع در نشستی که دو ارگان با یکدیگر داشتیم، بررسی شده است.»
وی در ادامه اشاره کرد: «نتیجه به این صورت است که با همکاری یکدیگر شرکت‌های تسهیلگر درمان دارای صلاحیت و قابلیت در این عرصه حضور پیدا کنند. ضمن اینکه این شرکت‌ها در کنار خود باید از یک پزشک متخصص نیز بهره ببرند تا موارد مطرح شده به مسیر درستی هدایت شود و وارد مسیرهای فرعی نشود. برای نمونه هزینه گردشگر سلامتی که از مسیر فرعی برای درمان وارد کشور شده بسیار فراتر از هزینه‌ای است که ما انتظار داریم. گردشگر سلامت زمانیکه این هزینه را با هزینه یک پکیج درمانی در ترکیه مقایسه می‌کند می‌بیند که درمان در ترکیه برای او به‌صرفه‌تر است. بنابراین به‌راحتی ما گردشگر سلامت را از دست می‌دهیم. سومین مورد، مسائل جنبی است. به‌طور معمول توریست سلامت با همراه وارد کشور می‌شود. همراه به هتل نیاز دارد. خود گردشگر سلامت پس از بهبود می‌خواهد خرید کند. پس باید شخص را به بازار درستی راهنمایی کرد. اگر در بازاری خرید کند که اجناس خوب و با کیفیت و اصل به او ارائه دادند قطعا باز هم مشتری ما خواهد بود این درحالی است که اگر غیر این باشد هم خدمت پزشکی و هم باقی موارد زیرسوال خواهد رفت. این موضوع هم یک سازوکار مخصوص به خود را می‌خواهد که ما از نقطه صفر تا نقطه صد را باید با یکدیگر مدیریت کنیم.»
نمکی: گردشگر با قابلیت‌های واقعی ما باید آشنا شود، نه اینکه برای جذب او ویترین آرایی کنیم. این موضوع بسیار مهم است که صادقانه قابلیت‌های موجودمان را بدون روتوش و بدون زرق و برق و ویترین آرایی به گردشگر سلامت دنیا عرضه کنیم. که اگر به ایران آمد با واقیعتی غیر منطبق با آنچه که قبلا دیده بود مواجه نشود.
نمکی در ادامه گفت: «با توجه به مواردی که عنوان شد ما در نشستی که در محضر دکتر مونسان و همراهان آنها داشتیم به یک جمع‌بندی نیز رسیدیم که بر اساس آن یک تفاهم‌نامه بین دو سازمان موثر در توریسم سلامت امضا شود. در این تفاهم‌نامه سازوکارها، شیوه اعطای مجوزها، پیگیری‌ها، ارزش‌یابی‌ها، فیدبک‌هایی که باید داده شود و… لحاظ خواهد شد. من فکر می‌کنم پس از این مرحله ما قابلیت این را داریم تا خدماتی را در قالب نظام خدمت پزشکی و سلامت، فراتر از منطقه داشته باشیم. ما قابلیت‌های دیگری در این حوزه نیز داریم. امروز نظام شبکه بهداشتی درمانی‌مان الگویی در ۲۳ کشور شرق مدیترانه است. امروز ما برای توسعه زیرساخت‌های بهداشت و درمان، قابلیت اعزام کارشناس در همه کشورهای منطقه داریم.»
علی اصغر مونسان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ضمن تشکر از دکتر نمکی درخصوص امضا این توافق‌نامه گفت: «فرصتی که پیش آمد یک فرصت بی‌نظیری است که بخش گردشگری سلامت که یک بخش مهم در گردشگری به‌حساب می‌آید را ساماندهی کنیم. گردشگری بخش‌های مختلفی دارد که یکی از بخش‌های پردرآمد آن گردشگری پزشکی است که سازمان جهانی عددی بالغ بر ۲۴۰۰ دلار برای هر گردشگر، درآمد درنظر گرفته است. با توجه به مزایای فراوانی که در کشور مانند طبیعت، امورات فرهنگی متفاوت و پیشینه تاریخی کشور و… وجود دارد اکثر گردشگرانی که از کشورهای همسایه و دوردست به واسطه درمان به ایران سفر می‌کنند به گردشگران ترکیبی تبدیل می‌شوند. یعنی علاوه بر حوزه درمان و سلامت در ادامه از مکان‌های دیدنی کشور بازدید خواهد داشت.»
وی افزود: «بنابراین گردشگران سلامت، توریست‌های حائز اهمیتی هستند که باید ساماندهی می‌شدند. مشکلاتی که آقای دکتر نمکی عنوان کردند موجب شده است که این افراد سرویس خوبی درکشور دریافت نکنند و در پروسه دلالی قرار بگیرند. متاسفانه این موضوع نه تنها باعث آینده مثبتی نمی‌شد بلکه ذهنیت منفی نیز به ایجاد می‌کرد. بنابراین امروز در این مکان هستیم تا این هم‌افزایی بین دو دستگاه متولی ایجاد شود و بتوانیم حداکثر بهره‌برداری از توان داخلی کشور را داشته باشیم. ما باید گردشگر را از نقطه مبدا تحت رصد و دریافت خود با سرویس مناسب و خدمت خوب قرار دهیم و سپس آنها را به مراکز درمانی نیز معرفی کنیم. با توجه به توان بسیار بالایی که در درمان وجود دارد، باید خدمات درمانی خوبی به آنها ارائه شده و در ادامه باید طی یک فرآیند تعریف شده آنها را به سمت مراکز تفریحی و دیدنی و تاریخی و… هدایت کنیم و نهایتا گردشگران سلامت با رضایتمندی کامل از کشور خارج شوند. همین موارد موجب افزایش ورودی گردشگران سلامت بیشتری در کشور خواهد شد.»
مونسان در ادامه با اشاره به جذب توریست توسط افراد غیرمجاز گفت: «در نقطه مبدا کسانی که کار دریافت توریست و هدایت آنها به کشور را انجام می‌دادند، سامان درستی نداشتند. بسیاری از آنها بدون مجوز فعالیت می‌کنند که در نهایت اتفاقات بدی در این حوزه رخ داده است. که بخشی از آن را آقای دکتر نمکی فرمودند. در این تفاهم‌نامه درباره این موضوع فکر شده است. به‌این‌گونه که بیمار از کشور هدف تا بازگشتش به همان کشور مورد حمایت قرار گیرد و همچنین سرویس‌های مناسبی را در طول مدت سفرش دریافت خواهد کرد.»
مونسان: در حوزه ویزا ابتدا من باید از وزارت امور خارجه تشکر کنم که همراهی بسیار خوبی را در چند سال گذشته با ما داشتند. در این مدت فرآیند صدور ویزا بسیار فرآیند خوبی و آسانی شده است. در این تفاهم‌نامه برای این فرآیند هم نیز فکر شده است. ما کاملا وظایف دو دستگاه را مشخص کردیم به اینگونه که شرکت‌های تسهیلگر در حوزه بهداشتی و درمانی قرار می‌گیرند و شرکت‌های خدمات گردشگری فرآیند دریافت و ورود گردشگر تا نقطه بیمارستان را به‌عهده خواهند گرفت.
او در ادامه درباره شورای راهبری گردشگری سلامت گفت: «در این مدت شورای راهبری گردشگری سلامت هم نیز وجود داشته است که علاوه بر دو دستگاه وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سایر ارگان‌های مرتبط مانند وزارت امورخارجه، سازمان نظام پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی نیز در آن نیز حضور دارند. از این ظرفیت بیشتر از این می‌توان بهره برد تا این فرآیند به‌صورت کامل انجام شود. در این شورا یک سامانه الکترونیک مصوب شده است که در حال تهیه و تدوین است که گردشگران سلامت ورودی کشور اطلاعات کافی و درستی را که می‌خواهند را از این سامانه دریافت کنند. همچنین گردشگران می‌توانند شکایت یا پیشنهادشان را از طریق این سامانه مطرح کنند تا دستگاه‌های متولی بتوانند آنها را درنظر بگیرند و به شکایات رسیدگی کنندو همچنین پیشنهادات را مدنظر قرار دهند تا از این طریق بتوانیم حداکثر کیفیت در ارائه خدمت به گردشگران سلامت داشته باشیم.»
سعید نمکی، وزیر بهداشت در ادامه این رویداد بر مواردی نیز تاکید کرد: «اول اینکه گردشگر با قابلیت‌های واقعی ما باید آشنا شود، نه اینکه برای جذب او ویترین آرایی کنیم. این موضوع بسیار مهم است که صادقانه قابلیت‌های موجودمان را بدون روتوش و بدون زرق و برق و ویترین آرایی به گردشگر سلامت دنیا عرضه کنیم، که اگر گردشگر به ایران آمد با واقیعتی غیر منطبق با آنچه که قبلا دیده بود مواجه نشود. این موضوع در دفع توریست در همه صحنه‌ها می‌تواند موثر باشد. به همین دلیل اولین کاری که همکاران ما در این حوزه خواهند کرد این است که ظرفیت‌های موجود را با واقعیت‌ها اعلام کنند. همچنین ما به تمام بیمارستان‌ها ابلاغ کرده‌ایم که ده درصد از تخت‌هایتان را می‌توانید به‌صورت VIP برای گردشگر سلامت در نظر بگیرید و آن ده درصد باید شرایطی متفاوت از سایر تختهای دیگر در بیمارستان داشته باشند.»
وی افزود: «دوم اینکه حتما یک پزشک مسئول برای این مجموعه با تائید صلاحیت وی، خواهیم گذاشت. که آن پزشک متولی جوابگوی ما است. اگر در هر پروسه‌ای بیماری از خارج از کشور به ایران آمد و بیمار در کشور سرگردان بود و یا بیمار به جایی رفت که نباید می‌رفت، فرآیندی برای او تعریف شد که نباید می‌شد، هزینه‌ای به او تحمیل شد که نباید می‌شد و… حتما با آن مجموعه و پزشک برخورد جدی خواهد شد و پروانه مسول فنی آن پزشک را لغو خواهیم کرد. یعنی ما درصدد آن هستیم زمانیکه توریسم درمانی وارد کشور شد خود را شهروند درجه دو تلقی نکند. این بسیار مهم است. توریست نباید در این کشور خود را شهروند درجه دو بداند، اگر این اتفاق افتاد و غریبگی را احساس کرد از لحظه‌ای که او را تحویل می‌گیریم و تا لحظه‌ای که او را بر‌می‌گردانیم قطعا موفق نخواهیم بود.»
او همچنین اشاره کرد: «به همین دلیل ما به‌گونه‌ای عمل خواهیم کرد که هر شکایت گردشگر سلامت به‌اندازه شکایت یک شهروند ایرانی سریعا قابل رسیدگی باشد. از طرف دیگر اگر بیمار در مسیری برود که نباید برود که حتی گردشگر خود شاکی نباشد اما ما مدعی العموم هستیم و پزشک باید پاسخ دهد. اگر بیمار خود فرآیندی را خواست که مدنظر پزشک نبود ایرادی ندارد اما اگر پزشک بی‌جهت پروسه‌هایی را برای او تعریف کرد که در پروتوکل‌های درمانی وی نیازی به آنها نبود مانند یک شهروند ایرانی از حق و حقوق او دفاع خواهیم کرد. در این حرکت دوطرفه بین وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت بهداشت این بعد تخصصی را هدایت می‌کند و سازمان قسمت‌های دیگری از این حوزه را هدایت خواهد کرد، این موضوع باعث می‌شود که هم از حقوق توریست دفاع شود و هم از حقوق کسی که به او خدمت ارائه می‌دهد.»
مونسان: این صنعت هم‌افزایی دو دستگاه است، از نقطه دریافت گردشگر تا نقطه بیمارستان شرکت‌های خدمات گردشگری خدماتش را انجام خواهند داد در کنار آنها شرکت‌های تسهیلگر درمان حضور دارند که در این شرکت‌ها یک پزشک حضور دارد و کار ابتدایی شناسایی بیمار را می‌توانند انجام دهند. این دو در کنار هم یک فرآیند خوبی را برای امور گردشگر سلامت از مرز ایجاد خواهند کرد.
او با اشاره به موضوع تعرفه‌ها گفت: «ضرورتی ندارد زمانیکه توریست به کشور آمده است همان تعرفه‌های داخلی را برای اودرنظر بگیریم. تعرفه‌گذاری نظم خاص خود را دارد که قطعا باید برای اقتصاد کشور مناسب باشد. ما نباید خدماتی را مانند دارو، تجهیزات اتاق عمل و… که با ارز ۴۲۰۰ تومانی و سوبسید دار وارد می‌شوند را با همان قیمت به گردشگران سلامت ارائه دهیم. ما در نشست‌هایی که داشتیم این موضوع را بررسی کرده و تعرفه‌های جدیدی را که در آن اجهافی به گردشگر سلامت نشود و همچنین ما را در عرصه رقابت بین‌المللی سرپا نگه دارد و سوبسید منابع ملی ما به جیب گردشگر سلامت نرود را مشخص کردیم.»
در ادامه این رویداد مونسان در پاسخ به سوال خبرنگار مدتورپرس درباره وضعیت ویزا گردشگری سلامت گفت: «در حوزه ویزا ابتدا من باید از وزارت امور خارجه تشکر کنم که همراهی بسیار خوبی را در چند سال گذشته با ما داشتند. در این مدت فرآیند صدور ویزا بسیار فرآیند خوبی و آسانی شده است. ما به بیش از ۹۰ کشور دنیا در فرودگاه ویزای فرودگاهی و الکترونیکی صادر می‌کنیم و همچنین با کشورهای هدف درحال لغو روادید یک‌طرفه هستیم. برای نمونه در سال گذشته با کشور عمان لغو روادید یک‌طرفه انجام دادیم که همین امر باعث افزایش آمار گردشگر سلامت در جنوب ایران شده است. در این تفاهم‌نامه برای این فرآیند هم نیز فکر شده است. ما کاملا وظایف دو دستگاه را مشخص کردیم به اینگونه که شرکت‌های تسهیلگر در حوزه بهداشتی و درمانی قرار می‌گیرند و شرکت‌های خدمات گردشگری فرآیند دریافت و ورود گردشگر تا نقطه بیمارستان را به‌عهده خواهند گرفت. در شورای راهبردی بعد از امضا این تفاهم‌نامه، با وزارت امورخارجه این هماهنگی صورت خواهد گرفت. به شرکت‌هایی که مجوزهای خاص توریسم درمانی داده می‌شود امکان صدور ویزا تسهیل خواهد شد و وزارت امور خارجه هم انشاالله همکاری خواهند کرد.»
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار مدتورپرس درباره متولی گردشگری سلامت گفت: «این صنعت هم‌افزایی دو دستگاه است، از نقطه دریافت گردشگر تا نقطه بیمارستان شرکت‌های خدمات گردشگری خدماتش را انجام خواهند داد در کنار آنها شرکت‌های تسهیلگر درمان حضور دارند که در این شرکت‌ها یک پزشک حضور دارد و کار ابتدایی شناسایی بیمار را می‌توانند انجام دهند. این دو در کنار هم یک فرآیند خوبی را برای امور گردشگر سلامت از مرز ایجاد خواهند کرد.»
دکتر نمکی در خصوص پاسخ به این سوال که تفکیک کار در این صنعت به‌چه صورت خواهد بود گفت: «همانگونه آقای مونسان فرمودند این یک تفاهم بین دو دستگاه موثر در توریسم درمانی در کشور است. ما هرکدام بر حسب نوع حیطه مسئولیتمان و اینکه چگونه بتوانیم در چند پدیده هم‌افزایی داشته باشیم، عمل خواهیم کرد. برای نمونه با چه مکانیزمی و چگونه قابلیت‌های گردشگری پزشکی خود را به دنیا عرضه کنیم؟ قطعا این کار باید به‌صورت مشترک انجام شود. ما باید قابلیت‌ها را تهیه کنیم و با شیوه‌هایی که برد بیشتری برای آن قائل هستند و با تمسک به حضور شرکت‌های خبره در گردشگری و جذب توریست این کار را انجام دهیم. مورد بعدی اینکه چگونه تورییست را از کشور مبدا انتخاب کنیم؟ قسمتی از آن برعهده سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است.»
وی در پایان اضافه کرد: «اینکه چه پکیجی را ارائه کنیم که این کار ما در وزارت بهداشت است. ما باید این پکیج را با مناسب‌ترین قیمت و کاراترین شیوه به توریست سلامت جهان و کشورهای همسایه عرضه کنیم. زمانیکه توریست وارد کشور می‌شود اینکه چگونه و در کدام بیمارستان با چه پروتکولی با چه آیین‌نامه‌هایی و… خدماتی را دریافت کند تا هم توریست بهترین خدمت را بگیرد و هم اینکه کمترین هزینه‌ای که برای اقتصاد ملی ما سود داشته باشد را بپردازد و هم از عملیات بی‌رویه و اضافی که به او تحمیل می‌شود جلوگیری شود از وظایف وزارت بهداشت است. در ادامه اگر توریست خواهان انجام کارهای تفریحی و گردشگری بود و توریست فرهنگی قلمداد شد و یا همراهان او خواهان گردشگری در ایران بودند باید این خدمات گردشگری را از سازمان دریافت کنند. پس ازآنکه توریست بازگشت عملیات فالوآپ بیمار مدنظر است که هم برعهده شرکت گردشگری است و هم برعهده پزشکی است که متولی کارهای درمانی توریست بوده است.»
یعنی بالاخره دعوای اینکه چه کسی باید مجوز صادر کند و متولی کیست تمام شد؟
لطفا متن توافق نامه میان وزارت بهداشت و میراث فرهنگی را منتشر کنید تا معلوم شود که این هیاهو برای چه بوده و چقدر باید امید وار باشیم که واقعا خبر خوبی بوده است. کاش آقای دکتر نمکی کمی بیشتر در مورد مشکلات فعلی شرکت های تسهیلگر گردشگری سلامت صحبت می کرد. به نظر می رسد وزارت بهداشت باید بیشتر از حرف و نشست اقدام عملی در این حوزه انجام دهد. چرا کسی به این فکر نیست که هر روزی که می گذره چقدر دلار و یورو از دست کشور می رود. اگر دلسوز هستیم باید یک بار برای همیشه به همه ارگان ها ابلاغ کنند که جلوی پای شرکت هایی که با هزار دردسر و گرفتاری دارند توریست درمانی وارد کشور می کنند سنگ اندازی نکنند. کاش در چنین نشست هایی به جای این همه مسئول و کارشناس که خودشان بخشی از مشکل فعلی مدیکال توریسم ایران هستند از چند شرکت باسابقه در مشهد و اهواز و شیراز دعوت می شد تا به وزیر بهداشت می گفتند که دلیل اصلی مشکلات این حوزه همین افرادی هستند که به جای همکاری برای رونق این صنعت به فکر منافع خود هستند.
این رویداد تنها برای امضا تفاهم نامه میان دو وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود و به غیر از حضور مسئولان این دو ارگان و خبرنگاران افراد دیگری حضور نداشتند. متن تفاهم نامه به زودی در سایت قرار خواهد گرفت.