درآمدزایی چشمگیر نظام سلامت با توسعه صادرات واکسن

کشور ما در جایگاه نخست تولید واکسن در منطقه خاورمیانه قرار دارد. البته بیش از ۱۰ سال می‌شود که این جایگاه پرافتخار در اختیار ایران است. تمرکز بر درآمدزایی نظام سلامت با صادرات واکسن می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی نظام سلامت ایران را حل کند.

به گزارش خبرگزاری گردشگری سلامت ایران، هم اکنون کشور ما در جایگاهی قرار گرفته است که می‌تواند خدمات درمانی باکیفیت و استانداردی به گردشگران سلامت ارائه دهد. در همین راستا کشور ما می‌تواند با توسعه مسیر صادرات واکسن، دستاوردهای علمی و درمانی خود را در سطح گسترده‌تری به کشورهای همسایه عرضه کند.

 درواقع همانطور که با تمرکز بر گردشگری سلامت می‌توان خدمات درمانی با کیفیت را به بیماران خارجی ارائه داد و از این مسیر به درآمدزایی چشمگیری رسید، به شیوه‌ای مشابه نیز کشور ما می‌تواند با افزایش صادرات واکسن به کشورهای دیگر، خدمات دارویی و درمانی خود را در این حوزه نیز به آنها بفروشد و از این مسیر، جانی تازه به «اقتصاد سلامت» ببخشد.

جایگاه پرافتخار ایران در حوزه تولید واکسن

اولین سابقه تزریق واکسن در ایران به سال ۱۸۲۰ میلادی برمی‌گردد، اما سابقه تولید اولین واکسن‌هایی که توسط ایران ساخته شد، به حدود ۱۰۰ سال پیش می‌رسد. در گام‌های نخست، ابتدا واکسن‌های وبا، حصبه و آبله در کشور ما ساخته شد. سپس ساخت واکسن‌های سیاه‌سرفه، سرخک، فلج اطفال، سرخجه و اوریون نیز در دستور کار قرار گرفت. همچنین واکسن‌های هپاتیت B و «ب. ث. ژ» هم بعدها در ایران ساخته شد.

طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۹.۵ میلیون کودک در سراسر دنیا از دریافت واکسن محروم بودند، در حالی که ما در کشورمان به پوشش ۹۹ درصدی واکسن رسیده‌ایم.

هم اکنون در جایگاهی قرار داریم که در طی ۲۵ سال اخیر، پوشش واکسیناسیون کودکان ایرانی، بالای ۹۵ درصد بوده است که از این نظر، کشور ما در زمره کشورهای پیشروی جهان به حساب می‌آید.

دکتر محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن معاونت بهداشت وزارت بهداشت هم با اشاره به جایگاه فاخر ایران در حوزه واکسیناسیون، خاطرنشان می‌کند: طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۹.۵ میلیون کودک در سراسر دنیا از دریافت واکسن محروم بودند، در حالی که ما در کشورمان به پوشش ۹۹ درصدی واکسن رسیده‌ایم.

زهرایی نیز با اشاره به اهمیت درآمدزایی نظام سلامت با صادرات واکسن یادآور می‌شود: هم اکنون بسیاری از واکسن‌ها را در داخل کشور تولید می‌کنیم و در منطقه خاورمیانه تنها کشوری که واکسن تولید می‌کند، کشور ماست که همین موضوع موفقیتی بسیار بزرگ است.

خیز ایران برای توسعه صادرات واکسن

موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، هم اکنون حدود ۴۰ درصد از واکسن‌های طیور، ۹۰ درصد از واکسن‌های دامی و ۸۰ درصد واکسن‌های اجباری انسانی مورد استفاده در کشور را تولید می‌کند و به نوعی بزرگ‌ترین تولید کننده واکسن در کشور است.

دکتر علی اسحاقی، رئیس موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی هم با اشاره به اهمیت استراتژیک صنعت واکسن سازی در کشور و ضرورت درآمدزایی نظام سلامت با صادرات واکسن می‌گوید: واکسن می‌تواند به عنوان زبان دیپلماسی قوی برای کشور باشد و نفوذ فرهنگی کشور به سایر نقاط جهان با صادرات واکسن افزایش یابد.

ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که با هدف تحقق اهداف کلان نظام علم و فناوری واکسن تشکیل شده است، پیگیر اخذ تاییدیه‌های بین المللی برای همه واکسن‌های تولید داخل است، زیرا این اتفاق می‌تواند در راستای پیوستن ایران به لیست کشورهای برتر سازنده واکسن، بسیار کمک کننده باشد.

مدیر بزرگ‌ترین مرکز تولید واکسن کشور، به برنامه‌های موسسه رازی برای افزایش صادرات واکسن نیز اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: یک برنامه استراتژیک با همکاری اساتید دانشگاه صنعتی شریف برای این موسسه تدوین شده است که بر این اساس، افزایش سهم بازار جهانی واکسن‌های دام و طیور، افزایش سهم در آمدی از بخش‌های غیرتولیدی که همان فروش فناوری و تجاری سازی است و مواردی از این قبیل از اهداف این برنامه محسوب می‌شود.

با وجود اینکه کشور ما در زمره مهم‌ترین تولیدکنندگان واکسن در جهان به حساب می‌آید، اما بر اساس آمارها نتوانسته است حتی ۳ درصد از گردش مالی این بازار جهانی را به خود اختصاص دهد و در حوزه صادرات این محصول استراتژیک، موفقیت چندانی نداشته است.

به همین دلایل نیز ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که با هدف تحقق اهداف کلان نظام علم و فناوری واکسن تشکیل شده است، پیگیر اخذ تاییدیه‌های بین المللی برای همه واکسن‌های تولید داخل است، زیرا این اتفاق می‌تواند در راستای پیوستن ایران به لیست کشورهای برتر سازنده واکسن، بسیار کمک کننده باشد.

امسال نیز این ستاد برای فراهم کردن شرایط پیوستن ایران به فهرست ۱۰ کشور برتر سازنده واکسن جهانی، خیز برداشته است تا دستیابی به ۳ درصد از سهم بازار جهانی واکسن و شکل‌گیری دست کم ۶۰ شرکت دانش‌بنیان خصوصی در حوزه تولید واکسن در کشور، محقق شود.

در صورتی که این اهداف عالی محقق شود و ایران بتواند سهم شایسته‌ای در حوزه صادرات واکسن داشته باشد، قطعا منابع مالی قابل توجهی نیز به نظام سلامت ایران تزریق می‌شود که همین ارزآوری در نظام سلامت می‌تواند بسیاری از مشکلات مالی در مراکز درمانی، موسسات علمی و شرکت‌های دانش بنیان را حل کند.

گزارش: امین جلالوند