دردی به نام ویزای درمان!
ویزای درمان چیست و این روزها چطور می‌توان آن را گرفت؟ چرا فهرست بیمارستان‌های IPD وزارت خارجه و وزارت بهداشت یکی نیست؟
سفر کردن و از کشوری به کشور دیگر، امروزه رفتن امری معمول و پذیرفته شده و حتی ضروری است. گسترش امکانات و زیرساخت‌های حمل و نقل سفر کردن را نسبت به گذشته راحت‌تر کرده و افراد با اهداف و انگیزه‌های مختلف به دیگر کشورها سفر می‌کنند. با این حال کشورها برای کنترل بهتر و مدیریت ورود و خروج مسافران و گردشگران و رشد بیشتر صنعت گردشگری خود، ضوابط و مقرراتی وضع کرده‌اند که به قوانین روادید سفر معروف است و در مناطق مختلف متفاوت است. در ایران نیز وزارت امور خارجه ۱۲ نوع ویزای غیرمهاجرتی شامل ویزای درمانی (T)، ورود (A)، جهانگردی (B)، زیارتی (C)، سیاسی (D)، خدمت (S)، تحصیلی (E)، با حق کار (F)، عبور (G)، مطبوعاتی (H)، سرمایه‌گذاری (I)، و خانواده (M) را به رسمیت شناخته است. در سال‌های اخیر با رونق گردشگری سلامت، سفرهای با انگیزه‌های درمانی و پزشکی به مقاصد خارجی طرفداران زیادی پیدا کرده است.
در ایران نیز که یکی از قطب‌های گردشگری سلامت در منطقه خاورمیانه است، چند سالی است وزارت امور خارجه ویزای درمانی را به فهرست انواع روادید ورود به کشور اضافه کرده است. ویزای درمانی همانگونه که از نام آن مشخص است، ویژه اتباع خارجی است که به قصد معالجه در یکی از مراکز درمانی معتبر داخل کشور درخواست خود را ثبت می‌کنند.
چگونگی صدور ویزای ایران و مدارک لازم
پیش از توضیح روند صدور ویزای درمانی، باید ببینیم صدور روادید ورود ایران چگونه است. وزارت امور خارجه برای روادید موقت غیرمهاجرتی سامانه‌ای موسوم به رویداد الکترونیکی وزارت امور خارجه راه‌اندازی کرده است. برپایه دستورالعملی که وزارت امور خارجه در این خصوص تهیه و روی سامانه گذاشته، متقاضیان دریافت ویزای ایران باید درخواست خود را از طریق این سامانه به ثبت برسانند و پس از پر کردن فرم‌های ثبت‌نام و بارگزاری مدارک و مستندات، به درخواست آن‌ها پاسخ داده خواهد شد.
روش‌های درخواست صدور روادید موقت غیرمهاجرتی به دو صورت فردی و شرکتی است. در روش فردی، افراد فرم ثبت الکترونیکی درخواست روادید را پر می‌کنند اما روش شرکتی مختص شرکت‌های خصوصی و دولتی، آژانس‌های مسافرتی و گردشگری، سازمان‌ها و نهادهای دولتی، و بانک‌ها، مراکز پزشکی و موسسات بیمه‌ای تایید شده نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور است.
در هر دو روش برای دریافت ویزای ایران مراحلی مشخص وجود دارد. اصل کلی این است که درخواست‌کننده روادید، باید تمام شرایط دریافت روادید را دارا باشد و اگر درخواست ثبت شده کامل و بدون اشکال باشد، ویزا صادر می‌شود.
تعیین نوع روادید درخواستی (انتخاب یکی از انواع روادید ۱۲گانه)، تهیه مدارک لازم مانند گذرنامه، برنامه سفر، دعوتنامه از نهادهای درخواست کننده، رزومه علمی، کاری یا حرفه‌ای و …، اسکن عکس پرسنلی مطابق با استاندارد اعلام شده، اسکن صفحه اول گذرنامه مطابق با استاندارد اعلام شده، از جمله پیش‌شرط‌های ثبت درخواست صدور روادید است که درباره هر کدام از آن‌ها نیز در سامانه روادید الکترونیکی وزارت امور خارجه توضیحاتی داده شده است.
مراحل و مدت زمان دریافت ویزای ایران
ثبت الکترونیکی درخواست روادید اولین مرحله از فرایند دریافت روادید است. متقاضی برای تکمیل و ثبت درخواست الکترونیکی دریافت ویزای ایران، ابتدا باید نوی نوع روادید درخواستی خود را مشخص کند. در مرحله بعد فرم ثبت درخواست را تکمیل کند و مدارک لازم را بارگزاری کند. کلیه مکاتبات از طریق پست الکترونیکی انجام می‌پذیرد و در پایان ثبت درخواست نیز فرایند تایید آدرس پست الکترونیکی از متقاضی خواسته می‌شود و اگر این فرایند در حداکثر ۱۲ ساعت پس از ثبت درخواست تکمیل نشود، به منزله انصراف تلقی شده و درخواست صدور روادید از سامانه حذف خواهد شد.
در روش مراجعه حضوری همه این مراحل وجود دارد منتها متقاضیان دریافت ویزای ایران پس از ثبت درخواست و بارگزاری یا تحویل اسناد و مدارک به صورت الکترونیکی یا حضوری، باید در جلسه مصاحبه نمایندگی‌های دیپلماتیک ایران حضور یابند. در روش حضوری پس از پایان فرایند تایید آدرس الکترونیکی، تاریخ روز مصاحبه و مکان آن مشخص می‌شود. در مرحله بعد وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های کنسولی ایران در کشورهای مبدا درخواست‌ها را بررسی می‌کنند و چنانچه مدارک کامل و فرم درخواست نیز بدون مشکل باشد، روادید صادر می‌شود.
فرآیند بررسی درخواست ویزا مطابق دستورالعمل‌های وزارت امور خارجه حداکثر ۱۰ روز کاری به طول می‌انجامد. نکته اینکه در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا، گزینه‌های صدور روادید گردشگری و زیارتی در سامانه الکترونیکی صدور روادید غیرفعال شده‌اند و امکان ثبت درخواست وجود ندارد.
روش‌های ثبت درخواست صدور ویزای درمانی ایران
روال و دستورالعمل‌های صدور ویزای درمانی نیز تاحدود زیادی مشابه دیگر انواع روادید است. با این تفاوت که تخصصی‌تر است و علاوه بر وزارتخانه‌های امور خارجه و اطلاعات و برخی سازمان‌ها و نهادهای دیگر، وزارت بهداشت نیز به طور تخصصی و از نزدیک در فرآیند صدور ویزا مشارکت دارند و نظر می‌دهند. ویزای درمانی طیف وسیعی از خدمات تشخیصی و درمانی در حوزه‌های سلامت، پزشکی و زیبایی را در برمی‌گیرد.
برای صدور ویزای درمانی، متقاضی درخواست خود را یا به عنوان بیمار یا همراه بیمار ثبت می‌کند. روش ثبت درخواست در این نوع ویزا به این صورت است که متقاضی دریافت ویزای درمانی ایران باید یا به صورت فردی یا از طریق شرکت‌های تخصصی حوزه گردشگری سلامت- که به شرکت‌های تسهیلگر گردشگری سلامت شناخته می‌شوند- اقدام کنند. به طور معمول مراحل و فرآیندهای صدور ویزای درمان کوتاه‌تر است و درخواست‌کننده نیز هزینه‌های کمتری نیز برای دریافت آن پرداخت خواهد کرد.
برپایه دستورالعمل وزارت امور خارجه در سامانه الکترونیک صدور ویزای درمانی، شرکت‌های مسافرتی گردشگری سلامت، بیماران بین‌المللی متقاضی استفاده از خدمات درمانی و سلامتی و زیبایی را جهت ارائه خدمات در ایران جذب می‌کنند و با ثبت درخواست و ارائه مدارک و مستندات لازم، ویزای درمانی برای آن‌ها دریافت می‌کنند.
هم‌اکنون حدود ۴۵ شرکت تسهیلگر گردشگری سلامت در این سامانه تعریف شده‌اند که می‌توانند برای بیمارانی که به آن‌ها مراجعه کرده‌اند، ویزای درمانی ایران را از وزارت امور خارجه دریافت کنند. شرکت‌ها تقاضای روادید را در سامانه روادید الکترونیک ثبت می‌کنند و بعد از تایید نمایندگی‌های وزارت خارجه، برای متقاضی روادید درمان صادر می‌شود.
پیش شرط‌های دریافت ویزای درمانی ایران
شرکت‌های تسهیلگر برای اینکه بتوانند گردشگران سلامت را به داخل کشور بیاورند، باید مجوزهای لازم را داشته باشند. این مجوز هم شامل مجوز فعالیت خودشان است و هم دریافت ویزای درمانی برای متقاضیان و همراهان آن‌ها. شرکت‌ها در این راه باید مراحل مختلفی را پشت سر بگذارند. اولین و مهمترین پیش‌شرط در فرآیند ثبت درخواست و موافقت با صدور ویزای درمانی، ارائه سند اثبات پذیرش از مراکز بیمارستانی دارای مجوز بین‌المللی (IPD) است که باید در سامانه بارگذاری شود.
اهمیت این سند از آن رو است که اثبات می‌کند بیماران خارجی یا همراهان آن‌ها صرفا با هدف دریافت خدمات درمانی و سلامتی راهی ایران می‌شوند. از طرفی دیگر این سند ثابت می‌کند که اتباع خارجی در چرخه‌‌ای رسمی وارد کشور می‌شوند و این اطمینان را به اداره گذرنامه و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی می‌دهد که گردشگران از مجراهای قانونی خدمات خود را دریافت می‌کنند و به اصطلاح در دام واسطه‌ها و دلالان نمی‌افتند. در پاره‌ای از موارد نیز ممکن است گردشگران با روادید زیارتی وارد کشور می‌شوند و علاوه بر زیارت به امور درمانی خود نیز می‌رسند.
مدارک لازم جهت گرفتن ویزای درمانی ایران
همانطور که گفتیم برای دریافت ویزای درمانی، شرکت‌ها و آژانس‌های گردشگری باید از بیمارستان‌های دارای مجوز IPD نامه پذیرش معتبر ارائه کنند. علاوه بر این طبق ضوابط و دستورالعمل‌های وزارت امور خارجه، مشخصات کامل بیمار و همراهان و میزبان‌های او در ایران نیز باید در فرم ثبت درخواست ویزای درمانی ایران به طور کامل اعلام شوند. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
- مشخصات هویتی کامل بیمار
- آدرس و تلفن منزل بیمار
- شماره تلفن همراه بیمار
- مدت زمان اقامت در ایران
- محل اقامت در ایران
- تاریخ حضور در ایران
- محل اخذ روادید (کدام کشور یا شهر)
- مشخصات میزبان ایرانی (شخص یا هتل)
- آدرس میزبان در ایران
- تلفن میزبان در ایران
- نام و نام خانوادگی میزبان
نکته: اگر میزبان شخص باشد نام و نام خانوادگی میزبان ارائه می‌شود و اگر میزبان هتل باشد، نام آدرس و شماره تلفن هتل باید اعلام شود.
- شغل میزبان. به این معنا که آیا میزبان شخص است یا شرکت تسهیلگر یا هتل)
- نام پدر میزبان (برای میزبان‌های شخصی)
- کد ملی و تاریخ تولد کامل میزبان (در صورتی که میزبان شخص باشد)
- تصویر پاسپورت بیمار
- عکس پرسنلی بیمار
- نامه رسمی از بیمارستان پذیرنده
نکته: این نامه باید به صورت رسمی و با مهر و تاریخ و شماره تنظیم شده باشد و در غیراین صورت پذیرفته نخواهد شد و درخواست صدور ویزای درمانی متقاضی رد می‌شود.
- نامه از پزشک معالج
نکته: پزشک معالج باید در حوزه درمانی خود متخصص باشد و نامه معرفی را به صورت رسمی و مهرشده ارائه کند.
- رزومه فارسی و انگلیسی
نکته: در گذشته برای کشورهای خاص لازم بود رزومه‌ای به فارسی و انگلیسی درباره فعالیت‌های شغلی، تحصیلی، اقامتی، شماره تماس، آدرس ایمیل و راه‌های ارتباطی فضای مجازی ارئه می‌شد. در حال حاضر اما تمام متقاضیان دریافت ویزای درمانی ایران فارغ از اینکه تبعه کدام کشور باشند، این اطلاعات را باید در قالب رزومه ارائه کنند.
بررسی تقاضای صدور ویزای درمانی
پس از اینکه مدارک لازم صدور ویزای درمانی در سامانه الکترونیک وزارت امور خارجه بارگزاری شد، صحت مدارک کامل باید تایید شود. وزارت خارجه به طور معمول از بیمارستانی که نام آن برای ارائه درخواست صدور ویزای درمانی در سامانه ثبت شده، استعلام می‌گیرد و اصالت نامه‌ها را بررسی می‌کند. اگر مدارک ناقص باشد، درخواست صدور ویزای درمانی برگشت داده می‌شود و متقاضی یا شرکت تسهیلگر یا آژانس مسافرتی در مدت زمانی ۱۲ ساعته باید نواقص پرونده خود را برطرف و مدارک را کامل کند.
در مرحله بعد درخواست وارد کمیته بررسی می‌شود که در آن نمایندگان وزارت اطلاعات درخواست‌های صدور ویزا را از نظر اطلاعاتی و امنیتی بررسی می‌کنند. به تازگی نیز کمیته‌ای موسوم به اتاق هماهنگی متشکل از نمایندگانی از امور خارجه، وزارت اطلاعات و سازمان حج و زیارت درخواست‌ها را بررسی می‌کنند. در حقیقت نظر نهایی را اعضای اتاق هماهنگی اعلام می‌کنند. اگر صلاحیت افراد متقاضی ویزای درمانی در اتاق هماهنگی تایید شود، پرونده به وزارت امور خارجه برمی‌گردد و ویزای درمانی صادر می‌شود.
صدور ویزای درمانی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان صدور ویزای درمانی ایران به طور معمول ۱۰ روز کاری است اما در حال حاضر به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا، صدور ویزای درمانی ۱۰ تا ۱۵ روز کاری طول می‌کشد. در دستورالعمل‌های وزارت امور خارجه درباره کشورهای خاص نظیر آلمان، فرانسه، انگلیس، کانادا و… چنین آمده که صدور ویزا حدود ۲۰ الی ۳۰ روز کاری به طول می‌انجامد. سقف زمانی روادید درمان نیز حدود ۳۰ روز است اما چنانچه نیاز باشد که بیمار مدت زمان بیشتری در کشور حضور داشته باشد، این سقف تا ۹۰ روز افزایش می‌یابد. با این حال افزایش بیش از ۹۰ روز تنها در صورت صدور اجازه و با هماهنگی‌ها و بررسی‌های نهادهای ذی‌ربط امکان‌پذیر است.
هزینه‌های صدور ویزای درمانی
براساس دستورالعمل وزارت امور خارجه هزینه صدور ویزای درمانی ۵۰ درصد کمتر از دیگر ویزاهاست و به طور معمول نیز این روادید در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون پرداخت هزینه فوریت صادر می‌شود. هزینه ویزای درمانی به طور متوسط بین ۶۰ تا ۸۰ دلار است که بسته به کشور مبدا متفاوت است.
نوع دیگری از ویزا وجود دارد که در فرودگاه صادر می‌شود و به روادید فرودگاهی شناخته می‌شود. یعنی آن دسته از اتباع خارجی که امکان آن را دارند که ویزای خود را از طریق فرودگاه‌های بین‌المللی ایران دریافت کنند، با ارائه برگ تاییدیه ویزا در گیشه ویزای فرودگاهی و پرداخت هزینه‌های آن، روادید خود را دریافت می‌کنند.
در ویزای فرودگاهی متقاضی باید فرم الکترونیکی درخواست ویزای درمانی ایران را حداقل دو روز قبل از سفر از طریق سامانه ویزا الکترونیکی تکمیل کرده باشد و تاییدیه ثبت‌نام را نیز در دست داشته باشد. برپایه دستورالعمل‌های وزارت امور خارجه، ویزای درمانی فرودگاهی مثل دیگر انواع روادید، مشمول هزینه‌های ثابت است و اگر روادید در فرودگاه صادر شود، ۵۰ درصد تخفیف به آن تعلق نمی‌گیرد.
نکته: برای ثبت درخواست صدور ویزا، شرکت‌های گردشگری سلامت و مترجمان الزامی به پرداخت مبلغ به آژانس‌های گردشگری ندارند. این بدان معناست که هزینه‌ها در مرحله آخر و پس از صدور ویزا باید پرداخت شود.
شرط ارائه گواهی تست PCR
از اواسط مرداد ماه و با دستور وزارت امور خارجه، بیماران بین‌المللی متقاضی دریافت ویزای درمانی ایران باید گواهی سلامت بیماری کووید ۱۹ را نیز ارائه کنند. یعنی بیماران ملزم هستند گواهی تست تشخیصی منفی PCR ویروس کرونا به زبان انگلیسی را حداکثر ۹۶ ساعت قبل از زمان ورود به ایران ارائه کنند. علاوه بر این برای دریافت ویزای درمانی، پاسپورت بیمار باید حداقل ۶ ماه از زمان عزیمت از کشور مبدا اعتبار داشته باشد.
![]()
نکات کلیدی در صدور ویزای درمانی ایران
نکات کلیدی در صدور ویزای درمانی ایرانبرخی از آژانس‌های گردشگری که مسئول ثبت درخواست برای دریافت ویزای درمانی هستند گاه ادعا می‌کنند که نامه پزشکی از بیمارستان‌های دارای مجوز پذیرش بیماران بین‌المللی دریافت و به وزارت امور خارجه تحویل می‌دهند. این ادعا الزاما درست است. وزرات امور خارجه فهرستی از بیمارستان‌های دارای مجوز IPD دارد و تنها نامه‌هایی را به رسمیت می‌شناسند که بیمارستان‌ها صادر کرده باشند. این فهرست را وزارت بهداشت تهیه کرده و به وزارت امور خارجه داده است. برخی بیمارستان‌ها با اینکه دارای مجوز پذیرش بیماران بین‌المللی هستند، در فهرست تایید شده قرار ندارند.
این بدان معناست که اگر از سمت این بیمارستان‌ها درخواستی برای صدور ویزای درمانی برای بیماران خارجی یا همراهان آن‌ها در سامانه الکترونیک ثبت درخواست روادید ایران ثبت شود، رد خواهد شد. با این حال اگر بیمارستانی جزء این فهرست نباشد، موضوع را باید از طریق وزارت بهداشت پیگیری کند و نامه‌ای رسمی بعلاوه مجوز آی پی دی و مدارک لازم را به وزارت خارجه ارسال کند و درخواست خود را برای وارد کردن مرکز درمانی در فهرست یاد شده اعلام کند.
نکته دیگر اینکه تنها ارائه نامه از بیمارستان کفایت نمی‌کند بلکه لازم است نامه‌ای جداگانه هم از پزشک معالج که به صورت رسمی و مهر شده باشد، به وزارت امور خارجه ارسال شود.
شهروندان اتباع کشورهای مختلف به استثنای دو کشور افغانستان و پاکستان می‌توانند به صورت فردی و مستقل از شرکت‌های تسهیلگر به نمایندگی‌های دیپلماتیک ایران در کشور خود مراجعه کنند و با ارائه اسناد و مدارک لازم درخواست خود برای صدور ویزای درمانی ایران را ارائه کنند. در این حالت کنسولگری‌های ایران با بررسی اسناد به تقاضای روادید پاسخ می‌دهند.
اگر مسافران خارجی با هر نوع ویزای دیگری وارد ایران شده باشند و در زمان اقامت در کشور به خدمات درمانی نیاز پیدا کنند، محدودیتی برای پذیرش آن‌ها در مراکز درمانی وجود نخواهد داشت.
اطلاعات شخص یا شرکت گردشگری سلامت که میزبان بیمار است باید برای وزارت امور خارجه ارسال شود.
بیماران و همراهان آن‌ها که شهروندان کشورهای خاص هستند و تقاضای ویزای درمانی ایران را به ثبت می‌رسانند، علاوه بر ارائه مدارک پیش گفته در بالا، باید در مدت زمانی که در ایران حضور دارند، یک لیدر دارای کارت لیدری از وزارت امور خارجه نیز آن‌ها را همراهی کند. ضمن اینکه در فرم درخواست ویزای درمانی و مدارکی که در سامانه الکترونیک روادید بارگزاری می‌شود، باید این فرد لیدر معرفی شود.
بیماران دوتابعیتی که از کشورهای خاص وارد ایران می‌شوند، چنانچه از تابعیت ایرانی هم برخوردار باشند، مشمول قانون لیدر نخواهند شد.