پتانسیل طب سنتی در گردشگری سلامت
یکی از عمده راه‌های جذب گردشگر سلامت در کشور چین، درمان با طب سنتی است که جاذبه‌های این درمان موجب جذب گردشگران بسیاری از کشورهای مختلف شده است. البته بین خود شهروندان چینی هم طب سنتی کشورشان، طرفداران زیادی دارد و طب کلاسیک و طب سنتی در این کشور به شکل تلفیقی برای درمان مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در کشور ما پتانسیل طب سنتی در گردشگری سلامت نادیده گرفته شده است.
با وجود آنکه سابقه طب سنتی در ایران به بیش از سه هزار سال برمی‌گردد و تا هزار سال قبل نیز طب ایران به عنوان سرآمد پزشکی در جهان شناخته می‌شد، اما حالا با افول طب سنتی ایرانی به وضعیتی رسیده ایم که طب سنتی در ایران به فراموشی سپرده شده است و آزمایش های پزشکی گرانقیمت و درمان های پرهزینه، جای خود را به طب پیشگیرانه سنتی داده است. افول طب سنتی در داخل مرزهای ایران موجب شده است که گردشگران سلامت در نقاط مختلف جهان نیز تمایل چندانی برای دریافت خدمات طب سنتی در داخل ایران نداشته باشند. این در حالی است که ما می‌توانیم با احیای این طب چند هزار ساله و معرفی شاخصه‌های این طب پیشگیرانه به جهانیان، گام مهمی در مسیر جذب گردشگر سلامت برداریم.
به گفته محمد پناهی، دبیر سابق شورای راهبری گردشگری سلامت سازمان میراث فرهنگی، گیاهان دارویی سالانه ۵۰ میلیارد دلار در جهان گردش مالی دارند، اما سهم ایران به کمتر از ۵۰ میلیون تومان می‌رسد. این در حالی است که در زمان‌های گذشته، مردم ایران به پزشکان پول می‌دادند تا سلامتی آنها را در آن ماه تضمین کند و اگر بیمار می‌شدند مقرری پزشک را قطع می‌کردند.
پناهی تاکید دارد: طب چینی، هالیوود را مسحور خود کرده است. بازیگران زیادی سلامت و زیبایی خود را مرهون استفاده از طب چینی بویژه طب سوزنی چشم بادامی‌ها می‌دانند، اما طب سنتی ایران که بر پایه گیاهان دارویی است هنوز نتوانسته آنطور که باید و شاید در ذهن مردم جا باز کند.
به قول او، معمولا گردشگران خارجی که برای طب سنتی به ایران می‌آیند در همان محلی ثبت‌نام می‌کنند که گردشگران ایرانی مراجعه می‌کنند، با این وجود گردشگران خارجی از وجود چنین علمی کمتر اطلاع دارند ولی شنیده‌اند که ایران در حوزه حجامت، زنبوردرمانی، زالو درمانی و… فعالیت می‌کند. در این بین، برخی گردشگران تنها نامی از طب سنتی ایران شنیده‌اند و برخی که آن را قبلاً امتحان کرده‌اند، درمان دوباره را بی‌ضرر نمی‌دانند به همین دلیل به دنبال مرکزی می‌گردند که از هر جهت فعالیت هایش مطمئن باشد. حتی برخی گردشگران خارجی به این مراکز برای کسب اطلاع بیشتر مراجعه می‌کنند.
آمارهای طب سنتی در گردشگری سلامت و رابطه قابل تامل بین آنها
گفته می‌شود که در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و همچنین خاورمیانه، ۷۰ تا ۹۵ درصد مردم از طب سنتی بهره می برند. حتی بر اساس آمارها در سال ۲۰۱۶ میلادی، چینی‌ها در مجموع ۵۰۰ هزار سفر با هدف دریافت خدمات درمانی و پزشکی صورت داده‌اند که این آمار در مقایسه با سال گذشته از رشد ۵۰۰ درصدی حکایت دارد.
در حوزه فروش گیاهان دارویی نیز چین در سال ۲۰۱۲، درآمدی بالغ بر ۸۰ میلیارد دلار کسب کرد که به نسبت سال قبل ترِ آن، ۲۰ درصد رشد داشته است. همچنین بر اساس پیش بینی بازارهای جهانی، درآمد حاصل از طب گیاهی و سنتی در سال ۲۰۲۰ به ۱۱۵ میلیارد دلار خواهد رسید.
با وجود آنکه در کشور ما بیش از هشت هزار گونه گیاه دارویی شناخته شده وجود دارد که این ظرفیت برابر با ظرفیت گیاهان دارویی در کل قاره اروپا است، اما فقط حدود ۸۰۰ نوع فرآورده طبیعی دارویی تولید و عرضه می شود. مجموع این آمارها نشان می‌دهد که کشور ما در حوزه طب سنتی، پتانسیل های زیادی برای جذب گرشگر خارجی دارد که در صورت معرفی این ظرفیت ها به گردشگران، می‌توان به سودهای قابل توجهی در این صنعت، دست یافت.
سهم طب سنتی در گردشگری سلامت
مبادلات گیاهان دارویی در جهان حدود ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود که ایران از این بازار گسترده، سهم نیم درصدی دارد.
در عین حال، محمود خدادوست، مدیرکل دفتر طب سنتی و اسلامی وزارت بهداشت، نسبت به آینده خوشبین است و با اشاره به اقلیم‌های ۱۱ گانه در کشور آن را فرصتی برای توسعه نظام سلامت، گردشگری و طبیعت گردی می داند و می گوید: خوشبختانه این رویکرد در وزارت بهداشت وجود دارد که از ظرفیت‌هاى طب سنتى و اسلامی استفاده کامل شده و با توجه به ظرفیت بالا و بالقوه تولید داروهاى گیاهى در کشور می‌توان منشأ تحول گسترده اقتصادی شد.
البته باید در نظر داشت که برای جذب گردشگر سلامت در حوزه طب سنتی، باید تعرفه‌های طب سنتی مشخص شود تا گردشگر از قبل بداند که برای انواع خدمات طب سنتی، چه تعرفه‌ای باید پرداخت کند.
دکتر سعید میرزا آقایی، پزشک طب سنتی نیز به همین مساله نبود تعرفه‌های مشخص و قانونی در حوزه طب سنتی اشاره می‌کند و می‌گوید: الان در اغلب مواقع، عرف تعیین می‌کند که کدام خدمت طب سنتی، چه تعرفه‌ای دارد. این عرف هم بر اساس خیلی متغیرها ممکن است تغییر پیدا کند. مثلا مطب‌هایی که در نقاط گران تر شهر واقع شده باشند، امکان دارد که تعرفه‌های بالاتری را طلب کنند و یا اینکه طبیب طب سنتی، چه میزان وقت و انرژی برای بیمار می‌گذارد، همه اینها در تعیین تعرفه‌های خدمات طب سنتی دخیل است.
با توجه به این شرایط، اگر می‌خواهیم که طب سنتی در گردشگری سلامت، جایگاه شاخصی داشته باشد، باید در وهله اول، تکلیف تعرفه‌های خدمات طب سنتی را تعیین کنیم و در وهله دوم، با افراد سودجویی که هیچ تخصصی در حوزه طب سنتی ندارند، اما ادعای درمان با این طب را مطرح می‌کنند، برخورد قانونی شود.
برخورد با متخلفان عرصه طب سنتی که از اعتماد و اقبال مردم نسبت به طب سنتی ایرانی، سوء استفاده می‌کنند، عرصه را برای فعالیت افرادی مهیا می‌کند که در این حوزه، تخصص و تجربه دارند. با فراگیر شدن فعالیت‌های قانونی در حوزه طب سنتی، می‌توان امیدوار بود که آمار گردشگران سلامت در ایران، افزایش پیدا کند.
امین جلالوند
نظرات بسته شده است.